Cùng vào cuộc để ngăn tình trạng tăng giá bất hợp lý

Giá xăng dầu tăng đột biến tác động đến CPI

Báo cáo tại Phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) về công tác dân nguyện, Trưởng ban dân nguyện Dương Thanh Bình kiến nghị UBTVQH đề nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Công thương, Tài chính và các bộ, ngành liên quan có giải pháp quản lý, kiểm soát hiệu quả giá cả hàng hóa, dịch vụ khi điều chỉnh giá xăng dầu nhằm hạn chế tình trạng “ăn theo” để trục lợi; quan tâm có biện pháp hỗ trợ người dân, doanh nghiệp.

Bộ Tài chính cho biết, giá xăng dầu trên thị trường thế giới vừa qua tăng cao do chịu tác động lớn bởi cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine. Sau thời điểm tăng đột biến trong 2 tuần đầu tháng 3, giá dầu thế giới đã có dấu hiệu ổn định ở mức 110 - 120 USD/thùng trong tuần qua.

Bộ Tài chính đề nghị các bộ, ngành, địa phương cùng vào cuộc để ngăn tình trạng tăng giá bất hợp lý. Ảnh: TL.

Tuy nhiên, giữa bối cảnh căng thẳng địa chính trị tiếp tục biến động nhanh và khó lường, cũng như ảnh hưởng từ các biện pháp trừng phạt từ các bên, phần lớn các tổ chức đều đưa ra các nhận định giá dầu có thể tiếp tục ở mức cao từ 110 - 130 USD/thùng trong giai đoạn tới và không loại trừ khả năng tăng cao lên mức 150 USD/thùng.

Theo Tổng cục Thống kê, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 3 tăng 0,7% so với tháng 2 và tăng 1,91% so với tháng 12/2021 đồng thời tăng 2,41% so với cùng kỳ năm trước.

Như vậy, chỉ số giá tiêu dùng trong quý I của cả nước đã tăng 1,92% so với cùng kỳ và cao hơn mức tăng 0,29% của quý I năm ngoái. Theo đó, lạm phát cơ bản của quý này đã tăng 0,81%.

Diễn biến tăng của giá xăng dầu sẽ tác động trực tiếp đến giá các hàng hóa, dịch vụ có xăng dầu là yếu tố đầu vào, nhất là giá cước vận tải hàng hóa và qua đó tác động gián tiếp nhất định đến các hàng hóa, dịch vụ khác.

Tuy nhiên, cục bộ tại một số địa bàn, với một số mặt hàng vẫn có thể sẽ phát sinh tình trạng lợi dụng diễn biến của giá xăng dầu để tăng giá bất hợp lý, “té nước theo mưa”.

Đảm bảo cân đối cung cầu, giải bài toán lạm phát

Vấn đề này đã được dự báo và Bộ Tài chính đã phối hợp với các bộ, ngành báo cáo kịp thời; Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái - Trưởng Ban chỉ đạo điều hành giá đã có ý kiến chỉ đạo công tác quản lý, điều hành giá trong quý I và cả năm 2022 tại Công văn số 882/VPCP-TH ngày 10/2/2022, Thông báo số 65/TB-VPCP ngày 02/3/2022, Thông báo số 81/TB-VPCP ngày 24/3/2022.

Theo đó, cần tiếp tục theo dõi sát diễn biến kinh tế thế giới, tình hình lạm phát chung, diễn biến giá cả các mặt hàng nhiên liệu và vật tư chiến lược, đặc biệt là giá dầu thế giới; trên cơ sở đó, đẩy mạnh công tác tổng hợp, phân tích, dự báo, xây dựng trước các kịch bản, phương án ứng phó trong trường hợp các hàng hóa trên thị trường thế giới tiếp tục tăng cao để điều hành sản xuất trong nước, cân đối cung cầu và điều hành, bình ổn giá phù hợp.

Ngoài ra, Phó Thủ tướng đề nghị tiếp tục thực hiện chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa và các chính sách kinh tế vĩ mô khác nhằm kiểm soát lạm phát theo mục tiêu đề ra, đồng thời góp phần hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh và đời sống của người dân chịu ảnh hưởng của đại dịch Covid-19. Tiếp tục kiểm soát lạm phát cơ bản trong năm 2022 để tạo cơ sở cho việc kiểm soát lạm phát chung.

Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái cũng đã yêu cầu các bộ, ngành, UBND các tỉnh, thành phố có hướng dẫn, chỉ đạo cụ thể các cơ quan chức năng tại địa phương tăng cường công tác kiểm tra, giám sát thực hiện niêm yết giá; công khai thông tin về giá. Kiểm tra việc chấp hành pháp luật về giá, xử lý nghiêm các trường hợp đầu cơ, găm hàng và tăng giá bất hợp lý. Đồng thời, cần theo dõi sát diễn biến giá xăng dầu, tăng cường tổ chức rà soát kê khai giá của doanh nghiệp để đánh giá việc tăng giá có phù hợp với biến động của các yếu tố đầu vào hay không, đặc biệt là chi phí xăng dầu trong các yếu tố hình thành giá.

Bên cạnh đó, các địa phương cần tiếp tục thực hiện hiệu quả Chương trình bình ổn thị trường, trong đó đề nghị các doanh nghiệp phân phối, bán buôn, bán lẻ đẩy mạnh xây dựng và triển khai nhằm ổn định mặt bằng giá hàng hóa, dịch vụ trên địa bàn. Theo đó, ngày 7/2/2022, Bộ Tài chính đã có công văn số 1076/BTC-QLG gửi các bộ, ngành, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, các hiệp hội ngành hàng và các tổng công ty về việc tiếp tục tăng cường triển khai công tác quản lý, bình ổn giá.

Đối với công tác quản lý, điều hành giá các mặt hàng cụ thể, Phó Thủ tướng chỉ đạo cần chủ động triển khai đồng bộ các giải pháp đã đề ra đối với từng mặt hàng để ổn định mặt bằng giá cả thị trường. Tập trung tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh để chuẩn bị đầy đủ nguồn cung hàng hóa đáp ứng nhu cầu tiêu dùng, tạo thuận lợi cho quá trình lưu thông, phân phối hàng hóa, dịch vụ. Trong trường hợp có biến động lớn về giá, căn cứ quy định tại Luật giá để đề xuất và tổ chức triển khai các biện pháp bình ổn giá phù hợp.

Một trong những giải pháp quan trọng tiếp theo đó là tiếp tục chú trọng công tác thông tin, tuyên truyền, công khai minh bạch thông tin về giá để kiểm soát lạm phát kỳ vọng; hạn chế những thông tin thất thiệt gây hoang mang cho người tiêu dùng gây bất ổn thị trường.

Theo một số chuyên gia kinh tế, thời điểm này nỗi lo lạm phát là chưa đáng ngại, dù vậy chúng ta không thể chủ quan trước những biến động của giá xăng dầu. Giá xăng dầu tăng cao, nhưng cũng đã có chiều hướng giảm trong thời gian gần đây, giảm áp lực lên lạm phát.

Việc Chính phủ, Bộ Tài chính luôn chủ động, linh hoạt trong điều hành đã góp phần quan trọng giữ lạm phát không tăng quá cao. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia đề nghị, các bộ, ngành, địa phương cùng phải vào cuộc, phối hợp chặt chẽ từ công tác dự báo, lên kịch bản điều hành và tăng cường thanh tra, kiểm tra, kiểm soát thị trường, tránh để tình trạng lợi dụng tăng giá bất hợp lý, ảnh hưởng tới đời sống của người dân./.