 |
| Các khoản trốn thuế đang ám ảnh các ngân hàng toàn cầu. |
Một thập kỷ sau, các công tố viên đã giành được bản án đầu tiên về tội phạm thuế. Chỉ riêng ở Đức, khoảng 1.800 người đang phải đối mặt với cuộc điều tra về cái được gọi là vụ Cum-Ex. Bây giờ, các ngân hàng của Pháp đã bị đột kích trong một chiến lược tương tự được gọi là Cum-Cum.
Giao dịch Cum-Ex là gì?
Các giao dịch đã khai thác cách giải thích xuất hiện mã số thuế, cho phép nhiều người yêu cầu quyền sở hữu cùng một cổ phiếu và đặc biệt, quyền được hoàn lại các khoản thuế đã khấu trừ từ cổ tức.
Các giao dịch dựa trên việc bán cổ phiếu đi vay ngay trước khi một công ty dự kiến trả cổ tức. Theo các nhà chức trách Đức, điều này cho phép nhiều nhà đầu tư yêu cầu hoàn lại khoản thuế chỉ được trả một lần.
Thông lệ này được đặt tên theo thuật ngữ Latin cum/ex, có nghĩa là có/không có, bởi vì cổ phiếu được bán kèm, nhưng được giao dịch mà không thanh toán cổ tức.
Tại sao lại gây tranh cãi?
Trong nhiều năm, cơ quan thuế đã trả lại tiền hoàn thuế mặc dù biết rằng quá trình này có thể dẫn đến nhiều khoản thanh toán. Mặc dù đã có một số nỗ lực để sửa chữa thông lệ này, nhưng vào năm 2007, các nhà lập pháp cho biết các quan chức thuế phải chịu đựng những sự cố không thường xuyên.
Tuy nhiên, các cơ quan thực thi pháp luật đã bắt đầu điều tra vài năm sau đó, lập luận rằng quốc hội đã tập trung vào các tác dụng phụ ngoài ý muốn của các giao dịch hợp pháp - chứ không phải các giao dịch được thiết lập có chủ ý để tạo ra các khoản hoàn thuế.
Các công tố viên lập luận rằng những người tham gia vào các giao dịch biết rằng họ đã nhúng hai lần vào số tiền hoàn lại. Thông lệ này kết thúc vào năm 2012 khi Đức sửa đổi cách thức thu thuế cổ tức. Các thỏa thuận tương tự đã được xem xét ở Đan Mạch và Bỉ.
Giao dịch Cum-Cum là gì?
Cum-Ex được phát triển từ Cum-Cum, một chiến lược “chênh lệch cổ tức”, trong đó các cổ đông chuyển nhượng cổ phiếu trong một thời gian ngắn cho các nhà đầu tư ở nước ngoài để tránh phải trả thuế cho cổ tức.
Các nhà đầu tư nước ngoài đã nắm giữ cổ phiếu trong ngày chi trả cổ tức và được hoàn trả khoản thuế thu được từ cổ tức. Sau đó, họ bán lại chứng khoán cho chủ sở hữu ban đầu. Số tiền tiết kiệm được theo cách này được chia cho các bên liên quan. Thực tế, hoạt động này đã được thực hiện trong nhiều thập kỷ khi mọi người coi nó là hợp pháp.
Mặc dù Cum-Cum không liên quan đến việc hoàn lại nhiều lần đối với khoản thuế chỉ được trả một lần, nhưng điều đó dẫn đến các khoản hoàn lại sẽ không được hoàn lại nếu cổ phần được giữ bởi chủ sở hữu ban đầu.
Pháp đã mở các cuộc điều tra vào cuối năm 2021 và vào ngày 28/3/2023 đã tiến hành cuộc đột kích vào 5 ngân hàng như một phần của cuộc điều tra. Các ngân hàng này có thể phải đối mặt với khoản tiền phạt 1 tỷ Euro (1,1 tỷ USD).
Hiện các công tố viên ở Cologne, Đức, cũng đang xem xét Cum-Cum.
 |
| Các ngân hàng trong cuộc đột kích liên quan đến chiến lược chênh lệch cổ tức được gọi là Cum-Cum tại Pháp. |
Cần bao nhiêu tiền?
Theo nền tảng báo cáo điều tra Correctiv, Cum-Cum và Cum-Ex đã khiến người nộp thuế phải trả 150 tỷ Euro trên toàn cầu, bao gồm 36 tỷ Euro ở Đức và 33,4 tỷ Euro ở Pháp. Một nhà giao dịch trong cuộc thử nghiệm ở Đức vào năm 2019 đã làm chứng rằng, Cum-Ex sinh lãi gấp 5 đến 6 lần so với Cum-Cum.
Phạm vi điều tra như thế nào?
Ít nhất nửa tá cuộc thăm dò Cum-Ex đã được bắt đầu ở Đức, với một cuộc thăm dò có phạm vi rộng nhất được thực hiện ở Cologne. Các ngân hàng lớn bao gồm JPMorgan Chase & Co., Barclays Plc, Bank of America Corp.’s Merrill Lynch và Morgan Stanley đã chứng kiến các văn phòng tại Frankfurt của họ bị đột kích.
Chỉ riêng tại Deutsche Bank AG, có thời điểm hàng chục nhân viên cũ và hiện tại đã bị điều tra, trong đó có 5 cựu thành viên hội đồng quản trị. Trụ sở chính cũng như nhà của cựu đồng giám đốc điều hành, Juergen Fitschen, đã bị đột kích vào tháng 10/2022.
Các ngân hàng cho biết họ đang hợp tác với các công tố viên. Các cuộc điều tra đã được mở ở các quốc gia khác bao gồm Bỉ và Đan Mạch. Đối với Cum-Cum, các ngân hàng bị đột kích bao gồm Societe Generale SA, BNP Paribas SA, HSBC Holdings Plc, Natixis SA và Exane BNP Paribas, theo văn phòng công tố ở Paris.
Có ai bị buộc tội và/hoặc bị kết án không?
Có. Cựu Giám đốc điều hành Warburg Christian Olearius vào tháng 7/2022 đã trở thành chủ ngân hàng hàng đầu đầu tiên bị buộc tội.
Một đồng nghiệp cũ được mô tả là “cánh tay phải” của ông ta đã bị kết tội trốn thuế nghiêm trọng hơn vào năm 2021 và bị kết án 5 năm rưỡi tù giam. Hanno Berger, một luật sư thuế người Đức, đã bị kết án 8 năm sau khi bị dẫn độ từ Thụy Sĩ. Paul Mora, cựu nhân viên ngân hàng đầu tư của UniCredit SpA’s HVB đến từ New Zealand, đã được đưa vào danh sách Bị truy nã gắt gao nhất của Interpol vào năm 2021. Các giám đốc điều hành có liên kết với Duet Group, một công ty quản lý tài sản ở London, đã bị buộc tội tại Đức vào tháng 9/2022.
Bốn chủ ngân hàng đầu tư tại Maple Bank hiện đã bị kết án vào tháng 11/2022 với thời hạn lên tới 4 năm. Các trường hợp khác có thể sẽ tiếp tục trong nhiều năm.
Lịch sử là gì?
Theo một cuộc điều tra của Quốc hội Đức, Cum-Ex lần đầu tiên được các ngân hàng chú ý vào đầu những năm 1990. Một thập kỷ sau, các giao dịch được thiết lập bởi các nhà giao dịch tại các đơn vị tài chính có cấu trúc của các ngân hàng, chủ yếu ở London.
Cum-Ex lan rộng ra ngoài ngành ngân hàng khi một số cựu nhân viên ngân hàng thành lập quỹ để cho phép các cá nhân giàu có lợi dụng kẽ hở. Nhiều ngân hàng đầu tư trên khắp Châu Âu và Hoa Kỳ đã tham gia ở một số cấp độ: mua hoặc bán cổ phiếu, cho người bán khống vay cổ phiếu, cung cấp vốn hoặc đóng vai trò là người giám sát.
Tòa án hình sự hàng đầu của Đức vào năm 2021 đã ủng hộ các cuộc điều tra, gọi các giao dịch Cum-Ex là một “hành vi lấy tiền trắng trợn”./.
