Nâng ngưỡng doanh thu chịu thuế, giảm nghĩa vụ thuế cho hộ kinh doanh

Khoảng 90% số hộ kinh doanh không phải nộp thuế

Chính phủ đã trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội về dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi), trong đó, đề xuất điều chỉnh mức doanh thu không phải nộp thuế của hộ, cá nhân kinh doanh từ 200 triệu đồng/năm lên 500 triệu đồng/năm. Đồng thời, mức 500 triệu đồng/năm này cũng là mức được trừ trước khi nộp thuế theo tỷ lệ trên doanh thu.

Áp dụng mức doanh thu này, dự kiến sẽ có khoảng 2,3 triệu hộ kinh doanh không phải nộp thuế, chiếm khoảng 90% trên tổng số hộ kinh doanh. Cơ quan thuế ước tính, tổng số thuế giảm (bao gồm cả thuế thu nhập cá nhân và thuế giá trị gia tăng) là khoảng 11.800 tỷ đồng.

Cán bộ, công chức thuế hỗ trợ hộ kinh doanh chuyển đổi sang phương pháp kê khai, nộp thuế. Ảnh: Tuấn Nguyễn

Bà Nguyễn Thị Cúc - Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam đánh giá, điểm mới nhất của đề xuất này là hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu vượt trên ngưỡng được miễn thì mới phải nộp thuế. Tức là khi có thu nhập thì hộ kinh doanh mới phải nộp thuế. Đây có lẽ là tin vui nhất cho hộ, cá nhân kinh doanh.

Phân tích cụ thể, bà Cúc chỉ rõ, theo Luật Thuế thu nhập cá nhân hiện hành, hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu từ 100 triệu đồng/năm trở xuống, thì không phải nộp thuế; nhưng nếu doanh thu là 101 triệu đồng/năm, thì hộ, cá nhân kinh doanh phải nộp thuế trên toàn bộ doanh thu là 101 triệu đồng. Còn theo đề xuất mới của Chính phủ, thì hộ, cá nhân kinh doanh chỉ phải nộp thuế của phần vượt trên 500 triệu đồng/năm.

Chung quan điểm, PGS. TS Lê Xuân Trường - Trưởng khoa Thuế - Hải quan, Học viện Tài chính nhấn mạnh, việc nâng ngưỡng doanh thu miễn thuế lên 500 triệu đồng/năm và cho phép tính thuế với phần doanh thu vượt ngưỡng là phù hợp với mức thu nhập bình quân đầu người và phù hợp với điều kiện nền kinh tế hiện nay. Điều này sẽ đem lại nhiều lợi ích cho hộ, cá nhân kinh doanh.

“Nếu được Quốc hội thông qua, hầu hết hộ, cá nhân kinh doanh sẽ không phải nộp thuế. Những nội dung sửa đổi lớn này thể hiện sự tiếp thu nghiêm túc, cầu thị của Chính phủ, Bộ Tài chính đối với các ý kiến đóng góp của đại biểu Quốc hội, cơ quan thẩm tra” - PGS. TS Lê Xuân Trường nhấn mạnh.

Ở góc nhìn khác, luật sư Nguyễn Văn Được - Tổng Giám đốc Công ty TNHH Kế toán và tư vấn thuế Trọng Tín cho rằng, đề xuất cơ chế tính thuế theo thu nhập (doanh thu trừ chi phí hợp lý) mang tính linh hoạt, vừa có thể áp dụng cho nhóm hộ kinh doanh có doanh thu dưới ngưỡng 3 tỷ đồng/năm, vừa có lợi cho những hộ kinh doanh có đầy đủ hóa đơn đầu vào, chứng từ. Đồng thời, việc tính thuế thu nhập cá nhân dựa trên thu nhập tính thuế nhân với tỷ lệ 17% là phù hợp, góp phần tạo sự minh bạch và cạnh tranh công bằng với các doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ.

Tuy nhiên, song hành với chính sách ưu đãi về thuế này cũng cần có chế tài cụ thể đối với trường hợp hộ kinh doanh có quy mô lớn nhưng lại không muốn chuyển thành doanh nghiệp, hay nói cách khác là cố tình không chuyển thành doanh nghiệp; hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu hàng chục tỷ đồng mỗi năm, nhưng thực hiện chia nhỏ, phân tán doanh thu hay lập hệ sinh thái nhiều hộ kinh doanh nhằm mục đích né thuế.

Hộ, cá nhân yên tâm kinh doanh, ổn định đời sống

Chị Nguyễn Thị Mai - chủ hộ kinh doanh Mai Thái (xã Đại Thanh, Hà Nội) rất vui mừng trước thông tin đề xuất điều chỉnh mức doanh thu không phải nộp thuế của hộ, cá nhân kinh doanh từ 200 triệu đồng/năm lên 500 triệu đồng/năm. Hộ kinh doanh gia đình chị có 4 người, gồm 2 vợ chồng và 2 con. Vào dịp cuối năm hoặc lễ, Tết, gia đình thường phải thuê thêm người phụ bán hàng. Doanh thu của gia đình khoảng 2 tỷ đồng/năm.

Chị Mai chia sẻ, trong thời buổi khó khăn, doanh thu có vẻ cao, nhưng thực tế, lợi nhuận rất thấp. Nếu đề xuất của Bộ Tài chính được áp dụng, thì năm tới, mức thuế mà hộ kinh doanh gia đình chị phải nộp sẽ được giảm đáng kể, cuộc sống sẽ bớt áp lực hơn. "Nếu có điều kiện kinh tế, chúng tôi sẽ mở rộng kinh doanh và sẵn sàng chuyển lên doanh nghiệp" - chị Mai nói.

Cũng giống như chị Mai, anh Nguyễn Trung Kiên - chủ hộ kinh doanh trái cây tại phường Châu Sơn (tỉnh Ninh Bình) rất mong ngưỡng doanh thu miễn thuế mới (500 triệu đồng/năm) sớm đi vào cuộc sống. Theo anh, ngưỡng doanh thu miễn thuế này sẽ giúp các hộ kinh doanh có thêm nguồn thu nhập khi số tiền thuế phải nộp ít đi, từ đó có cơ hội mở rộng kinh doanh, mạnh dạn đầu tư hạ tầng chuyển sang phương pháp kê khai minh bạch sổ sách, tạo công bằng trong kinh doanh.

Đề cập việc chuyển đổi phương pháp kê khai thuế, ông Nguyễn Thủy Long - chủ hiệu sách Hoàng Long (Vĩnh Yên, Phú Thọ) cho biết, vừa qua, được sự hướng dẫn tận tình của cơ quan thuế và doanh nghiệp cung cấp giải pháp, hộ kinh doanh đã tiếp thu đầy đủ quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm của mình với chính sách thuế mới và đang hoàn thiện những nội dung, yêu cầu cần thiết để thực hiện chuyển đổi sang phương pháp kê khai theo đúng quy định.

PGS. TS Lê Xuân Trường phân tích, với ứng dụng công nghệ hiện đại như hiện nay, việc chuyển sang phương pháp kê khai, nộp thuế giúp hộ, cá nhân kinh doanh nâng cao tính minh bạch và chuyên nghiệp hóa hoạt động kinh doanh, giảm thiểu rủi ro pháp lý, xây dựng hình ảnh đáng tin cậy, giúp thu hút thêm đối tác và khách hàng.

Khi tự kê khai và xác định số thuế phải nộp dựa trên doanh thu thực tế phát sinh, hộ kinh doanh sẽ không còn phụ thuộc vào doanh thu hoặc mức khoán do cơ quan thuế ấn định như trước.

Đặc biệt, việc kê khai doanh thu thực tế, sử dụng hóa đơn điện tử và quản lý dòng tiền qua tài khoản ngân hàng sẽ tạo động lực cho hộ kinh doanh nâng cao năng lực quản trị, chuyên nghiệp hóa hoạt động và là tiền đề để chuyển đổi thành doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ. Đồng thời, nhờ việc chứng minh minh bạch tài chính, doanh thu, chi phí và lợi nhuận, hộ kinh doanh có thể tiếp cận tín dụng, chuỗi cung ứng, các chính sách ưu đãi và dự án hỗ trợ phát triển kinh tế.