Tiếp tục hỗ trợ ngân sách địa phương thực hiện an sinh xã hội

Bổ sung hơn 479.000 tỷ đồng cho ngân sách địa phương

Theo Nghị quyết, tổng số thu ngân sách trung ương năm 2026 là 1.225.356 tỷ đồng, tổng số chi là 1.809.056 tỷ đồng. Trong đó, ngân sách trung ương tiếp tục bổ sung hơn 479.000 tỷ đồng cho địa phương. Cụ thể, 238.421 tỷ đồng được bổ sung cân đối cho ngân sách địa phương; 53.554 tỷ đồng bổ sung cho địa phương để bảo đảm thực hiện mức lương cơ sở 2,34 triệu đồng/tháng; 187.175 tỷ đồng bổ sung có mục tiêu cho ngân sách địa phương.

Nghị quyết quy định thời kỳ ổn định ngân sách giai đoạn 2022 - 2025 được kéo dài sang năm 2026, thực hiện phân chia các khoản thu giữa trung ương và địa phương, bao gồm nguồn thu tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước và thuế bảo vệ môi trường đối với sản phẩm xăng, dầu như năm 2025; riêng thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất theo quy định tại Luật Ngân sách nhà nước năm 2025.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng tiếp thu, giải trình ý kiến các đại biểu tại phiên họp trước khi Quốc hội thông qua nghị quyết. Ảnh: Quốc hội

Năm 2026 cũng tiếp tục thực hiện nguyên tắc hỗ trợ từ ngân sách trung ương cho ngân sách địa phương thực hiện các chính sách an sinh xã hội do Trung ương ban hành của giai đoạn 2022 - 2025 theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ. Trong đó, các địa phương nhận bổ sung cân đối từ ngân sách trung ương, địa phương có tỷ lệ điều tiết các khoản thu phân chia về ngân sách trung ương được xác định trên cơ sở dự toán năm 2025 sau sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh.

Đồng thời, cho phép tăng thêm 3% số bổ sung cân đối so với dự toán năm 2025 để các địa phương có thêm nguồn lực đáp ứng các nhiệm vụ chi quan trọng phát sinh trong năm kéo dài của thời kỳ ổn định ngân sách.

Đối với các cơ quan, đơn vị hành chính nhà nước của Trung ương trước đây được áp dụng cơ chế tài chính, thu nhập đặc thù, nhưng đến nay chưa được giao chỉ tiêu biên chế công chức (trừ Bảo hiểm xã hội Việt Nam và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam), Quốc hội cho phép bố trí tiền lương, các khoản đóng góp theo chế độ quy định, thu nhập tăng thêm và kinh phí chi thường xuyên theo định mức đối với số lượng biên chế này theo Báo cáo số 56/BC-CP của Chính phủ.

Chính phủ chủ động điều hành 15.000 tỷ đồng dự phòng

Để bảo đảm an toàn, an ninh tài chính quốc gia trong trường hợp kinh tế - xã hội biến động hoặc thu ngân sách không đạt dự toán, Quốc hội cho phép dành 15.000 tỷ đồng để dự phòng và giao Chính phủ chủ động điều hành, hạn chế ảnh hưởng tới các nhiệm vụ chi đã được dự toán. Nếu thu ngân sách đạt và vượt kế hoạch, việc phân bổ, sử dụng sẽ theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước.

Nghị quyết cũng bố trí chi thường xuyên lĩnh vực các hoạt động kinh tế là 6.496,1 tỷ đồng, tương ứng 85% nguồn thu xử phạt vi phạm trật tự an toàn giao thông đường bộ đã nộp ngân sách nhà nước năm 2024 cho Bộ Công an và 1.146 tỷ đồng (tương ứng 15%) bổ sung có mục tiêu cho ngân sách địa phương để hỗ trợ thực hiện nhiệm vụ bảo đảm trật tự an toàn giao thông trên địa bàn.

Ngoài ra, nguồn thu phí sử dụng đường bộ qua đầu phương tiện ô tô (đã trừ chi phí tổ chức thu) nộp ngân sách trung ương 100% và thực hiện bổ sung có mục tiêu từ ngân sách trung ương cho ngân sách địa phương là 10.494,472 tỷ đồng nhằm thực hiện công tác quản lý, bảo trì đường bộ của địa phương và quốc lộ được phân cấp cho địa phương.

Tại Nghị quyết, Quốc hội cũng yêu cầu dành nguồn để thực hiện điều chỉnh tiền lương, lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp hàng tháng, trợ cấp ưu đãi người có công và một số chính sách xã hội theo phương án được cấp có thẩm quyền quyết định.

Đồng thời, phân bổ 10.000 tỷ đồng chi thường xuyên để triển khai các chương trình mục tiêu quốc gia; bố trí bảo đảm mức tối thiểu 3% tổng chi ngân sách nhà nước cho khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số và phương án phân bổ cho từng bộ, cơ quan trung ương, địa phương.

Để triển khai Nghị quyết, Quốc hội giao Chính phủ tổ chức thực hiện phân bổ, giao nhiệm vụ thu, chi ngân sách nhà nước, mức phân bổ ngân sách trung ương cho từng bộ, cơ quan và từng địa phương theo đúng quy định.

Các bộ, ngành, địa phương phải phân bổ vốn đầu tư bảo đảm tập trung, trọng điểm, tuân thủ quy định của Luật Đầu tư công; bố trí đủ vốn cho các chương trình mục tiêu quốc gia, dự án quan trọng quốc gia, dự án chuyển tiếp và hoàn trả vốn ứng trước, thanh toán nợ đọng xây dựng cơ bản.

Trong thời gian chưa có kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026 - 2030, Chính phủ được phép ưu tiên bố trí vốn cho các nhiệm vụ, dự án đủ thủ tục đầu tư tính đến ngày 31/12/2025, thuộc các trường hợp:

Các nhiệm vụ, dự án đã được cấp có thẩm quyền giao kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 hoặc bố trí vốn từ nguồn ngân sách nhà nước ngoài kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025, cần tiếp tục thực hiện, chuyển tiếp sang giai đoạn 2026 - 2030; nhiệm vụ chuẩn bị đầu tư, nhiệm vụ quy hoạch; các nhiệm vụ, đề án, dự án, công trình quan trọng giai đoạn 2026 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045 tại Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV; các nhiệm vụ, dự án khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số để thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị.