Ấn Độ loại bỏ tờ 2.000 Rupee, động thái này có ý nghĩa gì với nền kinh tế?
Một tờ tiền 2.000 Rupee của Ấn Độ được giới thiệu vào ngày 15/11/2016. Ảnh: Reuters

Việc rút tiền mệnh giá 2.000 Rupee (24,5 USD) mà T.V Somanathan - quan chức hàng đầu của Bộ Tài chính Ấn Độ cho biết sẽ không gây ra sự gián đoạn "trong cuộc sống bình thường cũng như trong nền kinh tế" - cũng diễn ra trước cuộc bầu cử ở 4 bang lớn vào cuối năm và một cuộc bỏ phiếu toàn quốc vào mùa xuân năm 2024.

Hầu hết các đảng phái chính trị của Ấn Độ được cho là tích trữ tiền mặt mệnh giá cao để tài trợ cho các chi phí vận động bầu cử nhằm vượt qua các giới hạn chi tiêu khó khăn do Ủy ban Bầu cử áp đặt.

Thông báo về việc rút tiền, Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ (RBI) cũng công bố bằng chứng cho thấy mệnh giá này không được sử dụng phổ biến cho các giao dịch. Đồng thời cho biết thêm, các tờ tiền sẽ vẫn được đấu thầu hợp pháp, nhưng mọi người sẽ được yêu cầu gửi tiền và đổi chúng lấy các mệnh giá nhỏ hơn trước ngày 30/9 năm nay.

“Số lượng tiền giấy có mệnh giá khác tiếp tục đủ để đáp ứng yêu cầu tiền tệ của công chúng” - Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ cho biết.

Tờ 2.000 Rupee được đưa vào lưu thông vào năm 2016, sẽ vẫn có giá trị pháp lý nhưng người dân đã được yêu cầu gửi hoặc đổi những tờ tiền này trước ngày 30/9/2023. Quyết định này gợi nhớ đến một động thái gây sốc vào năm 2016, khi chính phủ do Thủ tướng Narenda Modi đứng đầu đã rút 86% lượng tiền tệ đang lưu hành trong nền kinh tế chỉ sau một đêm.

Tuy nhiên lần này, động thái nói trên dự kiến ​​sẽ ít gây gián đoạn hơn vì mệnh giá tiền giấy thấp hơn sẽ được rút ra trong thời gian dài hơn, theo các nhà phân tích và nhà kinh tế.

Tại sao chính phủ Ấn Độ lại thu hồi tiền 2.000 Rupee?

Khi tờ 2.000 Rupee được giới thiệu vào năm 2016, chúng nhằm mục đích bổ sung tiền tệ đang lưu hành của nền kinh tế Ấn Độ một cách nhanh chóng sau khi phi tiền tệ hóa.

Tuy nhiên, ngân hàng trung ương thường xuyên nói rằng họ muốn giảm lượng tiền mệnh giá cao trong lưu thông và đã ngừng in tờ 2.000 Rupeetrong 4 năm qua.

"Mệnh giá này không được sử dụng phổ biến cho các giao dịch" - Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ cho biết trong thông báo của mình khi giải thích về quyết định thu hồi các tờ tiền này.

Ấn Độ loại bỏ tờ 2.000 Rupee, động thái này có ý nghĩa gì với nền kinh tế?
Lượng tiền 2.000 Rupee trong lưu thông đã giảm và không được sử dụng phổ biến cho các giao dịch.

Mặc dù chính phủ và ngân hàng trung ương không nêu rõ lý do về thời điểm của động thái này, nhưng các nhà phân tích chỉ ra rằng nó diễn ra trước các cuộc bầu cử cấp bang và tổng tuyển cử ở quốc gia khi việc sử dụng tiền mặt thường tăng đột biến.

Rupa Rege Nitsure - Kinh tế trưởng của L&T Finance Holdings, cho biết: “Thực hiện một động thái như vậy trước cuộc tổng tuyển cử là một quyết định sáng suốt”. Bà nói: “Những người đã sử dụng những tờ tiền này như một kho lưu trữ giá trị có thể gặp phải sự bất tiện”.

Tăng trưởng kinh tế liệu có tổn thương?

Giá trị của tờ 2.000 Rupee đang lưu hành là 3,62 nghìn tỷ rupee Ấn Độ (44,27 tỷ USD), tương ứng khoảng 10,8% tiền tệ đang lưu hành.

Theo ông Karthik Srinivasan - Trưởng nhóm xếp hạng lĩnh vực tài chính tại cơ quan xếp hạng ICRA Ltd, tính thanh khoản của hệ thống ngân hàng được cải thiện cùng với dòng tiền gửi vào ngân hàng, đồng nghĩa với việc lãi suất ngắn hạn trên thị trường giảm xuống khi các quỹ này đầu tư nhiều hơn vào trái phiếu chính phủ ngắn hạn.

“Việc rút tiền này sẽ không tạo ra bất kỳ sự gián đoạn lớn nào vì các tờ tiền mệnh giá nhỏ hơn có sẵn với số lượng đủ lớn” - bà Rupa Rege Nitsure cho biết. "Cũng trong 6-7 năm qua, phạm vi giao dịch kỹ thuật số và thương mại điện tử đã mở rộng đáng kể" – Nitsure cho biết thêm.

Yuvika Singhal - chuyên gia kinh tế của QuantEco Research cho biết, các doanh nghiệp nhỏ và các lĩnh vực định hướng tiền mặt như nông nghiệp và xây dựng có thể thấy bất tiện trong thời gian tới.

Theo ông Singhal, trong phạm vi những người nắm giữ những tờ tiền này chọn mua hàng thay vì gửi chúng vào tài khoản ngân hàng, có thể có một số giao dịch mua tùy ý như vàng.

Động thái này sẽ ảnh hưởng đến ngân hàng như thế nào?

Vì chính phủ đã yêu cầu mọi người gửi hoặc đổi tiền giấy lấy mệnh giá nhỏ hơn trước ngày 30/9 tới, tiền gửi ngân hàng sẽ tăng lên. Điều này diễn ra vào thời điểm tăng trưởng huy động đang tụt hậu so với tăng trưởng tín dụng ngân hàng.

Karthik Srinivasan - Trưởng nhóm xếp hạng lĩnh vực tài chính tại cơ quan xếp hạng ICRA Ltd cho biết, điều này sẽ giảm bớt áp lực tăng lãi suất huy động. Thanh khoản hệ thống ngân hàng cũng sẽ được cải thiện.

Madhavi Arora - chuyên gia kinh tế của Emkay Global Financial Services cũng cho rằng: “Vì tất cả các tờ 2.000 Rupee sẽ quay trở lại hệ thống ngân hàng, chúng ta sẽ thấy lượng tiền mặt lưu thông giảm đi và điều đó sẽ giúp cải thiện tính thanh khoản của hệ thống ngân hàng”./.