Lãi suất huy động đồng loạt tăng, lãi suất liên ngân hàng vượt 6%

Nối tiếp đà tăng lãi suất của một số nhà băng trong tháng 10, sang tháng 11, "làn sóng" tăng lãi suất huy động lan rộng, khi có hơn 10 ngân hàng điều chỉnh lãi suất, như Sacombank, VPBank, HDBank, GPBank, Techcombank... Trong đó, nhiều ngân hàng đưa lãi suất kỳ hạn dưới 6 tháng lên mức trần 4,75%/năm.

Mặt bằng lãi suất tiền gửi tăng trở lại từ đầu quý IV/2025 phản ánh nhu cầu huy động vốn đang lên, nhằm đáp ứng đà tăng tín dụng, thường bứt tốc vào cuối năm theo chu kỳ mùa vụ. Theo số liệu của Ngân hàng Nhà nước, tính đến cuối tháng 10/2025, dư nợ tín dụng toàn hệ thống tăng khoảng 14,77% so với cuối năm 2024 và tăng 20,69% so với cùng kỳ năm 2024.

Khát thanh khoản, lãi suất tăng nhiệt cuối năm
Nguồn: Công ty cổ phần Chứng khoán Vietcap.

Theo ghi nhận, lãi suất bình quân kỳ hạn 12 tháng của nhóm ngân hàng tư nhân tăng lên mức 5,34%/năm, trong khi lãi suất huy động của nhóm ngân hàng thương mại nhà nước vẫn ổn định ở mức 4,7%/năm. Tính chung, lãi suất bình quân kỳ hạn 12 tháng của toàn khối ngân hàng thương mại đã tăng 15 điểm cơ bản so với đầu năm, lên mức 5% vào cuối tháng 10.

Dự báo đồng thuận của nhiều đơn vị phân tích cho thấy, lãi suất tiền gửi sẽ tăng 20 - 50 điểm cơ bản trong nửa cuối năm 2025 so với nửa đầu năm 2025.

Cùng với đó, trên thị trường 2 (thị trường tiền tệ liên ngân hàng), lãi suất liên ngân hàng tăng trở lại trong tháng 10, với lãi suất qua đêm lên mức bình quân 4,8%, tăng cao hơn mức 4,1% trong tháng 9. Nguyên nhân đến từ lượng hợp đồng mua bán lại giấy tờ có giá (repo) đáo hạn lớn, khoảng 250.000 tỷ đồng và nhu cầu tín dụng tăng mạnh vào cuối năm.

Để bù đắp áp lực thanh khoản này, Ngân hàng Nhà nước đã bơm 290.000 tỷ đồng qua kênh thị trường mở, với lượng bơm ròng lên 39.305,41 tỷ đồng.

Nhiều áp lực trong "mùa chốt sổ"

"Áp lực phải hoàn thành chỉ tiêu lợi nhuận cuối năm khiến các ngân hàng buộc phải đẩy mạnh cho vay. Tuy nhiên, lãi suất cho vay được yêu cầu giữ ổn định và giảm xuống, làm biên lãi ròng (NIM) suy giảm, nên bắt buộc các ngân hàng phải có toan tính riêng. Do xuất hiện tình trạng căng thẳng thanh khoản cục bộ tại một số ngân hàng, nhiều ngân hàng tăng lãi suất huy động, các ngân hàng lớn cũng có xu hướng đẩy lãi suất liên ngân hàng kỳ hạn ngắn lên cao để đáp ứng nhu cầu kinh doanh, tạo thêm sức ép và gây ra sự căng thẳng giai đoạn qua".

TS. Châu Đình Linh - Trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh

Dù vậy, trên thực tế, căng thẳng thanh khoản vẫn chưa nguôi, khi lãi suất liên ngân hàng các kỳ hạn bám sát và vượt 6%/năm, bất chấp nhà điều hành bơm ròng 66.210,8 tỷ đồng chỉ tính từ đầu tháng 11 đến ngày 13/11. Theo đó, lãi suất qua đêm ngày 12/11 ở mức 6,01%. Các kỳ hạn dài hơn như 1 tuần, 2 tuần, 1 tháng và 3 tháng cũng đồng loạt neo quanh vùng 6%. Lãi suất 1 tuần lên 6,23%; lãi suất 2 tuần lên 6,18%; lãi suất 1 tháng cao nhất, lên tới 6,26% và 3 tháng đạt 6,19%.

Gần đây, Ngân hàng Nhà nước cũng bất ngờ chào thầu qua thị trường mở (OMO) với kỳ hạn siêu dài 105 ngày, cho thấy nhà điều hành đánh giá tình trạng căng thẳng thanh khoản sẽ kéo dài và chủ động bơm vốn nhằm hỗ trợ hệ thống vượt qua giai đoạn cao điểm.

Theo dự báo của Công ty cổ phần Chứng khoán Vietcap, lãi suất liên ngân hàng có thể tiếp tục chịu áp lực trong tháng 11, do tăng trưởng tín dụng tăng tốc vào cuối năm và ước tính 162.000 tỷ đồng đáo hạn trong tháng. Dù vậy, Ngân hàng Nhà nước có thể duy trì điều kiện thanh khoản ổn định bằng cách tiếp tục bơm thanh khoản thông qua OMO để giảm bớt áp lực huy động vốn ngắn hạn trên thị trường liên ngân hàng.

Thanh khoản kẹt, cạnh tranh huy động nóng lên

Trao đổi với phóng viên, TS. Châu Đình Linh - Trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh cho rằng, thanh khoản hệ thống đang gặp khó. "Tiền gửi ngân hàng đang phải cạnh tranh trực tiếp với các kênh đầu tư khác như vàng, bất động sản, chứng khoán... Vì vậy, dòng vốn chắc chắn sẽ có sự dịch chuyển" - ông Linh đánh giá.

Do đó, tổng huy động hệ thống sụt giảm là điều dễ hiểu, đặc biệt khi giá vàng tăng mạnh, khiến nhiều người cân nhắc rút tiền gửi. Chưa kể, mức lãi suất thực dương đang rất thấp, ảnh hưởng đến kỳ vọng của người gửi tiền và làm tăng xu hướng dịch chuyển vốn sang các kênh đầu tư khác. Vì vậy, sẽ xuất hiện xu hướng tăng lãi suất huy động ở kỳ hạn trên 12 tháng, bởi lãi suất ngắn hạn dưới 6 tháng bị giới hạn bởi mức trần quy định.

Điều này tạo ra sức ép khiến các ngân hàng phải vay trên thị trường liên ngân hàng với lãi suất cao hơn, nhất là khi trước đó Ngân hàng Nhà nước đã hút tiền về thông qua thị trường OMO. Nhiều yếu tố cộng hưởng đang tạo ra nghịch lý trên thị trường, đẩy lãi suất liên ngân hàng lên cao.

Một nguyên nhân khác đến từ tỷ giá. Khi đồng nội tệ trượt giá, lãi suất phải gánh thêm vai trò hỗ trợ cho sức mạnh của VND, giúp duy trì biên độ VND - USD phù hợp để giữ ổn định tỷ giá và kiểm soát kỳ vọng thị trường.

Ông Trần Ngọc Báu - Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty cổ phần WiGroup cho hay, các ngân hàng thương mại lớn đã bắt đầu điều chỉnh tăng lãi suất kỳ hạn ngắn từ cuối tháng 9 và đầu tháng 10. Còn nhóm ngân hàng nhỏ điều chỉnh tăng lãi suất sớm hơn nhóm ngân hàng lớn, bắt đầu từ 1 - 2 tháng trước. Điều đó cho thấy, lãi suất huy động đang bước vào một chu kỳ tăng mới.

Trong bối cảnh tình trạng “khát vốn” trong hệ thống liên ngân hàng khiến lãi suất huy động đầu vào tăng, khả năng cho vay cũng bị thu hẹp và khó tránh lãi suất cho vay cũng tăng trở lại.

Mặt bằng lãi suất đã tạo đáy

Theo đánh giá của Công ty cổ phần Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV), thanh khoản hệ thống không còn dồi dào, do tăng trưởng tín dụng cao hơn huy động, trong khi áp lực tỷ giá vẫn xuất hiện tại một số thời điểm.

Tín dụng toàn hệ thống tăng trưởng 13,4% từ đầu năm đến cuối tháng 9/2025, là mức tăng cao nhất cùng kỳ trong nhiều năm trở lại đây. Trong khi đó, tăng trưởng huy động đạt 9,7%, tạo ra chênh lệch đáng kể so với tốc độ tăng tín dụng.

Trong bối cảnh định hướng nới lỏng chính sách tiền tệ xuyên suốt cả năm, mặt bằng lãi suất nhìn chung vẫn ổn định, các ngân hàng được hỗ trợ thanh khoản phục vụ mục tiêu tăng trưởng chung thông qua việc giảm 50% tỷ lệ dự trữ bắt buộc với ngân hàng tham gia xử lý tổ chức tín dụng yếu kém và Ngân hàng Nhà nước bơm ròng trên thị trường liên ngân hàng. Tuy nhiên, đã có một số ngân hàng ghi nhận tăng trưởng tín dụng trên 20% trong 9 tháng, từ đó, tạo áp lực nhất định lên mặt bằng lãi suất huy động như dự báo trước đó.

Theo khảo sát của nhóm phân tích KBSV, mặt bằng lãi suất cho vay tại nhiều ngân hàng đã chững lại trong vài tháng gần đây, sau giai đoạn giảm mạnh từ đầu năm. Việc duy trì lãi suất cho vay thấp kéo dài đã hỗ trợ đáng kể cho quá trình phục hồi kinh tế 9 tháng năm 2025, đặc biệt trong các lĩnh vực sản xuất, tiêu dùng và bất động sản.

"Tuy nhiên, mặt bằng lãi suất hiện nay nhiều khả năng đã tạo đáy khi sức khỏe nền kinh tế cải thiện rõ rệt; lãi suất huy động bắt đầu tăng trở lại do nhu cầu vốn cuối năm tăng cao; biên lãi ròng của các ngân hàng suy giảm đáng kể. Do đó, lãi suất cho vay có thể tăng nhẹ trong quý IV, nhưng vẫn giữ được xu hướng hỗ trợ tăng trưởng và không làm đảo chiều chính sách nới lỏng" - nhóm phân tích KBSV đánh giá.