Thúc đẩy xã hội hóa, đưa dự trữ quốc gia thành dự trữ chiến lược

Phân cấp, phân quyền triệt để

Chiều ngày 5/11, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về dự án Luật Dự trữ quốc gia (sửa đổi). Theo Tờ trình của Chính phủ, dự thảo Luật gồm 6 chương, 35 điều, giảm 31 điều so với luật hiện hành. Những nội dung sửa đổi, hoàn thiện gồm 31 điều.

Trong đó, mục tiêu dự trữ quốc gia được kế thừa, sửa đổi theo hướng thực hiện dự trữ chiến lược để quản lý, khai thác, huy động, sử dụng có hiệu quả các nguồn lực để ổn định nền kinh tế; là công cụ điều tiết thị trường để đảm bảo nền kinh tế vận hành ổn định, hiệu quả theo quy luật thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa và quy định về dự trữ chiến lược.

Kho Dự trữ Cổ Loa, Đông Anh, Hà Nội Ảnh: Đức Thanh

Về ngân sách nhà nước chi cho dự trữ quốc gia, dự thảo Luật quy định những nội dung chi dự trữ quốc gia sử dụng từ nguồn dự phòng và chuyển nguồn sang năm sau để phù hợp với Luật Ngân sách nhà nước năm 2025.

Về chiến lược, danh mục hàng dự trữ quốc gia, dự thảo Luật đã rà soát, sửa đổi và bổ sung nguyên tắc xây dựng chiến lược, danh mục dự trữ quốc gia theo mục tiêu ổn định và phát triển kinh tế - xã hội. Đồng thời, thực hiện phân quyền, phân cấp triệt để theo hướng giao Chính phủ quy định danh mục hàng dự trữ quốc gia và các bộ, ngành quy định chi tiết các mặt hàng dự trữ quốc gia để đảm bảo tính linh hoạt, phù hợp với tình hình thực tế trong từng thời kỳ.

Đối với thẩm quyền quyết định nhập, xuất hàng dự trữ quốc gia, dự thảo Luật phân quyền, phân cấp mạnh mẽ, triệt để và giao Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ quản lý hàng dự trữ quốc gia quyết định nhập, xuất hàng dự trữ quốc gia. Trên cơ sở đó, giao Chính phủ quy định chi tiết tình huống và các nội dung trình tự.

Giữ nguyên chính sách với người làm dự trữ quốc gia

Tại Dự thảo Luật Dự trữ quốc gia (sửa đổi) có một nội dung đề xuất cho phép kế thừa và giữ nguyên quy định tại Điều 9 của Luật hiện hành là chế độ, chính sách đối với người làm công tác dự trữ quốc gia.

Về những nội dung mới, thể chế hóa Kết luận số 115-KL/TW ngày 16/1/2025 của Bộ Chính trị và Thông báo số 342-TB/VPTW ngày 18/9/2025 về kết luận của Tổng Bí thư Tô Lâm, dự thảo Luật đã bổ sung 3 điều quy định về: chính sách nhà nước về dự trữ chiến lược; yêu cầu dự trữ chiến lược; dự trữ chiến lược trong điều tiết thị trường. Các nội dung quy định mang tính nguyên tắc về chính sách của Nhà nước. Trên cơ sở đó, giao Chính phủ quy định cụ thể trong từng thời kỳ để bảo đảm tính linh hoạt, phù hợp với tình hình thực tế.

Ông Phan Văn Mãi - Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội cho biết, Ủy ban Kinh tế và Tài chính cùng các ủy ban của Quốc hội tán thành với sự cần thiết ban hành Luật Dự trữ quốc gia (sửa đổi) với các lý do đã được nêu trong Tờ trình của Chính phủ.

Theo cơ quan thẩm tra, dự thảo Luật sửa đổi toàn diện, tăng cường phân cấp, phân quyền; cắt giảm 2/6 thủ tục hành chính, đồng thời, đơn giản hóa nhiều thủ tục hành chính về kế hoạch 5 năm, danh mục hàng dự trữ quốc gia, ban hành tiêu chuẩn, quy chuẩn... Dự thảo cũng bảo đảm tinh thần đổi mới trong xây dựng luật, chỉ quy định những nội dung thuộc thẩm quyền của Quốc hội.

Về ngân sách nhà nước chi cho dự trữ quốc gia, các quy định có nhiều điểm tiến bộ so với luật hiện hành, phù hợp với yêu cầu quản lý tài chính công và nâng cao hiệu quả hoạt động dự trữ quốc gia.

Bước tiến quan trọng thúc đẩy xã hội hóa hoạt động dự trữ quốc gia

Đặc biệt, cơ quan thẩm tra cho rằng, dự thảo Luật đã có bước tiến quan trọng trong việc thúc đẩy xã hội hóa hoạt động dự trữ quốc gia, góp phần đa dạng hóa nguồn lực, nâng cao tính linh hoạt của dự trữ quốc gia và giảm gánh nặng cho ngân sách nhà nước.

Bên cạnh đó, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị, cần nghiên cứu, bổ sung chính sách khuyến khích tổ chức, doanh nghiệp tham gia dự trữ chiến lược, như chính sách ưu đãi về thuế, tài chính, tín dụng, cơ chế mua lại và luân phiên hàng dự trữ chiến lược... Đồng thời, tiếp tục cụ thể hóa các nội dung, đặc biệt những vấn đề quan trọng như dự trữ chiến lược, xã hội hóa dự trữ quốc gia, điều tiết thị trường; cơ chế, chính sách đặc thù đối với đội ngũ cán bộ trực tiếp làm công tác dự trữ...

Giải trình tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, Bộ Tài chính tiếp thu và sẽ thể hiện rõ hơn các nội hàm cơ chế, chính sách. Tuy nhiên, đây là những vấn đề mới và rất khó, đặc biệt là tác động đến nhiều bộ, ngành, địa phương. Do đó, Bộ trưởng đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội giao Chính phủ quy định một số vấn đề chi tiết để phù hợp với từng thời kỳ.

Liên quan đến chế độ, chính sách cho người làm công tác dự trữ, Bộ trưởng khẳng định, dự thảo Luật chỉ kế thừa một điều về chế độ, chính sách cho cán bộ, mà không ban hành chính sách mới. Đối với hệ thống dự trữ, cán bộ và người lao động chủ yếu làm việc ở các vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn. Điều kiện làm việc đa số là trong các tình huống khẩn cấp, thậm chí nguy hiểm. Chế độ, chính sách cho người lao động đã được thực hiện ổn định nhiều năm không vướng mắc.

Hơn nữa, đối chiếu với điểm a, mục 2.2 Nghị quyết 27-NQ/TW của Trung ương là “không bổ sung các loại phụ cấp mới theo nghề”, thì trong luật này không bổ sung, chỉ giữ nguyên chính sách cũ. Do đó, Bộ trưởng bày tỏ mong muốn Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho được giữ nguyên chế độ, chính sách đối với người lao động.

Về thời hạn thi hành, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, sẽ tiếp thu ý kiến của cơ quan thẩm tra, báo cáo Chính phủ, cố gắng chuẩn bị tốt nhất các nội dung văn bản liên quan để Luật có hiệu lực từ ngày 1/7/2026.