Đề xuất nhiều chính sách đột phá, chi hàng trăm nghìn tỷ đồng cho y tế

Sáng 17/11, Quốc hội đã nghe Chính phủ trình dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đột phá cho công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân.

Hộ cận nghèo, người cao tuổi được hưởng 100% trong phạm vi bảo hiểm y tế

Theo Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan, trên cơ sở rà soát các vướng mắc, khó khăn, bất cập của lĩnh vực y tế hiện nay, dự thảo Nghị quyết dự kiến sẽ tập trung giải quyết các vấn đề mạng tính đột phá, chiến lược để kịp thời thể chế hóa Nghị quyết 72-NQ/TW của Bộ Chính trị và để phát triển lĩnh vực y tế.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan trình bày tờ trình của Chính phủ

Theo đó, Chính phủ đề xuất từ năm 2026, người dân được khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí ít nhất mỗi năm 1 lần theo nhóm đối tượng và lộ trình ưu tiên; tổ chức phối hợp giữa các hoạt động khám sức khỏe định kỳ, khám sàng lọc miễn phí, kiểm tra sức khỏe của học sinh, sinh viên, khám bệnh nghề nghiệp, khám sức khỏe cho người lao động theo quy định và khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế để khám bệnh miễn phí và hoàn thành việc tạo lập sổ sức khỏe điện tử cho toàn bộ người dân.

Kinh phí thực hiện chính sách này từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm từ doanh nghiệp chi cho người lao động theo quy định, Quỹ bảo hiểm y tế, ngân sách nhà nước... Trong đó, ngân sách nhà nước chi cho các đối tượng ưu tiên trước, ước khoảng 6.000 tỷ đồng/1 năm và có thể tăng dần theo khả năng cân đối. Về khám sàng lọc miễn phí, kinh phí từ Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026 - 2035.

Từ năm 2027, Chính phủ đề xuất thực hiện mức hưởng trong phạm vi quyền lợi bảo hiểm y tế 100% cho đối tượng thuộc hộ gia đình cận nghèo, đối tượng người cao tuổi từ đủ 75 tuổi trở lên đang hưởng trợ cấp hưu trí xã hội. Để thực hiện chính sách này, nguồn chi từ Quỹ Bảo hiểm y tế ước tính khoảng từ 455 tỷ đồng đến 2.738,9 tỷ đồng.

Ngoài ra, Chính phủ cũng đề xuất cho phép thực hiện thí điểm, đa dạng hóa các gói bảo hiểm y tế, bảo hiểm y tế bổ sung theo nhu cầu của người dân.

Về chế độ, chính sách về tiền lương và phụ cấp cho nhân viên y tế, Chính phủ đề xuất quy định chế độ đối với các đối tượng đã được xác định cụ thể tại Nghị quyết số 72-NQ/TW. Nguồn kinh phí do ngân sách nhà nước bảo đảm với chi phí ước khoảng: 4.481,1 tỷ đồng.

Đáng chú ý, dự thảo Nghị quyết đề xuất nhóm chính sách mới về đất đai khác với quy định hiện hành. Theo đó, Chính phủ đề xuất cho phép cơ quan nhà nước có thẩm quyền về quản lý đất đai xem xét, quyết định việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ các mục đích khác sang đất có mục đích sử dụng cho y tế mà không phải điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất, kế hoạch sử dụng đất theo quy định của pháp luật về đất đai, quy hoạch.

Đầu tư hơn 81.200 tỷ đồng cho y tế cơ sở, y tế dự phòng

Bên cạnh đó, dự thảo Nghị quyết cũng quy định dành nguồn lực lớn để bảo đảm kinh phí chi thường xuyên, chi đầu tư cho y tế cơ sở, y tế dự phòng, khác với quy định của pháp luật về tự chủ tài chính.

Cụ thể, ngân sách nhà nước bảo đảm kinh phí chi thường xuyên, chi đầu tư cho y tế cơ sở, y tế dự phòng không phụ thuộc vào mức độ tự chủ tài chính. Chính phủ ước tính kinh phí đầu tư khoảng 81.200 tỷ đồng cho y tế cơ sở và y tế dự phòng trong giai đoạn 2026 – 2035. Với kinh phí chi thường xuyên, Chính phủ đã giao nhiệm vụ cho Bộ Tài chính tại Nghị quyết số 282/NQ-CP ngày 15/9/2025.

Ngoài ra, ngân sách cũng chi bổ sung hàng năm khoảng 160 tỷ đồng để bảo đảm kinh phí cho hoạt động tiêm chủng bù liều, tiêm chủng chiến dịch đối với các vắc xin trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng để chủ động phòng, chống dịch.

Chủ nhiệm Uỷ ban Văn hoá và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh trình bày báo cáo thẩm tra.

Tại báo cáo thẩm tra, Uỷ ban Văn hoá và Xã hội đề nghị phạm vi điều chỉnh cần nêu rõ các cơ chế, chính sách đột phá được áp dụng tại Nghị quyết.

Đối với các nội dung cụ thể, cơ quan thẩm tra đề nghị đưa nội dung về khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí ít nhất mỗi năm 1 lần từ năm 2026 vào dự án Luật Phòng bệnh, do nội dung này liên quan đến hoạt động phòng bệnh. Trong đó quy định rõ nguyên tắc về cơ chế tài chính, đối tượng áp dụng, lộ trình ưu tiên, thời điểm thực hiện và giao Chính phủ quy định chi tiết.

Đối với quy định chính sách miễn viện phí, Uỷ ban cho rằng nội dung này chỉ thay đổi chính sách đối với người tham gia bảo hiểm y tế và sẽ thực hiện theo lộ trình từ năm 2027 đến năm 2030 (áp dụng mức hưởng 100% chi phí khám bệnh, chữa bệnh trong phạm vi quyền lợi bảo hiểm y tế). Do đó, đa số ý kiến cho rằng chỉ cần quy định nguyên tắc và giao Chính phủ nghiên cứu trình Quốc hội xem xét, thông qua sửa đổi Luật Bảo hiểm y tế trong năm 2026.

Ngoài ra, Uỷ ban đề nghị Chính phủ làm rõ nội dung “miễn viện phí ở mức cơ bản” trong phạm vi quyền lợi bảo hiểm y tế; việc tăng mức hưởng trong phạm vi quyền lợi bảo hiểm y tế là so với mức cơ bản hay mức nào.

Liên quan đến vấn đề đất đai, thuế, tài chính, Uỷ ban đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục rà soát các quy định pháp luật về đất đai, thuế, tài chính để đề xuất sửa đổi tại các dự án luật liên quan sẽ được Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 10 như dự án Luật Đất đai (sửa đổi) và Luật Đầu tư (sửa đổi).

Đối với quy định “ưu tiên dành trụ sở cơ quan nhà nước dôi dư sau sắp xếp cho các cơ sở y tế”, Uỷ ban đề nghị làm rõ mức độ, thứ tự ưu tiên giữa các cơ sở y tế và các cơ sở ngành nghề khác; làm rõ các cơ sở y tế có bao gồm cơ sở y tế tư nhân không hay chỉ áp dụng cho các cơ sở y tế công lập.

Uỷ ban Văn hoá và Xã hội cũng đề nghị Bộ Y tế phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường đưa toàn bộ những chính sách ưu đãi về đất đai trong dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định về một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vuớng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai.