Những dấu ấn trong thanh toán không tiền mặt

Bùng nổ trong cả khối tự doanh lẫn thanh toán hóa đơn

Dẫn số liệu từ Ngân hàng Nhà nước về thanh toán không tiền mặt, Payoo cho hay chỉ trong 11 tháng đầu năm 2023, hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt tiếp tục có sự tăng trưởng tích cực giao dịch đạt gần 10,15 tỷ lượt với giá trị đạt hơn 197,23 triệu tỷ đồng, tăng gần 50% về số lượng và giảm 0,71% về giá trị (so với cùng kỳ năm 2022).

Thanh toán hóa đơn điện, nước... qua ứng dụng ngân hàng hoặc ví điện tử ngày càng phổ biến tại Việt Nam. Ảnh: Việt Dũng

Trong đó, giao dịch qua kênh internet đạt hơn 1,94 tỷ lượt, với giá trị đạt gần 52,23 triệu tỷ đồng, tăng 56,6% về số lượng và 5,80% về giá trị; giao dịch qua kênh điện thoại di động đạt gần 7,13 tỷ lượt, với giá trị đạt gần 49,44 triệu tỷ đồng, tăng 61,14% về số lượng và 11,65% về giá trị; qua phương thức QR code đạt hơn 182,61 triệu lượt, với giá trị đạt gần 116,22 nghìn tỷ đồng, tăng 171,68% về số lượng và 74,16% về giá trị; qua máy POS là gần 670,48 triệu lượt, với giá trị đạt gần 1,13 triệu tỷ đồng, tăng 18,77% về số lượng và 20,64% về giá trị.

Điều tích cực là thanh toán không tiền mặt không chỉ nổi bật trong khối tự doanh ở nhiều lĩnh vực mà ngay trong dịch vụ hoá đơn - nơi người dân quen thuộc với cách thanh toán truyền thống, cũng đã có bước chuyển dịch lớn. Nhiều người dân đã chủ động cài đặt tính năng thanh toán tự động qua ứng dụng ngân hàng để xử lý các hóa đơn cố định hàng tháng như điện, nước, truyền hình, internet,... thay vì chờ đợi nhân viên của nhà cung cấp dịch vụ đến thu tiền tận nhà. Đây là bước chuyển mình rất lớn và dự kiến xu hướng này sẽ còn tiếp tục phát triển trong thời gian tới.

Tuy vậy, do chưa có cơ chế tài chính phù hợp nên mức phí được chia sẻ cho các trung gian thanh toán còn khá khiêm tốn. Chi phí này nếu tính trên mỗi giao dịch vẫn chưa đủ bù chi phí vận hành hệ thống nói chung nên nhiều đơn vị trung gian thanh toán vẫn đang chấp nhận chịu lỗ để xây dựng mạng lưới, mở rộng thị phần.

Hình thức thanh toán QR code tăng gấp 3 lần

Không khó để thấy năm 2023, QR code giữ vị trí số 1 về tốc độ tăng trưởng. Số liệu của Payoo về thanh toán QR cho thấy, giá trị giao dịch bằng QR tăng gấp 3 lần trong khi giao dịch thẻ nội địa chỉ tăng hơn 10%, thẻ quốc tế tăng gần 30% so với cùng kỳ năm trước. Trong khi các giao dịch sử dụng thẻ quốc tế thường phổ biến với những đơn hàng giá trị cao thì phương thức QR lại được ưa chuộng khi thanh toán đơn hàng giá trị nhỏ. Giao dịch thanh toán được thực hiện bằng mã QR với giá trị dưới 100.000 đồng qua hệ thống Payoo đã tăng trưởng gấp 5 lần so với 2022.

Hình ảnh người tiêu dùng thực hiện quét mã QR khi mua hàng đang trở nên phổ biến tại các siêu thị, cửa hàng. Ảnh: Việt Dũng.

Sự tăng trưởng của QR code trong năm qua được hỗ trợ bởi nhiều yếu tố như nền tảng VietQR cho phép các nhà bán lẻ - đặc biệt là SMEs, không cần đầu tư hệ thống POS vốn phức tạp và yêu cầu cao về thẩm định, mà chỉ cần tự in một QR code để nhận tiền chuyển khoản từ khách hàng. Các giao dịch QR với mức phí “0 đồng” không chỉ được nhà bán lẻ ưa chuộng mà còn được đông đảo khách hàng ủng hộ vì tính tiện lợi, nhanh chóng, chủ động cho người chuyển và bảo mật thông tin thanh toán.

Trong bối cảnh QR code đang được cả xã hội ủng hộ, các ngân hàng và trung gian thanh toán cũng nhanh chóng “vào cuộc” và cho ra mắt những giải pháp tiện ích như QR đa năng chấp nhận cả QR ví điện tử và ứng dụng ngân hàng, hay dịch vụ báo có vào tài khoản, cho thấy việc cả thị trường cùng hợp lực đã và đang thúc đẩy hơn nữa xu hướng thanh toán QR phát triển.