Chuẩn hóa dữ liệu, hoàn thiện quản lý trong giai đoạn mới

Bước tiến quan trọng trong quản lý tài sản công

Thực hiện Nghị quyết số 39-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết 74/2022/QH15 của Quốc hội về nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng nguồn lực công, năm 2025 đánh dấu lần đầu tiên Việt Nam triển khai tổng kiểm kê tài sản công trên quy mô toàn quốc. Căn cứ Quyết định số 213/QĐ-TTg ngày 1/3/2024 của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính đã xây dựng kế hoạch chi tiết, ban hành biểu mẫu, tổ chức tập huấn và vận hành hệ thống phần mềm kiểm kê thống nhất.

Chia sẻ về quá trình thực hiện tổng kiểm kê tài sản công năm 2025, ông Nguyễn Tân Thịnh - Cục trưởng Cục Quản lý công sản, Bộ Tài chính cho biết, nhiều cán bộ đã làm việc xuyên đêm để trao đổi, thống nhất số liệu, hướng dẫn nghiệp vụ. Theo đó, tổng giá trị tài sản công được ghi nhận đạt xấp xỉ 12 triệu tỷ đồng.

Tổng kiểm kê tài sản công toàn quốc hướng tới quản lý tài sản công hiện đại và bền vững. Ảnh tư liệu

Đáng chú ý, qua đợt tổng kiểm kê này, dữ liệu tài sản đã được rà soát đồng bộ, giảm chênh lệch giữa sổ sách và thực tế. Nhiều tài sản chưa được ghi nhận, ghi chồng chéo hoặc sử dụng sai mục đích đã được phát hiện và chấn chỉnh. Kết quả kiểm kê trở thành cơ sở quan trọng để lập kế hoạch đầu tư, mua sắm, điều chuyển, xử lý tài sản và xây dựng báo cáo tài chính nhà nước theo chuẩn mực mới.

Ông Tân Thịnh nhấn mạnh, chính sự vào cuộc nghiêm túc của các bộ, ngành, địa phương, đặc biệt là đội ngũ cán bộ tài chính ở cơ sở đã giúp bức tranh tài sản công trên phạm vi toàn quốc được phác họa tương đối đầy đủ. Song chính quá trình này cũng cho thấy nhiều hạn chế cần được khắc phục để đảm bảo tính chính xác và khả năng tích hợp dữ liệu trong giai đoạn số hóa.

Còn tồn tại cần khắc phục

Mặc dù công tác tổng kiểm kê tài sản công năm 2025 đã hoàn thành với nhiều kết quả đáng ghi nhận, nhưng dữ liệu của đợt tổng kiểm kê này chưa đồng bộ, còn sai lệch. Nhiều tài sản kết cấu hạ tầng hình thành từ lâu, hồ sơ pháp lý không còn đầy đủ dẫn đến khó xác định nguyên giá. Một số đơn vị ghi nhầm diện tích đất hoặc phân loại tài sản chưa đúng quy định. Việc cập nhật dữ liệu trên phần mềm chưa được phân quyền triệt để dẫn đến sai sót tại cấp cơ sở.

Bên cạnh đó là biến động lớn do sắp xếp đơn vị hành chính. Nhiều huyện, xã được sáp nhập, chia tách khiến công tác bàn giao tài sản sau sáp nhập từ huyện về xã, từ xã cũ sang xã mới, từ tỉnh xuống huyện và ngược lại trở nên phức tạp.

Tại nhiều nơi, việc chuyển giao còn chậm, thậm chí chưa xác định được đơn vị trực tiếp quản lý tài sản sau sắp xếp. Điều này làm số liệu tài sản giữa đơn vị cũ và mới bị chênh lệch lớn, do đó dữ liệu kiểm kê tại thời điểm 1/1/2025 không còn phù hợp với mô hình tổ chức mới.

Ngoài ra là năng lực cán bộ tài sản công chưa đồng đều. Một số đơn vị chưa chủ động kiểm kê, còn lúng túng trong phân loại tài sản; cán bộ kế toán chưa được tập huấn đầy đủ nên việc cập nhật dữ liệu thiếu chính xác.

Theo Cục Quản lý công sản, Bộ Tài chính, những tồn tại này xuất phát từ tính chất phức tạp của hệ thống tài sản công và khối lượng dữ liệu khổng lồ phải xử lý trong thời gian ngắn. Đồng thời, yêu cầu chuyển đổi số và gắn mã định danh cho tài sản đòi hỏi cơ sở dữ liệu phải chuẩn hóa, nhất quán và đủ chiều sâu.

Hướng tới cơ sở dữ liệu tài sản công hiện đại và minh bạch

Ông Nguyễn Tân Thịnh cho biết, từ thực tiễn này, Chính phủ đã quyết định giao Bộ Tài chính tiếp tục hướng dẫn các bộ, ngành, địa phương thực hiện kiểm kê lại tài sản công vào 1/1/2026 nhằm chuẩn hóa dữ liệu, làm tiền đề cho phương thức quản lý tài sản công mới.

Theo Bộ Tài chính, tổng kiểm kê tài sản công năm 2026 về cơ bản giữ nguyên phạm vi, đối tượng và biểu mẫu như năm 2025 nhưng có thêm một số điều chỉnh để đáp ứng yêu cầu quản lý mới đó là: Tích hợp thông tin rủi ro thiên tai nhằm hỗ trợ quản lý tài sản trong bối cảnh biến đổi khí hậu; gắn mã định danh (mã QR) để phục vụ xây dựng cơ sở dữ liệu số và tăng hiệu quả kiểm tra, giám sát; bổ sung đối tượng thống kê là các đơn vị tiếp nhận tài sản thu hồi, chuyển giao.

Đồng thời, việc tổng kiểm kê năm 2026 còn rà soát tài sản công theo mô hình mới sau sắp xếp đơn vị hành chính để đảm bảo dữ liệu thống nhất và điều chỉnh kỹ thuật phục vụ số hóa và tăng tính chính xác.

Thời điểm kiểm kê 1/1/2026 đang đến gần, trong khi thời gian chuẩn bị ngắn hơn nhiều so với năm trước. Do đó, để công tác tổng kiểm kê tài sản công năm 2026 đạt kết quả tốt nhất theo đúng mục tiêu đề ra, Bộ Tài chính đề nghị các đơn vị khẩn trương ban hành kế hoạch triển khai, phân công rõ trách nhiệm đến từng đơn vị trực thuộc. Tổ chức tập huấn kịp thời, nhất là với cấp xã - nơi có nhiều biến động về tài sản sau sắp xếp. Rà soát chặt chẽ số liệu đất đai, tài sản kết cấu hạ tầng, đối chiếu giữa hồ sơ và thực tế. Hoàn thiện hồ sơ bàn giao tài sản giữa các đơn vị hành chính cũ và mới để đảm bảo dữ liệu thống nhất.

Tổng kiểm kê tài sản công năm 2026 không chỉ nhằm khắc phục những hạn chế của kỳ kiểm kê trước, mà còn là bước đi chiến lược trong lộ trình hiện đại hóa quản lý tài sản công theo hướng minh bạch, chuyên nghiệp và chuẩn hóa. “Khi dữ liệu được hoàn thiện và đồng bộ, công tác lập kế hoạch đầu tư, mua sắm, điều chuyển, xử lý tài sản sẽ chính xác hơn; hoạt động kiểm tra, thanh tra, kiểm toán sẽ hiệu quả hơn; và việc quản trị tài sản công sẽ tiệm cận các chuẩn mực quốc tế” - ông Tân Thịnh cho biết.

Việc hoàn thành cuộc kiểm kê năm 2026 với chất lượng cao sẽ tạo nền tảng cho một hệ thống cơ sở dữ liệu tài sản công hiện đại, hỗ trợ mạnh mẽ quá trình chuyển đổi số trong lĩnh vực tài chính - ngân sách và góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản công trong giai đoạn phát triển mới.