Ngân hàng đẩy mạnh phát hành trái phiếu trước áp lực từ chuẩn CAR mới

Thống kê từ Công ty cổ phần FiinRatings cho thấy, vốn cấp 1 (Tier-1) vẫn chiếm tỷ trọng chủ đạo trong cơ cấu vốn của hệ thống ngân hàng, song mức độ phụ thuộc vào vốn cấp 2 (Tier-2) đã gia tăng kể từ năm 2024, đặc biệt thông qua hoạt động phát hành trái phiếu của nhóm ngân hàng thương mại quốc doanh và các ngân hàng thương mại cổ phần có quy mô trung bình.

Trái phiếu kỳ hạn từ 5 năm trở lên được tính vào vốn cấp 2, qua đó giúp các ngân hàng cải thiện tỷ lệ an toàn vốn CAR. Do đó, hoạt động phát hành trái phiếu có kỳ hạn từ năm năm trở lên tăng mạnh trong năm 2023 và duy trì ổn định cho đến nay.

Cũng theo FiinRatings, tỷ lệ an toàn vốn (CAR) của toàn ngành nhìn chung ổn định, song có sự phân hóa rõ rệt giữa các nhóm ngân hàng. Nhóm ngân hàng thương mại quốc doanh cải thiện tỷ lệ an toàn vốn từ khoảng 9,2% năm 2023 lên 10,7% trong 6 tháng đầu năm 2025, chủ yếu nhờ phát hành trái phiếu cấp hai.

Nhóm 4 ngân hàng thương mại cổ phần hàng đầu ghi nhận tỷ lệ an toàn vốn giảm nhẹ xuống khoảng 12,7% do tăng trưởng tài sản có rủi ro vượt tốc độ tăng của vốn tự có. Các ngân hàng thương mại cổ phần còn lại giảm nhẹ, duy trì quanh mức 11%, cho thấy áp lực tăng trưởng tương tự dù vẫn đẩy mạnh phát hành trái phiếu.

Thông tư số 14/2025/TT-NHNN ngày 30/6/2025 quy định tỷ lệ an toàn vốn đối với ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài (Thông tư 14) đã quy định chi tiết về vốn lõi cấp 1 (CET1), vốn cấp 1 (Tier-1) và bộ đệm an toàn vốn (CCB). Qua đó, siết chặt hơn yêu cầu về nguồn vốn tự có và lợi nhuận giữ lại, khiến tỷ lệ an toàn vốn riêng lẻ không còn phản ánh đầy đủ năng lực vốn thực chất của các tổ chức tín dụng.

Theo Thông tư 14, từ năm 2030 trở đi, các ngân hàng thương mại sẽ phải duy trì CAR tối thiểu 10,5%, đã bao gồm bộ đệm bảo toàn vốn (CCB), ngoài ra có thể phải cộng thêm bộ đệm vốn phản chu kỳ (CCyB) từ 0 - 2,5% tùy thời kỳ và thậm chí là cao hơn đối với các ngân hàng thương mại có tầm quan trọng trong hệ thống theo xem xét của Ngân hàng Nhà nước.

Để cân bằng giữa mục tiêu tăng trưởng tín dụng và yêu cầu đảm bảo an toàn vốn, FiinRatings dự báo nhóm ngân hàng quốc doanh sẽ tập trung tăng vốn lõi cấp 1 thông qua việc giữ lại lợi nhuận và duy trì tốc độ tăng trưởng tín dụng ở mức vừa phải.

Nhóm ngân hàng thương mại cổ phần lớn sẽ kết hợp giữa giữ lại lợi nhuận và phát hành trái phiếu cấp 2 một cách linh hoạt nhằm hỗ trợ tăng trưởng có chọn lọc. Trong khi đó, các ngân hàng thương mại cổ phần quy mô nhỏ hơn có thể lựa chọn phát hành thêm cổ phần mới hoặc giảm tốc độ tăng trưởng tín dụng để duy trì mức độ an toàn vốn cần thiết.

"Chúng tôi dự báo hoạt động huy động vốn ở cả hai kênh (trái phiếu và cổ phiếu) sẽ còn sôi động hơn nữa trong các năm tới khi Thông tư 14 có hiệu lực, buộc các ngân hàng duy trì CAR ít nhất 10,5%" - chuyên gia FiinRatings đánh giá.

Trong đó, nhóm ngân hàng quốc doanh sẽ đứng trước áp lực lớn khi tỷ lệ CAR hiện tại mới chỉ xấp xỉ mức này. Trong khi đó, nhóm ngân hàng tư nhân sở hữu bộ đệm vốn dày hơn, nhưng xu hướng CAR tăng chậm trong các năm gần đây cũng cho thấy nhu cầu bổ sung vốn trung dài hạn luôn thường trực./.