Sửa những vấn đề cấp bách, tạo thuận lợi cho thị trường bảo hiểm

Sáng 18/11, trong phiên thảo luận tại Quốc hội về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng đã phát biểu giải trình về những vấn đề đại biểu quan tâm.

Theo Bộ trưởng, Bộ Tài chính dự kiến tiếp thu, chỉnh lý 7 điều thuộc 7 nhóm vấn đề tại dự thảo. Trong đó, có chỉnh lý nguyên tắc, yêu cầu đối với tổ chức, cá nhân tham gia góp vốn thành lập doanh nghiệp tại Điều 3A để tránh hiểu nhầm và tránh hạn chế quyền góp vốn.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng giải trình tại Quốc hội.

Cùng với đó, sửa đổi quy định về xác nhận không vi phạm nghiêm trọng pháp luật nước ngoài theo hướng linh hoạt hơn tại Điều 65 và Điều 133; quy định rõ hơn các chức danh quản lý để khi được Bộ Tài chính chấp thuận nguyên tắc thì không phải xin phê chuẩn lại trước khi chính thức hoạt động tại Điều 73; hoàn thiện tiêu chuẩn đối với người quản lý, người kiểm soát doanh nghiệp tại Điều 81; bổ sung nguyên tắc bảo đảm tính độc lập, khách quan khi cơ quan kiểm tra chuyên ngành thuê tư vấn đánh giá tại Điều 154; và bỏ quy định chuyển tiếp đối với hội sở, sở giao dịch, công ty thành viên của doanh nghiệp bảo hiểm tại Điều 157.

Kiểm tra, xử lý nghiêm hành vi ép mua bảo hiểm

Giải trình chi tiết, Bộ trưởng làm rõ trước hết về phạm vi hoạt động của doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ tại Điều 63. Theo đó, doanh nghiệp có thể triển khai bảo hiểm phi nhân thọ, bảo hiểm sức khỏe có thời hạn từ một năm trở xuống và sản phẩm bảo hiểm tử kỳ có thời hạn tương tự.

Trong đó, bảo hiểm tử kỳ là sản phẩm đơn giản, phổ biến hơn 20 năm qua, chỉ bảo hiểm cho trường hợp chết, không liên quan đến rủi ro tử vong đặc thù của các sản phẩm khác. Việc cho phép triển khai thêm sản phẩm này là quy định tiên tiến, tạo cơ hội kinh doanh mới cho doanh nghiệp phi nhân thọ. Hiện nay, nhiều quốc gia như Nhật Bản, Singapore, Indonesia, Hàn Quốc cũng cho phép doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ được bán sản phẩm bảo hiểm tử kỳ có thời hạn ngắn. Do thị trường có tới 20 nghiệp vụ bảo hiểm thuộc ba loại hình, việc chỉ quy định khái niệm của một nghiệp vụ trong luật sẽ chưa toàn diện. Tiếp thu ý kiến đại biểu, Bộ Tài chính sẽ xây dựng các hướng dẫn chi tiết về nghiệp vụ bảo hiểm tại nghị định, thông tư để tạo điều kiện cho doanh nghiệp thực hiện.

Về hoạt động bán chéo sản phẩm và bảo hiểm qua ngân hàng, Bộ trưởng cho biết thời gian qua xuất hiện tình trạng nhân viên ngân hàng tư vấn dịch vụ ngân hàng kèm bán bảo hiểm, gây nhầm lẫn giữa hai loại sản phẩm; thậm chí có hiện tượng ép mua bảo hiểm như đại biểu phản ánh.

Sau khi có thông tin, Ngân hàng Nhà nước đã chỉ đạo quyết liệt. Luật Tổ chức tín dụng đã cấm gắn bán bảo hiểm không bắt buộc với cung ứng sản phẩm ngân hàng. Luật Kinh doanh bảo hiểm cũng cấm đe dọa, cưỡng ép giao kết hợp đồng. Các quy định về tư vấn, ghi âm được áp dụng để nâng cao chất lượng đại lý. Bộ Tài chính đã và sẽ tiếp tục kiểm tra, xử lý vi phạm và trình các cấp thẩm quyền ban hành quy định để hạn chế tình trạng này.

Kiểm tra chuyên ngành đồng bộ, hiệu quả, không chồng chéo

Về hoạt động thanh tra, kiểm tra chuyên ngành trong lĩnh vực bảo hiểm, Bộ trưởng cho biết dự thảo giữ nguyên quy định hiện hành, chỉ bổ sung quyền hạn của Bộ Tài chính đối với những nội dung kiểm tra chưa được quy định trong Luật Thanh tra và Nghị định năm 2017, bảo đảm không chồng chéo. Các quy định được thiết kế rõ ràng, minh bạch, thể hiện đầy đủ nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan quản lý nhà nước trong giám sát, kiểm tra, xử lý vi phạm hành chính, phù hợp thông lệ quốc tế.

Không chỉ trong lĩnh vực bảo hiểm, Bộ Tài chính cũng đang đẩy mạnh triển khai công tác này ở nhiều lĩnh vực. Chẳng hạn, trong lĩnh vực thuế mỗi năm có hàng nghìn cuộc kiểm tra chuyên ngành, đảm bảo hiệu quả quản lý và không chồng chéo. Từ ý kiến của các đại biểu Lê Thu Hà, đại biểu Hà Sĩ Đồng, cơ quan soạn thảo sẽ tiếp tục rà soát để bảo đảm đồng bộ khả thi, không tạo ra kẽ hở trong triển khai thực hiện, Bộ trưởng khẳng định.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng giải trình tại Quốc hội

Tiếp tục giải trình về áp dụng vốn trên cơ sở rủi ro, Bộ trưởng cho biết trước năm 2022 doanh nghiệp bảo hiểm áp dụng yêu cầu vốn cố định, được gọi là mô hình “biên khả năng thanh toán 1”. Hiện nay yêu cầu này chỉ còn được áp dụng tại một số nước như Campuchia, Lào, Myanmar.

Để tiệm cận chuẩn mực quốc tế, Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022 quy định từ năm 2028 doanh nghiệp phải chuyển sang mô hình quản lý vốn theo rủi ro. Tuy nhiên, qua giám sát thị trường, Bộ nhận thấy yêu cầu chuyển đổi ngay từ 2028 là khó khả thi vì doanh nghiệp cần chuẩn bị tài chính, nhân lực, công nghệ, còn cơ quan quản lý cần hoàn thiện cơ sở dữ liệu và hệ thống tính toán.

Do đó, dự thảo cho phép áp dụng song song hai mô hình đến hết năm 2030; từ năm 2031 sẽ áp dụng thống nhất một mô hình. Bộ Tài chính sẽ rà soát thêm về thời hạn chuyển đổi theo góp ý của đại biểu Ngô Xuân Thân và đại biểu Lê Thu Hà, cân nhắc rút ngắn để sớm tiếp cận thông lệ quốc tế.

Ngoài ra, Bộ trưởng cho biết sẽ tiếp thu ý kiến đại biểu Nguyễn Hữu Thông về vấn đề bỏ yêu cầu xác nhận “không vi phạm nghiêm trọng” của cơ quan có thẩm quyền nước nguyên xứ đối với chủ đầu tư nước ngoài khi xin cấp phép tại Việt Nam; nội dung sẽ được chỉnh sửa và báo cáo Quốc hội khi thông qua.