Trái phiếu chính phủ 2025: Áp dụng chế độ phát hành với "độ tinh chỉnh cao"

Thị trường tài chính tiền tệ nhiều áp lực

Từ đầu năm 2025 đến nay, kinh tế toàn cầu chưa có nhiều tín hiệu khả quan. Xung đột địa chính trị kéo dài, xu hướng thắt chặt chính sách tiền tệ tại nhiều nền kinh tế lớn, áp lực lạm phát quay trở lại... đã tạo ra những biến động dây chuyền lên thị trường tài chính khu vực và Việt Nam cũng không nằm ngoài ảnh hưởng.

Tại thị trường trong nước, tỷ giá USD/VND tăng nhanh và duy trì ở mức cao trong nhiều tháng liền. Trước sức ép về tỷ giá và thanh khoản, Ngân hàng Nhà nước đã nhiều lần phải thực hiện nghiệp vụ thị trường mở để điều tiết thanh khoản, ổn định tỷ giá, đặc biệt là phát hành tín phiếu kỳ hạn ngắn, lãi suất cao, đồng thời tăng lãi suất giao dịch repo để ổn định tỷ giá và kiềm chế lạm phát.

Cụ thể, lãi suất phát hành tín phiếu của Ngân hàng Nhà nước kỳ hạn 7 ngày ở mức 3,4% - 4%/năm và lãi suất giao dịch repo ở mức 4%/năm đối với kỳ hạn 7 - 91 ngày. Theo đó, mặt bằng lãi suất liên ngân hàng biến động mạnh, lãi suất kỳ hạn qua đêm thiết lập đỉnh ở mức là 7,6%/năm (ngày 30/6/2025).

Nguồn: Bộ Tài chính Đồ họa: PHƯƠNG ANH

Kể từ đầu tháng 8/2025 đến nay, thị trường tài chính - tiền tệ trong nước tiếp tục diễn biến không thuận lợi cho công tác phát hành trái phiếu chính phủ (TPCP). Thanh khoản trên thị trường tiền tệ luôn trong trạng thái căng thẳng trong bối cảnh tỷ giá USD/VND tiếp tục duy trì xu hướng tăng, đồng thời, lãi suất liên ngân hàng trong nửa đầu tháng 8/2025 biến động tương đối mạnh đối với các kỳ hạn ngắn từ 2 tuần trở xuống.

Thậm chí trong nửa đầu tháng 8/2025, lãi suất các kỳ hạn ngắn từ 2 tuần trở xuống còn cao hơn các kỳ hạn dài từ 1 - 12 tháng (trong đó, lãi suất qua đêm lên mức 5,4%/năm ngay từ ngày 1/8/2025 (tăng 2,02%/năm so với ngày 31/7/2025) và luôn duy trì trên 5,5%/năm, trước khi giảm dần vào nửa cuối tháng 8/2025). Trên thị trường TPCP thứ cấp, mặt bằng lãi suất giao dịch TPCP tăng khoảng 0,51 - 0,83%/năm so với thời điểm đầu năm 2025.

"Căn chỉnh" phát hành phù hợp, hiệu quả

Theo kế hoạch được Bộ Tài chính giao, năm 2025, Kho bạc Nhà nước cần huy động 500.000 tỷ đồng TPCP - đây là mức huy động cao nhất từ trước tới nay, tăng 25% so với năm 2024.

Trong khi thu ngân sách trung ương đến hết tháng 8/2025 đạt khoảng 80% dự toán, áp lực chi đầu tư vẫn chưa đến mức đột biến (ước đến hết tháng 8/2025 tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công nguồn ngân sách trung ương đạt khoảng 32,2% kế hoạch Thủ tướng giao), khiến việc phát hành trái phiếu buộc phải “căn chỉnh” để không làm dư thừa dòng tiền, tránh tăng chi phí quản lý nợ và tạo áp lực lên lạm phát. Điều này đòi hỏi Kho bạc Nhà nước phải vận hành công tác phát hành với độ “tinh chỉnh” cao, không chỉ phụ thuộc vào điều kiện thị trường, mà còn gắn chặt với tiến độ giải ngân, khả năng hấp thụ vốn và yêu cầu quản lý ngân quỹ trung ương hiệu quả.

Trước những thách thức đó, Kho bạc Nhà nước đã linh hoạt áp dụng các giải pháp đã đề ra từ đầu năm nên công tác phát hành TPCP vẫn được thực hiện một cách chủ động, bài bản và hiệu quả.

Cụ thể, lũy kế khối lượng huy động vốn qua phát hành TPCP từ đầu năm đến hết ngày 31/8/2025 là 238.714 tỷ đồng, đạt 47,7% kế hoạch phát hành TPCP năm 2025 (500.000 tỷ đồng). Toàn bộ TPCP được phát hành bằng đồng nội tệ thông qua phương thức đấu thầu điện tử qua Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội.

Kỳ hạn TPCP phát hành từ 5 - 30 năm, tập trung chủ yếu vào các kỳ hạn 5, 10 và 15 năm với tỷ trọng 98,6% tổng khối lượng phát hành ra thị trường. Tính đến hết ngày 31/8/2025, kỳ hạn phát hành bình quân là 9,98 năm, phù hợp với mục tiêu đề ra tại Nghị quyết số 23/2021/QH15 ngày 28/7/2021 của Quốc hội về kế hoạch tài chính quốc gia và vay, trả nợ công 5 năm giai đoạn 2021 - 2025, qua đó, duy trì thời gian đáo hạn bình quân của danh mục TPCP ở mức 8,78 năm, góp phần tái cơ cấu danh mục nợ TPCP, giảm áp lực trả nợ trong ngắn hạn cho ngân sách trung ương.

Lãi suất phát hành TPCP được điều hành phù hợp với tình hình thị trường và quan điểm điều hành chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước. Cụ thể, trước tình hình thị trường 8 tháng qua, để đáp ứng nhu cầu vốn của ngân sách trung ương, Kho bạc Nhà nước đã điều chỉnh tăng dần lãi suất phát hành TPCP với mức tăng từ 0,25 - 0,74%/năm tùy từng kỳ hạn. Theo đó, lãi suất phát hành TPCP bình quân 8 tháng đầu năm 2025 là 2,98%/năm (tính đến hết ngày 31/8/2025).

Tiếp tục phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ năm 2025

Trước diễn biến thị trường còn tiềm ẩn nhiều bất ổn, Kho bạc Nhà nước xác định rõ cần phát huy tinh thần chủ động, linh hoạt và phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan. Một trong những nguyên tắc cốt lõi là bảo đảm đồng bộ giữa chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ và các chính sách vĩ mô khác.

Theo đó, Kho bạc Nhà nước thường xuyên phối hợp với các đơn vị liên quan để cập nhật sát sao tình hình thu - chi ngân sách, tiến độ giải ngân đầu tư công, diễn biến tỷ giá, lãi suất và nhu cầu thị trường. Từ đó, xây dựng kế hoạch phát hành TPCP theo hướng “cân bằng động” - vừa đáp ứng nhu cầu vốn, vừa đảm bảo ổn định thị trường.

Đặc biệt, công tác quản lý ngân quỹ nhà nước ngày càng được gắn kết chặt chẽ với việc phát hành trái phiếu, nhằm tối ưu hóa sử dụng vốn, giảm chi phí đi vay và nâng cao hiệu quả điều hành dòng tiền toàn hệ thống.

Song song với đó, Kho bạc Nhà nước tiếp tục đa dạng hóa kỳ hạn phát hành, duy trì trọng tâm ở các kỳ hạn 5, 10 và 15 năm, đồng thời linh hoạt với các kỳ hạn 20 - 30 năm nhằm phục vụ nhà đầu tư dài hạn và ổn định danh mục nợ công.

Dự báo những tháng cuối năm 2025, thị trường tài chính - tiền tệ vẫn tiềm ẩn nhiều yếu tố bất định. Áp lực từ tỷ giá, biến động dòng vốn ngoại, và xu hướng chính sách tiền tệ toàn cầu tiếp tục là những ẩn số cần theo dõi chặt chẽ.

Tuy nhiên, với kết quả tích cực đã đạt được và kinh nghiệm điều hành dày dạn trong những năm qua, Kho bạc Nhà nước vẫn có cơ sở để hoàn thành kế hoạch huy động 500.000 tỷ đồng TPCP theo chỉ tiêu được giao.

Theo đánh giá của các chuyên gia kinh tế, trong bối cảnh nhiều bất định, TPCP không chỉ là công cụ tài chính thuần túy, mà còn là “tấm khiên” tài khóa, là công cụ hỗ trợ điều tiết kinh tế và thể hiện cam kết mạnh mẽ của Nhà nước trong huy động, quản lý và sử dụng hiệu quả nguồn lực công.

Nhìn lại 8 tháng đầu năm 2025, việc huy động thành công gần 240.000 tỷ đồng TPCP, với kỳ hạn phát hành dài, lãi suất hợp lý và cơ cấu bền vững, là minh chứng rõ ràng cho năng lực điều hành bài bản, chủ động và hiệu quả.