Tiểu thương chợ truyền thống "bắt nhịp" cùng chuyển đổi số

Ứng dụng công nghệ hiện đại vào các chợ truyền thống không chỉ giúp tiểu thương cải thiện hiệu quả kinh doanh, mà còn mở rộng cơ hội kết nối với khách hàng. Ảnh TL

Bắt đầu từ thanh toán không dùng tiền mặt

Theo các chuyên gia, việc hỗ trợ các tiểu thương hiện đại hóa mô hình kinh doanh là một phần không thể tách rời trong chiến lược phát triển thương mại điện tử và kinh tế số quốc gia. Trong giai đoạn 2026 - 2030, Bộ Công thương đặt mục tiêu 80% giao dịch thương mại điện tử sẽ sử dụng các phương thức thanh toán không tiền mặt.

Để hiện thực hóa mục tiêu này, một trong những giải pháp trọng tâm mà Bộ Công thương cùng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số triển khai là thúc đẩy ứng dụng thanh toán số trong Chương trình Chuyển đổi số cho chợ truyền thống.

Chương trình sẽ tích cực phổ biến các phương thức thanh toán hiện đại như quét mã QR, ví điện tử, thanh toán không tiếp xúc… đặc biệt tập trung tại các chợ truyền thống - khu vực còn nhiều tiềm năng nhưng chưa được khai thác đúng mức.

Bà Lê Hoàng Oanh - Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số cho biết, chợ truyền thống và tiểu thương là huyết mạch của kinh tế địa phương, cung cấp đa dạng các mặt hàng tươi sống, đặc sản và hàng tiêu dùng thiết yếu. Bước đầu tham gia thanh toán số không chỉ cung cấp cho tiểu thương sự tiện lợi, giảm chi phí mà còn là bước đệm quan trọng giúp tiểu thương tham gia thương mại điện tử.

Thị trường này sẽ mở ra kênh bán hàng mới, mở rộng thị trường vượt ra ngoài giới hạn vật lý của chợ và cửa hàng truyền thống, giúp tiểu thương hiện đại hóa hoạt động, đáp ứng xu hướng tiêu dùng mới và nâng cao năng lực cạnh tranh. Ngoài ra, thông qua hoạt động này, nhận thức và kỹ năng của người dân, người bán hàng về thanh toán số cũng được nâng cao, góp phần thúc đẩy thanh toán không tiền mặt.

Cuối tuần qua, tại TP. Hồ Chí Minh, Bộ Công thương chính thức phát động Chương trình Chuyển đổi số tiểu thương chợ truyền thống, mở đầu chiến dịch quy mô toàn quốc nhằm đưa hàng triệu tiểu thương vào hành trình số hóa. Đáng chú ý, trong chương trình, lần đầu tiên mô hình chợ truyền thống được tái hiện trong không gian hiện đại, kết hợp hài hòa giữa bản sắc Nam Bộ và trải nghiệm công nghệ số, đặc biệt là thanh toán không tiền mặt đã thu hút hàng nghìn lượt khách tham quan.

Qua chuỗi chương trình Ngày không tiền mặt 2025, hơn 120.000 lượt người trực tiếp tham gia, hơn 2 triệu lượt tiếp cận trực tuyến, hàng ngàn tiểu thương, hộ kinh doanh và doanh nghiệp được tiếp sức, cùng thúc đẩy kinh tế số. Điều này thể hiện sự ủng hộ và chuyển động mạnh mẽ trong hành trình chuyển đổi số của các tiểu thương, góp phần hiện thực hóa mục tiêu số hóa nền kinh tế.

Trao cẩm nang “gối đầu” cho bà con trong hành trình số hóa

Khẳng định chuyển đổi số là một chiến lược then chốt giúp hiện đại hóa mô hình kinh doanh tại các chợ truyền thống, Thứ trưởng Bộ Công thương Phan Thị Thắng nhấn mạnh, chương trình chuyển đổi số tiểu thương chợ truyền thống cần tập trung vào hai mũi nhọn, đó là phát triển hạ tầng số tại chợ và đào tạo kỹ năng số cho tiểu thương.

Bà Phan Thị Thắng cũng yêu cầu Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số phối hợp với địa phương để triển khai hệ sinh thái công nghệ phù hợp, từ nền tảng thương mại điện tử đến các giải pháp tài chính, thanh toán, đào tạo… nhằm giúp tiểu thương tiếp cận công nghệ hiện đại một cách hiệu quả và bền vững.

Để hỗ trợ tiểu thương chợ truyền thống chuyển đổi số, Bộ Công thương cũng vừa công bố cuốn sổ tay hướng dẫn chuyển đổi số tiểu thương chợ truyền thống tại địa chỉ: https://sotay.tieuthuongvietnam.vn. Đây sẽ là cẩm nang “gối đầu” cho bà con trong hành trình số hóa.

Cuốn sổ tay hướng dẫn chuyển đổi số tiểu thương chợ truyền thống được thiết kế với nội dung đơn giản, dễ tiếp cận, bám sát thực tiễn hoạt động kinh doanh của tiểu thương, đồng thời cung cấp các bước hướng dẫn cụ thể trong hành trình chuyển đổi số. Đây được kỳ vọng là công cụ hỗ trợ đắc lực giúp các hộ kinh doanh nhỏ lẻ tại chợ truyền thống không bị bỏ lại phía sau trong quá trình phát triển của nền kinh tế số.

Khác với những tài liệu học thuật khô khan, cuốn sổ tay này được viết bằng giọng văn thân thiện, minh họa cụ thể qua câu chuyện đời thực của chính các tiểu thương ở chợ truyền thống hiện nay. Từ đó, bà con thấy mình trong từng ví dụ, từng chỉ dẫn cụ thể như: “Làm sao để livestream hiệu quả?”, “Tại sao phải đóng gói hàng kỹ lưỡng?”, hay “Cách dùng ví điện tử để nhận chuyển khoản cho nhanh gọn, an toàn”. Mọi thứ đều được hướng dẫn theo từng bước, kèm hình ảnh minh họa sống động, như một lớp học thực hành ngay trên tay.

Đặc biệt, sổ tay hướng dẫn chuyển đổi số tiểu thương chợ truyền thống không chỉ hướng dẫn sử dụng TikTok Shop, Shopee, Zalo OA, chatbot tự động hay quét mã QR mà còn mở rộng kiến thức cho bà con về cách quản lý chi tiêu, theo dõi lãi - lỗ, và xây dựng thương hiệu cá nhân trên môi trường số. Những nội dung tưởng chừng xa lạ như "ứng dụng AI" hay "sử dụng phần mềm bán hàng miễn phí" giờ đây được giải thích một cách gần gũi, dễ tiếp cận, thậm chí có thể làm được ngay trong ngày đầu tiên, chỉ với một chiếc điện thoại thông minh.

Không chỉ dừng lại ở một lần xuất bản, cuốn Sổ tay Hướng dẫn chuyển đổi số tiểu thương chợ truyền thống sẽ được Bộ Công thương cập nhật liên tục để phù hợp với sự thay đổi của nền tảng công nghệ và hành vi người tiêu dùng. Đó là sự khẳng định cho cam kết lâu dài: bà con tiểu thương sẽ không bị bỏ rơi trong hành trình số hóa, mà ngược lại, được đồng hành, hỗ trợ tận nơi. Bên cạnh việc cung cấp sổ tay dưới dạng tài liệu PDF, Bộ Công thương cũng sẽ phát hành các phiên bản podcast và video ngắn trên các nền tảng mạng xã hội tại địa chỉ: https://tiktok.com/@tieuthuongvietnam.

Theo Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, sự ra đời của cuốn sổ tay là một phần quan trọng trong chương trình chuyển đổi số cho tiểu thương chợ truyền thống, nơi các mô hình thực tế như livestream bán hàng, phần mềm quản lý đơn giản, thanh toán không tiền mặt và quảng bá trên sàn thương mại điện tử được triển khai đồng bộ. Những giải pháp này không chỉ giúp bà con tiết kiệm thời gian, chi phí mà còn góp phần nâng cao chất lượng phục vụ, mở rộng tệp khách hàng và tăng lợi nhuận.