Ngân hàng vẫn dẫn dắt dòng vốn, quy mô dư nợ tín dụng dự kiến gấp 2 lần sau 5 năm

Chia sẻ tại Phiên thảo luận số 3 với chủ đề “Thị trường tài chính - Trụ cột và động lực tăng trưởng Việt Nam” chiều ngày 4/11 trong khuôn khổ Diễn đàn Đầu tư Việt Nam 2026 (Vietnam Investment Forum - VIF 2026) do VietnamBiz và Việt Nam Mới tổ chức, PGS TS. Nguyễn Hữu Huân nhấn mạnh, để đạt được tốc độ tăng trưởng kinh tế 10%, tức tăng trưởng hai con số từ năm 2026 trở đi và duy trì tốc độ đó trong 20 năm liên tục đến 2045, giúp Việt Nam bước vào kỷ nguyên vươn mình đòi hỏi cần lượng vốn rất lớn.

Ngân hàng vẫn là trụ cột dẫn vốn

Theo PGS TS. Nguyễn Hữu Huân, tại Việt Nam, nền kinh tế vận hành theo mô hình "bank-based system", tức hệ thống tăng trưởng và huy động vốn dựa vào ngân hàng khá nhiều. Hiện tỷ lệ dư nợ trên GDP đã vượt 130%, cho thấy vai trò của ngân hàng trong hệ thống tài chính rất lớn.

Các chuyên gia trao đổi tại phiên thảo luận số 3 với chủ đề “Thị trường tài chính - Trụ cột và động lực tăng trưởng Việt Nam”. Ảnh tư liệu.

Cũng theo đánh giá của TS. Nguyễn Tú Anh - Giám đốc Nghiên cứu Chính sách Trường Đại học VinUni, trong 15 năm tới, nền kinh tế Việt Nam vẫn sẽ duy trì mô hình phát triển dựa vào hệ thống ngân hàng. Thị trường vốn sẽ phát triển và đồng hành, nhưng với các nền kinh tế Đông Á hay thậm chí ngay cả ở Mỹ, ngân hàng vẫn có lợi thế hơn trong việc cung cấp vốn cho nền kinh tế.

"Bản chất của thị trường tài chính là kinh doanh rủi ro, trong đó ngân hàng là nơi chuyên môn hóa trong việc thu thập, xử lý thông tin và quản lý rủi ro. Cùng với sự phát triển của công nghệ số, việc này càng ngày càng có thể làm được với quy mô lớn hơn, chi phí rẻ hơn và tiếp cận được nhiều cá nhân hơn. Do đó, chi phí quản lý vốn và rủi ro của ngân hàng ngày càng hiệu quả hơn" - ông Tú Anh nhấn định.

Cũng theo TS. Nguyễn Tú Anh, giả sử đặt bài toán tăng trưởng 10% từ nay đến năm 2030, cộng thêm khoảng 3% lạm phát thì tăng trưởng danh nghĩa vào khoảng 13%.

Để đạt được mức này, thông thường tăng trưởng tín dụng phải vượt qua tăng trưởng của GDP danh nghĩa khoảng 3 điểm phần trăm. Do đó, tăng trưởng tín dụng cần đạt khoảng 15%/năm, từ nay đến năm 2030.

Số liệu của Ngân hàng Nhà nước cho thấy, đến cuối năm 2024, dư nợ toàn nền kinh tế đạt 15,6 triệu tỷ đồng, tăng 15,08% so với năm trước; đến cuối tháng 9/2025, con số này đã vượt 17,5 triệu tỷ đồng, tăng 13,4%. Với tốc độ tăng trưởng tín dụng dự kiến khoảng 20% trong năm nay, quy mô dư nợ toàn nền kinh tế sau 5 năm có thể đạt 35 - 37 triệu tỷ đồng.

Đánh giá sâu hơn về con số tỷ lệ tín dụng của Việt Nam/GDP 134%, ông Quản Trọng Thành - Giám đốc Khối Phân tích Maybank Securities Vietnam cho biết, trong giai đoạn từ năm 2013 đến trước năm 2022, tín dụng tăng mạnh chủ yếu đến từ cho vay bán lẻ, cho vay doanh nghiệp trên GDP chiếm tỷ trọng không quá lớn. Nếu so sánh con số này với các thị trường khác, đây vẫn là một tỷ lệ rất an toàn và còn dư địa để phát triển thêm.

Sau năm 2022, có những biến cố về vĩ mô khiến nhu cầu vay của cá nhân chậm lại. Từ năm 2024 đến nay, cho vay doanh nghiệp đang trở thành động lực chính của tăng trưởng tín dụng và đó là hướng đi đúng.

Ngân hàng số hóa mạnh mẽ, tiếp sức khu vực tư nhân

Theo nhìn nhận của ông Quản Trọng Thành, dư địa cho vay doanh nghiệp vẫn còn rất lớn, với tỷ lệ cho vay doanh nghiệp trên GDP dưới 80%, ở mức lành mạnh. "Chính phủ hiện đang khuyến khích khu vực tư nhân tham gia đầu tư hạ tầng và năng lượng. Tôi cho rằng “miếng bánh” này đang mở rộng và mức độ tham gia của doanh nghiệp tư nhân cũng ngày càng tăng" - ông Thành bày tỏ.

Trong ngắn hạn, động lực cho vay sẽ đến từ mảng hạ tầng và năng lượng. Những năm gần đây, quy mô đầu tư vào các lĩnh vực này còn nhỏ, nhưng trong 5 năm tới, theo kế hoạch tăng trưởng GDP 10% và tổng vốn đầu tư cần khoảng 1.400 tỷ USD, tức bình quân mỗi năm khoảng 280 tỷ USD.

Trong đó, nguồn vốn FDI chỉ chiếm 24 - 30 tỷ USD, còn lại hơn 250 tỷ USD phải đến từ khu vực trong nước, bao gồm Chính phủ và doanh nghiệp tư nhân.

Ở góc độ chuyển đổi số, theo ông Quản Trọng Thành, hiện ngân hàng là ngành đang áp dụng chuyển đổi số nhiều nhất, cả trong vận hành nội bộ lẫn cung cấp dịch vụ cho khách hàng.

Gần đây, những ngân hàng như: ACB, MB... rất tích cực trong việc hỗ trợ các hộ kinh doanh chuẩn chỉ về mặt số liệu. Chính những dữ liệu này sẽ là nguồn thông tin đầu vào để các ngân hàng sử dụng hệ thống big data, trí tuệ nhân tạo (AI) nhằm xây dựng các mô hình định giá tín nhiệm. Qua đó, không gian đầu tư sẽ được mở rộng dần.

TS. Nguyễn Tú Anh cho rằng, mục tiêu tăng trưởng 10% trong năm tới sẽ phụ thuộc lớn vào việc chúng ta có thành công trong chuyển đổi số hay không, nhằm để quá trình ra quyết định nhanh hơn và chính xác hơn.

Hiện hệ thống ngân hàng và tài chính đang đi đầu trong chuyển đổi số, từ đó, tạo ra hiệu ứng lan tỏa. Đơn cử như trong thanh toán, định danh điện tử (KYC) giúp kích thích các lĩnh vực khác cũng phải chuyển đổi số theo như số hoá trong kế toán, dẫn đến số hoá trong sản xuất…

Ngân hàng cũng đang phát triển mạnh giao diện lập trình ứng dụng (API), tức là các nền tảng chia sẻ dùng chung, giúp nhiều sáng kiến tài chính mới ra đời.

Làm rõ thêm vấn đề này, PGS. TS Nguyễn Hữu Huân cho rằng, hiện ngân hàng không chỉ đóng vai trò là kênh huy động vốn chủ yếu cho nền kinh tế Việt Nam, mà còn là lực lượng đi đầu trong đổi mới sáng tạo và thúc đẩy quá trình chuyển đổi số của doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp vừa và nhỏ trong giai đoạn tới.

"Mô hình mở giúp các định chế khác trong nền kinh tế dễ dàng tiếp cận hơn với dịch vụ ngân hàng, thông qua các nền tảng API và ngân hàng mở (open banking). Những sản phẩm và dịch vụ mới dựa trên nền tảng công nghệ hiện đại sẽ dần dần thay đổi luật chơi tài chính trong kỷ nguyên mới" - ông Huân bày tỏ./.