Mở rộng dư địa hợp tác cho doanh nghiệp Việt Nam - EU

PV: Hơn 2 năm qua, dịch Covid-19 đã có tác động không nhỏ đến hoạt động của doanh nghiệp, đặc biệt tác động đến quá trình thực thi Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA)... Xin ông cho biết đôi nét về hoạt động hợp tác, xuất nhập khẩu của doanh nghiệp (DN) EU và Việt Nam hiện nay?

Ông Nguyễn Hải Minh

Ông Nguyễn Hải Minh: Trong năm 2022, hoạt động kinh tế vẫn gặp nhiều khó khăn, không chỉ đối với Việt Nam mà cả các DN tại châu Âu cũng đang bị ảnh hưởng. Các khó khăn từ tác động của dịch Covid-19, việc gián đoạn chuỗi cung ứng, diễn biến cuộc xung đột Nga – Ukreina,... Tuy nhiên, niềm tin của các DN EU về môi trường đầu tư và kinh doanh của Việt Nam trong quý III/2022 vẫn duy trì mức khá.

Đặc biệt, sau hơn 2 năm kể từ khi EVFTA có hiệu lực, bất chấp Covid-19 gây đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu, Việt Nam vẫn xuất khẩu sang EU tương ứng hơn 35,1 tỷ USD và hơn 40 tỷ USD. Ở chiều ngược lại, Việt Nam nhập khẩu hàng hóa từ EU trị giá trên 14,6 tỷ USD và hơn 16,7 tỷ USD. 8 tháng đầu năm nay, Việt Nam xuất khẩu sang EU 31,9 tỷ USD, tăng 23,6% so với cùng kỳ năm 2021, nhờ đó, xuất siêu sang thị trường này tới 21,6 tỷ USD, tăng 46,4%.

Những số liệu trên đã cho thấy hiệu ứng tích cực của EVFTA đối với Việt Nam. Hiệp định góp phần xóa bỏ rào cản thương mại với Việt Nam, hỗ trợ Việt Nam vấn đề pháp lý về môi trường đầu tư kinh doanh. Hiệp định cũng có tác động lan tỏa, nhiều mặt hàng được hưởng ưu đãi khi xuất khẩu.

Theo báo cáo của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), có tới 42% DN được hưởng lợi từ hiệp định này và có tới 63% DN hiểu biết ở mức khá tốt về hiệp định. Không những vậy, các DN EU tại Việt Nam lại cho rằng, chính họ đang được hưởng lợi nhiều hơn nhờ EVFTA.

PV: Hiện nay, không chỉ trong lĩnh vực thương mại, các DN thuộc EU cũng có nhiều hoạt động xúc tiến mở rộng đầu tư tại Việt Nam, ông cho biết cụ thể về xu thế này trong thời gian tới?

Ông Nguyễn Hải Minh: Trong thời gian tới, xu hướng đầu tư của các DN EU vào Việt Nam rất đa dạng, tập trung vào sản xuất chế biến, đầu tư vào cơ sở hạ tầng, bao gồm hạ tầng về năng lượng, đặc biệt là năng lượng tái tạo (điện mặt trời, điện gió trên bờ và điện gió ngoài khơi).

Việc đầu tư vào năng lượng không chỉ là đầu tư trực tiếp cho hệ thống năng lượng tại Việt Nam, mà còn giúp cho Việt Nam đạt được cam kết của Thủ tướng Chính phủ về giảm phát thải, đồng thời tạo ra nền tảng để thu hút đầu tư nước ngoài trong thời gian tới vào các lĩnh vực khác.

Xu hướng đầu tư của các doanh nghiệp EU vào Việt Nam rất đa dạng.

Theo tôi, xu hướng được các DN EU quan tâm đến Việt Nam là đầu tư vào hạ tầng giao thông đường bộ, đường sắt và cả cảng biển. Đây là thế mạnh của DN EU cả về tài chính cũng như về công nghệ và kinh nghiệm. Đối với từng nhóm đầu tư cụ thể, ví dụ như sản xuất chế biến chế tạo, DN châu Âu sẽ quan tâm đến đầu tư mới trong khu công nghiệp, đặc biệt là khu công nghiệp xanh về hạ tầng khu công nghiệp cũng như tiện ích, xử lý phế thải được quan tâm hàng đầu. Đối với cơ sở hạ tầng, DN EU đặc biệt coi trọng yếu tố xanh.

Để thu hút DN châu Âu đầu tư vào cơ sở hạ tầng, Việt Nam cần cải thiện nhiều đặc biệt từ việc minh bạch hơn, áp dụng các chuẩn mực quốc tế trong mời thầu, trong giao đầu tư dự án, hay đặc biệt cần đẩy mạnh hình thức đối tác công tư. Đây chắc chắn là những yếu tố giúp Việt Nam thu hút đầu tư trong năm 2023. Xu hướng nữa sẽ được DN EU đầu tư nhiều trong thời gian tới là đầu tư thành lập các trung tâm nghiên cứu phát triển, đổi mới sáng tạo startup tại Việt Nam.

PV: Ông có thể nói rõ hơn về câu chuyện đổi mới sáng tạo startup tại Việt Nam được DN EU quan tâm, thực hiện như thế nào?

Ông Nguyễn Hải Minh: Hiện nay ở châu Âu đang có xu hướng đầu tư vào các công nghệ mới, đặc biệt là cho các DN vừa và nhỏ của EU. Ngân sách của Ủy ban châu Âu đầu tư vào công nghệ mới cho DN nhỏ và vừa khá lớn, lên đến vài tỷ EU. Khi mà các DN EU nhận được nguồn ngân sách và hoàn thành được phần nghiên cứu tạo ra sản phẩm công nghệ thì chắc chắn sẽ đầu tư áp dụng ở các quốc gia châu Á, trong đó có Việt Nam.

Ngoài ra, trong thời gian tới các DN EU cũng mong muốn tham gia sâu hơn để hỗ trợ DN Việt Nam trong việc chuyển giao công nghệ, ưu tiên công nghệ xanh. Đó là lý do tại chúng tôi vừa tổ chức Triển lãm và diễn đàn kinh tế xanh tại Việt Nam vào cuối tháng 11/2022 có sự tham gia của khoảng 150 DN EU hàng đầu. Tại đây chúng tôi giới thiệu đến DN Việt Nam những công nghệ tiên tiến mà DN EU đang áp dụng và có thể áp dụng tại Việt Nam trong quá trình chuyển đổi năng lượng, cơ sở hạ tầng…

PV: Để có thể tận dụng được những ưu đãi từ thị trường EU và thiện chí từ DN EU, ông có đề xuất điều gì với DN Việt Nam?

Ông Nguyễn Hải Minh: Đối với DN Việt Nam chúng tôi vẫn khuyến khích làm việc với DN châu Âu nhiều hơn. Hiện nay tính kết nối giữa DN Việt Nam - DN EU tại Việt Nam chưa cao, còn nhiều hạn chế của DN Việt Nam về quản trị, quy mô, công nghệ.

Trong thời gian tới, chúng tôi kỳ vọng DN EU và DN Việt Nam có thể phối hợp được nhiều hơn trong việc áp dụng các thông lệ tiên tiến tốt mà DN EU đang áp dụng, không nhất thiết phải hợp tác trên cơ sở hợp đồng, mà đây là sự gắn kết đang được EuroCham thực hiện nhiều là giới thiệu DN EU đến các hiệp hội ngành hàng, các địa phương Việt Nam để tìm hiểu, khảo sát môi trường đầu tư và ra quyết định trong thời gian tới.

PV: Xin cảm ơn ông!