Hoạt động nghiệp vụ tại Chi cục Hải quan cửa khẩu Cha Lo, Cục Hải quan Quảng Bình. Ảnh: Đỗ Quang.
Hoạt động nghiệp vụ tại Chi cục Hải quan cửa khẩu Cha Lo, Cục Hải quan Quảng Bình. Ảnh: Đỗ Quang.

Nhiều mặt hàng có số thu lớn giảm

Theo thống kê của Tổng cục Hải quan, số thu từ ngày 1/5 đến 31/5/2023 đạt 30.054 tỷ đồng, giảm 6,23% so với tháng trước.

Kim ngạch nhập khẩu có thuế của một số mặt hàng có số thu lớn giảm. Có thể kể đến như ô tô nguyên chiếc các loại đạt 7,6 nghìn chiếc; trị giá đạt 189,5 triệu USD, giảm 37,8% về lượng và giảm 33,6% về trị giá, làm giảm thu 1.287 tỷ đồng. Sắt thép các loại đạt 675 nghìn tấn, trị giá đạt 555 triệu USD, giảm 22,1% về lượng và giảm 16,7% về trị giá, làm giảm thu 253 tỷ đồng. Điện thoại các loại và linh kiện đạt 166 triệu USD, giảm 27,1%, làm giảm thu 180 tỷ đồng.

Số thu lũy kế thu ngân sách từ đầu năm đến 31/5/2023 đạt 152.942 tỷ đồng, bằng 36% dự toán, giảm 18% so với cùng kỳ năm trước.

Nguyên nhân giảm thu được nhận định là do 5 tháng đầu năm 2023, lần đầu tiên Việt Nam ghi nhận số doanh nghiệp tạm thời và vĩnh viễn rút lui khỏi thị trường cao hơn số doanh nghiệp gia nhập và tái gia nhập thị trường.

Bên cạnh đó, chiến sự tại Nga - Ukraine khiến nền kinh tế thế giới phục hồi chậm cùng với sự thắt chặt chính sách tiền tệ dẫn đến xu hướng mua sắm của người tiêu dùng trên thế giới giảm mạnh. Đồng thời, chuỗi cung ứng toàn cầu tiếp tục đứng trước nguy cơ bị gián đoạn, đứt gãy, dẫn tới nhiều hệ lụy cho hoạt động xuất nhập khẩu và tăng trưởng kinh tế.

Các nền kinh tế lớn là đối tác xuất khẩu của Việt Nam như Hoa Kỳ, EU giảm chỉ tiêu mua sắm các sản phẩm thông thường và xa xỉ khiến khối lượng đơn đặt hàng giảm, đặc biệt là đối với các ngành như dệt may, da giày, sản xuất giường, tủ, bàn, ghế, sản xuất kim loại. Trong khi đó, giá xăng dầu liên tục biến động.

Trong 5 tháng đầu năm 2023, một số nhóm hàng cũng có kết quả thu NSNN khá khả quan, nổi bật trong đó là nhóm hàng ô tô nguyên chiếc các loại. Kim ngạch nhập khẩu có thuế đạt 61.780 nghìn chiếc, trị giá đạt 1,38 tỷ USD tăng 21,8% về lượng và tăng 9,5% về trị giá, làm tăng thu 4.600 tỷ đồng; mặt hàng dầu thô đạt 4,9 triệu tấn, trị giá đạt 3 tỷ USD, tăng 49% về lượng và tăng 20% về trị giá, làm tăng thu 1.000 tỷ đồng so với cùng kỳ năm trước.

Từ những yếu tố trên, dẫn đến tổng trị giá xuất nhập khẩu chịu thuế của cả nước trong 5 tháng đầu năm giảm 19,73%. Kim ngạch nhập khẩu chịu thuế giảm 19,6% và kim ngạch xuất khẩu chịu thuế giảm 21,8% so với cùng kỳ năm trước.

Một số nhóm hàng có kim ngạch nhập khẩu có thuế giảm mạnh so với cùng kỳ năm trước như nhóm các mặt hàng nhập khập nguyên liệu, máy móc thiết bị, phụ tùng nhập khẩu phục vụ sản xuất như: than, hóa chất và sản phẩm hóa chất, chất dẻo, sắt thép, nguyên phụ liệu dệt may, linh kiện điện tử, linh kiện ô tô… chiếm 30% tổng kim ngạch nhập khẩu có thuế, giảm 31% so với cùng kỳ, làm giảm thu ngân sách khoảng 15.550 tỷ đồng so với cùng kỳ năm 2022.

Nhóm xăng dầu nhập khẩu đạt 3,2 triệu tấn, trị giá đạt 2,67 tỷ USD, giảm 0,2% về lượng và giảm 19,6% về trị giá, làm giảm thu khoảng 3.174 tỷ đồng so với cùng kỳ năm trước.

Công chức Chi cục Hải quan Ninh Thuận hướng dẫn thủ tục cho doanh nghiệp. Ảnh: Lê Thu.
Công chức Chi cục Hải quan Ninh Thuận hướng dẫn thủ tục cho doanh nghiệp. Ảnh: Lê Thu

Tiếp tục tạo thuận lợi thương mại

Tính đến 31/5/2023, số thu ngân sách của 10 cục hải quan tỉnh, thành phố chiếm 87% dự toán thu của toàn ngành đạt 134.799 tỷ đồng, bằng 36,2% dự toán được giao, giảm 14,63% so với cùng kỳ năm trước.

Hầu hết các đơn vị chiếm số thu lớn có số thu lũy kế từ đầu năm đến 31/05 giảm so với cùng kỳ năm 2022 như: Cục Hải quan TP. Hà Nội giảm 17,37%; Cục Hải quan Bà Rịa - Vũng Tàu giảm 24,8%; Cục Hải quan Đồng Nai giảm 32,45%; Cục Hải quan Bình Dương giảm 28,87%; Cục Hải quan Bắc Ninh giảm 22,69%; Cục Hải quan Hà Tĩnh giảm 26,27%.

Việc sụt giảm này chủ yếu là do kim ngạch nhập khẩu nhóm mặt hàng nguyên liệu, máy móc thiết bị nhập khẩu phục vụ sản xuất như than, sản phẩm hóa chất, chất dẻo giảm từ 20%-50% so với cùng kỳ năm trước.

Công tác thu hồi nợ thuế cũng tích cực. Đến ngày 31/5/2023, nợ thuế do ngành Hải quan quản lý còn 5.430 tỷ đồng, giảm 423 tỷ đồng so với thời điểm 31/12/2022 (tương đương 7,22%).

Lũy kế số thu hồi và xử lý nợ từ 4 tháng đầu năm 2023 là 685,4 tỷ đồng.

Theo ông Hoàng Việt Cường – Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan, từ nay đến cuối năm ngành Hải quan tiếp tục tạo thuận lợi thương mại cho người dân, doanh nghiệp.

Hiện ngành Hải quan đang chỉ đạo các cục hải quan các tỉnh, thành nhằm phối hợp hải quan nước lân cận để tạo điều kiện thuận lợi cho cộng đồng doanh nghiệp, người dân trong xuất khẩu trái cây khi trái cây đang vào mùa thu hoạch; đồng thời tạo thuận lợi cho doanh nghiệp xuất nhập khẩu qua tuyến đường biển; tiếp tục đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp.

Tổng cục Hải quan cũng phối hợp chặt chẽ với Tổng cục Thuế để tạo thuận lợi hoàn thuế cho doanh nghiệp, hoàn thuế nhanh giúp doanh nghiệp có dòng tiền để sản xuất, kinh doanh; nghiên cứu quy định về hoàn thuế xuất nhập khẩu để rút ngắn thời gian hoàn thuế cho doanh nghiệp.