Bước tiến mới thúc đẩy xã hội hoá hoạt động dự trữ quốc gia

Sáng 17/11, Quốc hội đã nghe tờ trình, báo cáo về dự án Luật Dự trữ quốc gia (sửa đổi).

Chính phủ quy định danh mục hàng dự trữ quốc gia

Trình bày tóm tắt các nội dung chính của dự án luật, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết việc xây dựng Luật Dự trữ Quốc gia sửa đổi là rất cần thiết cấp bách để thể chế hóa các chủ trương chính sách của Đảng, Nhà nước, góp phần quan trọng trong việc khắc phục những hạn chế bất cập hiện nay và đáp ứng yêu cầu đặt ra đối với lĩnh vực dự trữ quốc gia trong tình hình mới.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày tờ trình.

Bố cục của dự thảo luật gồm 6 chương, 36 điều, giảm 30 điều so với Luật Dự trữ Quốc gia 2012, sửa đổi hoàn thiện 31 điều và bổ sung năm điều. Về nội dung dự thảo luật, mục tiêu dự trữ quốc gia được kế thừa sửa đổi và bổ sung mục tiêu dự trữ quốc gia, dự trữ chiến lược để bảo đảm tự chủ chiến lược quốc gia nhằm huy động, khai thác sử dụng có hiệu quả các nguồn lực của nền kinh tế là công cụ điều tiết thị trường để bảo đảm nền kinh tế vận hành ổn định, hiệu quả theo quy luật thị trường và định hướng xã hội chủ nghĩa.

Về ngân sách nhà nước chi cho dự trữ quốc gia, dự thảo quy định những nội dung chi dự trữ quốc gia sử dụng từ nguồn dự phòng và chuyển nguồn sang năm sau để phù hợp với Luật Ngân sách nhà nước năm 2025.

Đối với chiến lược danh mục dự trữ quốc gia, dự thảo đã rà soát sửa đổi và bổ sung nguyên tắc xây dựng chiến lược nguồn lực dự trữ quốc gia đáp ứng mục tiêu ổn định và phát triển kinh tế xã hội, thực hiện phân cấp phân quyền triệt để. Theo đó, Luật chỉ quy định mục tiêu, yêu cầu tiêu chí và giao Chính phủ quy định danh mục hàng dự trữ quốc gia, danh mục hàng dự trữ chiến lược để bảo đảm tính linh hoạt phù hợp với tình hình thực tế trong từng thời kỳ.

Ở nội dung quản lý sử dụng hàng dự trữ quốc gia, dự thảo luật quy định về thẩm quyền quyết định nhập xuất của Bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ quản lý hàng dự trữ quốc gia.

Trong mua bán hàng dự trữ quốc gia, dự thảo không quy định lại các quy định về pháp luật đấu thầu, đấu giá đã được quy định tại các văn bản pháp luật về đấu thầu, đấu giá. Việc mua bán hàng dự trữ quốc gia do Bộ Quốc phòng, Bộ Công an quản lý được thực hiện theo các quy định đặc thù trong lĩnh vực quốc phòng an ninh.

Đặc biệt, dự thảo bổ sung nhiều nội dung mới về quản lý sử dụng hàng dự trữ chiến lược. Theo đó, quy định những nội dung mang tính cơ chế nguyên tắc về nhập xuất, mua bán, bảo quản, cất giữ hàng dự trữ chiến lược và giao Chính phủ quy định cụ thể trong từng thời kỳ để bảo đảm tính linh hoạt phù hợp với tình hình thực tế. Trong đó, dự thảo luật đã quy định việc thực hiện xã hội hóa thông qua hoạt động nhập mua, cất giữ từ nguồn hợp pháp tại đơn vị, doanh nghiệp và được nhà nước hỗ trợ các khoản chi phí quản lý bảo quản thuế, lãi suất và các khoản hỗ trợ khác theo quy định của pháp luật.

Toàn cảnh phiên họp Quốc hội sáng 17/11.

Cắt giảm, đơn giản hoá nhiều thủ tục hành chính

Bên cạnh đó, dự thảo luật cũng có nhiều nội dung về cắt giảm đơn giản hóa thủ tục và điều khoản thi hành. Trong đó, dự thảo luật đã cắt giảm tối đa các thủ tục không cần thiết, không rõ thẩm quyền và không quy định thêm. Dự thảo luật cũng đã phân cấp phân quyền mạnh mẽ triệt để về ban hành danh mục hàng dự trữ quốc gia, hàng dự trữ chiến lược, quyết định nhập xuất hàng dự trữ quốc gia, quy định về bảo quản định mức kinh tế kỹ thuật xuất nhập hàng dự trữ quốc gia.

Theo đề xuất của Chính phủ, Luật có hiệu lực từ ngày 1/1/2026. Riêng đối với các nội dung quy định về dự trữ chiến lược, Chính phủ đề nghị có hiệu lực từ ngày 1/1/2027.

Thẩm tra dự án luật, Uỷ ban Kinh tế và Tài chính đánh giá dự thảo luật đã sửa đổi toàn diện, giảm từ 66 điều xuống còn 36 điều so với Luật Dự trữ quốc gia năm 2012. Cùng với đó đã tăng cường phân cấp, phân quyền; cắt giảm 2/6 thủ tục hành chính, đồng thời đơn giản hóa nhiều thủ tục hành chính khác.

Các nội dung sửa đổi, bổ sung bảo đảm tinh thần đổi mới trong xây dựng luật, chỉ quy định những nội dung thuộc thẩm quyền của Quốc hội.

Bên cạnh đó, cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ chỉ đạo tiếp hoàn thiện các quy định trong luật, đặc biệt những chính sách mới như dự trữ chiến lược, xã hội hóa dự trữ quốc gia và các quy định về phân cấp, phân quyền.

Theo Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi, dự thảo luật đã có bước tiến quan trọng trong việc thúc đẩy xã hội hóa hoạt động dự trữ quốc gia, góp phần đa dạng hóa nguồn lực, nâng cao tính linh hoạt của dự trữ quốc gia nhằm giảm gánh nặng cho ngân sách nhà nước.

Bên cạnh đó, cơ quan thẩm tra đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu, bổ sung các quy định về ưu đãi về thuế, tài chính, tín dụng, cơ chế mua lại và luân phiên hàng dự trữ, bảo đảm chia sẻ rủi ro, hài hòa lợi ích giữa nhà nước và doanh nghiệp... Đồng thời, hoàn thiện các quy định về thanh tra, kiểm tra, giám sát, cơ chế huy động nguồn lực ngoài ngân sách, nhằm bảo đảm tính minh bạch, bền vững của dự trữ quốc gia.