Đấu thầu nhập gạo dự trữ quốc gia: Giám sát chặt và nâng chế tài

PV: Xin ông cho biết các căn cứ để quy định giá gói thầu tổ chức đấu thầu mua gạo nhập kho DTQG?

Ông Lê Văn Thời: Việc tổ chức đấu thầu mua gạo DTQG được thực hiện theo các quy định trong Luật Giá, Luật DTQG. Cụ thể là: tiết d, khoản 3, Điều 19 Luật Giá đề cập tới hàng DTQG thuộc danh mục nhà nước định giá; còn tại điều 20 Luật Giá quy định về nguyên tắc định giá là bảo đảm bù đắp chi phí sản xuất, kinh doanh thực tế hợp lý, có lợi nhuận phù hợp với mặt bằng giá thị trường và chủ trương, chính sách phát triển kinh tế - xã hội của Nhà nước trong từng thời kỳ, đồng thời kịp thời điều chỉnh giá khi các yếu tố hình thành giá thay đổi.

Các đơn vị DTNN khu vực cũng thực hiện định giá mua gạo theo Điều 21 Luật Giá. Đặc biệt, các đơn vị này cũng phải tuân thủ quy định tại Điều 49 Luật DTQG quy định về giá mua, giá bán hàng DTQG, trong đó có quy định, khi mua, bán hàng DTQG nếu giá thị trường biến động cao hơn giá mua tối đa, thấp hơn giá bán tối thiểu, Bộ trưởng Bộ Tài chính xem xét, điều chỉnh giá mua tối đa, giá bán tối thiểu trên cơ sở đề nghị của thủ trưởng bộ, ngành quản lý hàng DTQG.

Tổng cục DTNN đã có công điện chỉ đạo các cục DTNN khu vực khẩn trương tổ chức đánh giá hồ sơ dự thầu và phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu trúng thầu chậm nhất là ngày 19/5 để ký hợp đồng xong trước ngày 22/5, thời gian thực hiện hợp đồng đến hết ngày 30/6/2020. Ông Lê Văn Thời

Như vậy, theo quy định hiện hành của Luật Giá và Luật DTQG thì khi xác định giá để thực hiện đấu thầu mua gạo DTQG phải căn cứ vào thời điểm định giá. Tại thời điểm định giá, căn cứ vào thị trường cung cầu hàng hóa, chất lượng hàng hóa và giá thị trường tại thời điểm định giá để quy định mức giá.

PV: Căn cứ hướng dẫn trên, việc quy định giá gói thầu tổ chức đấu thầu ngày 12/5/2020 thực hiện ra sao, thưa ông?

Ông Lê Văn Thời: Để mua đủ số lượng gạo nhập kho DTQG theo chỉ tiêu kế hoạch được giao, Bộ Tài chính đã chỉ đạo Tổng cục DTNN tổ chức đấu thầu và mở thầu vào ngày 12/5/2020.

Tại thời điểm hiện nay, do dịch bệnh Covid – 19 bùng phát trên toàn cầu, nhu cầu gạo cho xuất khẩu tăng cao, Thủ tướng Chính phủ đã cho phép hoạt động xuất khẩu gạo trở lại bình thường kể từ ngày 1/5/2020. Do đó, các doanh nghiệp đẩy mạnh gom hàng phục vụ xuất khẩu trong khi nguồn cung gạo Đông Xuân vào cuối vụ thu hoạch không còn nhiều nên đã kéo giá gạo trên thị trường tăng cao, gạo tẻ 15% tấm ở mức khoảng 10.300 - 10.500 đồng/kg (chưa có bao bì, đóng gói, kiểm định chất lượng, bốc xếp, hao hụt, lãi vay, lợi nhuận doanh nghiệp… cước vận chuyển tới từng cửa kho DTQG).

Theo quy định của Luật Giá, Luật DTQG và các văn bản hướng dẫn thi hành thì gạo mua nhập kho dự trữ là mặt hàng lương thực mang tính thời vụ; bên cạnh đó giá gạo phụ thuộc nhiều vào tình hình cung cầu trên thị trường và thời vụ thu hoạch.

Do đó, để đảm bảo việc quy định giá sát giá thị trường tại thời điểm và đảm bảo phải quy định trước thời điểm mở thầu, trên cơ sở kết quả thẩm định của Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính) về phương án giá của Tổng cục DTNN, ngày 11/5/2020, Bộ Tài chính đã quyết định giá mua tối đa, căn cứ vào giá thị trường tại thời điểm trên địa bàn cụ thể đã được các Cục DTNN khu vực khảo sát; ý kiến tham gia về giá mua gạo DTQG của các sở tài chính địa phương và mức giá các cục DTNN khu vực đề nghị, Tổng cục trưởng Tổng cục DTNN đã quyết định giá gói thầu cho từng cục DTNN khu vực bằng với mức giá mua tối đa được Bộ Tài chính quy định, đồng thời gửi cục DTNN khu vực để kịp tổ chức mở thầu theo đúng quy định.

PV: Để khắc phục, hạn chế nhà thầu tham gia đấu thầu vào ngày 12/5/2020 khi đã trúng thầu rồi lại bỏ thầu, Tổng cục DTNN có những biện pháp gì, thưa ông?

Ông Lê Văn Thời: Luật pháp đã quy định rõ ràng, cụ thể việc giao dịch, tham gia cung ứng gạo cho DTQG được thực hiện theo Bộ Luật Dân sự năm 2015, Luật DTQG năm 2012 và Luật Đấu thầu năm 2013.

Trường hợp doanh nghiệp trúng thầu không tới ký hợp đồng thì biện pháp chế tài là thu bảo lãnh dự thầu; nếu đã ký hợp đồng mà không thực hiện hoặc có thực hiện, nhưng không giao đủ số lượng theo hợp đồng đã ký thì bị thu bảo đảm thực hiện hợp đồng hoặc chịu phạt tối đa bằng 8% giá trị không thực hiện và cấm tham gia đấu thầu từ 3 năm đến 5 năm theo quy định của Luật Đấu thầu.

Căn cứ quy định của pháp luật về đấu thầu, trong hồ sơ mời thầu, Tổng cục DTNN đã chỉ đạo các Cục DTNN khu vực nâng cao biện pháp ràng buộc hơn với các nhà thầu khi tham gia thầu, mức bảo lãnh dự thầu đã được nâng lên từ 1,5% đến 3% trên giá gói thầu bằng mức tối đa pháp luật đã qui định.

Còn về lâu dài, chúng tôi cũng đã có kiến nghị cần sửa đổi Luật Đấu thầu, bổ sung các chế tài khác để ràng buộc hơn với các nhà thầu khi tham gia đấu thầu không riêng chỉ có mua gạo DTQG, mà cho nhiều mặt hàng và các lĩnh vực khác.

PV: Vậy kết quả đấu thầu được mở thầu ngày 12/5/2020 ra sao, thưa ông?

Ông Lê Văn Thời: Theo báo cáo của các Cục DTNN khu vực, đến 10 giờ ngày 12/5/2020, 22 cục DTNN khu vực đã tổ chức mở thầu các gói thầu đã đủ điều kiện để mở thầu theo quy định của pháp luật.

Hiện nay, các cục DTNN khu vực đang khẩn trương tổ chức đánh giá hồ sơ kỹ thuật, năng lực, kinh nghiệm của các nhà thầu tham dự thầu. Những nhà thầu vượt qua bước đánh giá hồ sơ kỹ thuật, đáp ứng được năng lực và kinh nghiệm theo yêu cầu của hồ sơ mời thầu thì được mở hồ sơ tài chính để lựa chọn nhà thầu trúng thầu. Nhà thầu nào đáp ứng được hồ sơ kỹ thuật, năng lực, kinh nghiệm và có giá dự thầu thấp nhất được lựa chọn trúng thầu cung ứng cho DTQG.

Tổng cục DTNN đã có công điện chỉ đạo các cục DTNN khu vực khẩn trương tổ chức đánh giá hồ sơ dự thầu và phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu trúng thầu chậm nhất là ngày 19/5 để ký hợp đồng xong trước ngày 22/5, thời gian thực hiện hợp đồng đến hết ngày 30/6/2020.

PV: Xin trân trọng cảm ơn ông!

Trung Kiên