Trong quý III/2025, thị trường trái phiếu chính phủ ghi nhận sự khởi sắc rõ rệt khi khối lượng phát hành và lợi suất cùng tăng mạnh, phản ánh xu hướng điều chỉnh của chính sách tiền tệ và kỳ vọng mới của thị trường về mặt bằng lãi suất.
Theo phân tích của Công ty Chứng khoán Vietcombank (VCBS), Kho bạc Nhà nước đã huy động thành công 54.299 tỷ đồng trong quý III/2025, tăng tới 374% so với quý trước và tăng 63% so với cùng kỳ năm 2024. Mức tăng đột biến này cho thấy nhu cầu vốn ngày càng lớn nhằm đáp ứng yêu cầu chi ngân sách và đầu tư công, trong khi thị trường đang thích ứng với môi trường lãi suất cao hơn.
Cơ cấu phát hành tiếp tục tập trung vào kỳ hạn 10 năm - loại trái phiếu có tính thanh khoản cao và phù hợp với "khẩu vị" rủi ro của các tổ chức tài chính. Cụ thể, Kho bạc Nhà nước huy động 1.900 tỷ đồng ở kỳ hạn 5 năm; 47.336 tỷ đồng ở kỳ hạn 10 năm; 4.004 tỷ đồng ở kỳ hạn 15 năm và 1.058 tỷ đồng ở kỳ hạn 30 năm.
 |
| Nguồn: VBMA, VCBS. Đồ họa tư liệu |
Lợi suất trúng thầu cuối quý đồng loạt tăng: kỳ hạn 5 năm đạt 3,03% (tăng 44 điểm cơ bản so với quý trước), kỳ hạn 10 năm đạt 3,59% (tăng 41 điểm), kỳ hạn 15 năm đạt 3,45% (tăng 18 điểm) và kỳ hạn 30 năm đạt 3,64% (tăng 24 điểm). Diễn biến này cho thấy, mặt bằng lãi suất phát hành của trái phiếu chính phủ đang được nâng lên nhằm thu hút dòng vốn đầu tư dài hạn trong bối cảnh thanh khoản hệ thống không còn dư thừa.
Tính đến cuối quý III, Kho bạc Nhà nước đã hoàn thành 45% kế hoạch huy động của quý và đạt hơn 51% kế hoạch phát hành cả năm. Điều này đồng nghĩa, trong quý IV, áp lực phát hành vẫn còn lớn khi cơ quan phát hành cần đẩy nhanh tiến độ để đảm bảo mục tiêu huy động vốn năm 2025. Trong khi đó, Ngân hàng Chính sách xã hội và Ngân hàng Phát triển Việt Nam không tổ chức gọi thầu mới, giúp Kho bạc Nhà nước giữ vị thế trung tâm trên thị trường sơ cấp.
Trên thị trường thứ cấp, thanh khoản được duy trì ở mức cao với tổng giá trị giao dịch đạt hơn 1,026 triệu tỷ đồng, tăng 21% so với quý trước và 34% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, giao dịch outright đạt 724.624 tỷ đồng (tăng 20% theo quý và 64% theo năm), còn giao dịch repo đạt 301.453 tỷ đồng (tăng 22% theo quý, nhưng giảm nhẹ 6% theo năm). Hoạt động giao dịch sôi động cho thấy, dòng tiền vẫn luân chuyển mạnh, dù lợi suất tăng khiến giá trái phiếu điều chỉnh theo hướng giảm nhẹ.
Theo thống kê của Hiệp hội Thị trường trái phiếu Việt Nam, lợi suất các kỳ hạn từ 1 năm đến 30 năm đều tăng trong khoảng 18 - 32 điểm cơ bản so với quý trước. Đường cong lợi suất dịch chuyển lên trên, phản ánh kỳ vọng lãi suất duy trì ở mức cao trong trung hạn. Xu hướng này chủ yếu bắt nguồn từ mặt bằng lãi suất liên ngân hàng tăng và thanh khoản hệ thống chưa thực sự dồi dào.
Các chuyên gia của VCBS dự báo, trong quý IV, lợi suất trái phiếu chính phủ có thể tiếp tục xu hướng đi lên do 3 yếu tố chính. Thứ nhất, Kho bạc Nhà nước vẫn chịu áp lực phát hành khối lượng lớn khi mới hoàn thành hơn một nửa kế hoạch cả năm. Thứ hai, tỷ giá tuy có thể chững lại, nhưng vẫn neo ở mức cao do tâm lý nắm giữ USD và giá vàng thế giới duy trì ở mức cao. Thứ ba, thanh khoản trên thị trường liên ngân hàng được dự báo tiếp tục hạn chế, khiến lãi suất ngắn hạn duy trì quanh mức 4,5% ở các kỳ hạn chủ chốt.
Một điểm sáng là sự quay lại của nhà đầu tư nước ngoài, với giá trị mua ròng đạt 1.323 tỷ đồng trong quý, tập trung vào các kỳ hạn trung và dài từ 10 đến 25 năm. Dù quy mô chưa lớn, dòng vốn ngoại quay trở lại được xem là tín hiệu tích cực, giúp cải thiện tâm lý và hỗ trợ thanh khoản thứ cấp.
Nhìn chung, quý III/2025 đánh dấu giai đoạn tái cân bằng của thị trường trái phiếu chính phủ khi quy mô phát hành tăng mạnh, lợi suất hình thành mặt bằng mới và thanh khoản duy trì tích cực. Những chuyển biến này phản ánh nỗ lực điều hành linh hoạt của cơ quan phát hành và vai trò ngày càng rõ nét của thị trường trái phiếu trong việc hỗ trợ ổn định tài chính và dẫn dắt kỳ vọng lãi suất.
