Tích cực các hoạt động cải cách

Để giảm thời gian thông quan hàng hóa qua biên giới, theo sự chỉ đạo của Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan đã, đang và tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động cải cách thủ tục hành chính hải quan theo hướng đơn giản, rõ ràng, minh bạch, công khai, thuận tiện và thống nhất, phù hợp với các chuẩn mực quốc tế về hải quan; đồng thời, tích cực phát huy vai trò chủ trì, đầu mối trong triển khai cơ chế một cửa, cải cách toàn diện công tác kiểm tra chuyên ngành và triển khai Cơ chế một cửa quốc gia nhằm giảm thời gian thông quan, tạo thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp (DN) trong hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu, quá cảnh hàng hoá, phương tiện vận tải.

Đồng thời, Tổng cục Hải quan đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, xây dựng Hệ thống công nghệ thông tin hải quan tập trung, tích hợp thông minh đảm bảo các yêu cầu về an toàn thông tin hệ thống, với nền tảng số, phù hợp với kiến trúc chính phủ điện tử, chính phủ số, chuẩn mực quốc tế, ứng dụng mạnh mẽ những thành tựu khoa học, công nghệ của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Nguồn: Dự án Tạo thuận lợi Thương mại do USAID tài chợ Đồ họa: Hồng Vân
Nguồn: Dự án Tạo thuận lợi Thương mại do USAID tài chợ Đồ họa: Hồng Vân

Xây dựng hệ thống cơ sở hạ tầng, máy móc, trang thiết bị hiện đại đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước về hải quan trong tình hình mới, thực hiện Cơ chế một cửa quốc gia, Cơ chế một cửa ASEAN, kết nối với các đối tác thương mại của Việt Nam… nhằm đáp ứng yêu cầu xử lý tập trung, kết nối, trao đổi, chia sẻ thông tin giữa cơ quan hải quan với các bộ, ngành và đơn vị có liên quan tham gia chuỗi cung ứng; đáp ứng yêu cầu quản lý DN, quản lý toàn diện từ khâu đầu đến khâu cuối đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, quá cảnh và phương tiện vận tải xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh.

Cùng với đó, ngành Hải quan đẩy mạnh triển khai thanh toán thuế điện tử 24/7; tăng cường ứng dụng quản lý rủi ro; tăng cường quan hệ đối tác hải quan - DN, thực hiện liêm chính hải quan.

Thay đổi đột phá, ấn tượng

Hiện nay Tổng cục Hải quan đang tập trung triển khai Đề án kiểm tra chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu, theo Quyết định số 38/QĐ-TTg ngày 12/1/2021 của Thủ tướng Chính phủ.

Với những nội dung cải cách của mô hình mới tại đề án giúp giảm thời gian và chi phí cho DN, giảm thời gian thông quan hàng hóa do: số lô hàng phải kiểm tra giảm, thủ tục và hồ sơ kiểm tra đơn giản hơn, giảm đầu mối tiếp xúc nhờ thủ tục được triển khai trên môi trường điện tử, thủ tục kiểm tra được kết nối, liên thông với thủ tục hải quan.

Áp dụng phương thức quản lý hải quan hiện đại, tiên tiến

“Việc giao cho cơ quan hải quan là đầu mối trong kiểm tra chuyên ngành sẽ giúp cắt giảm các đầu mối liên hệ cho doanh nghiệp khi thực hiện thủ tục hành chính, tập trung hóa dữ liệu để áp dụng quản lý rủi ro và cắt giảm chi phí tuân thủ. Một mặt hàng có thể được giảm đáng kể số lần bị kiểm tra theo lô, thông tin về hàng hoá và thương nhân chịu trách nhiệm về chất lượng của hàng hoá đó cũng được công bố công khai”. - Ông Nguyễn Văn Hưng - Công ty TNHH Yusen Logistics.

Hiện nay, Bộ Tài chính đang chủ trì xây dựng, trình Chính phủ dự thảo nghị định quy định cơ chế quản lý, phương thức, trình tự, thủ tục kiểm tra nhà nước về chất lượng và kiểm tra nhà nước về an toàn thực phẩm để làm cơ sở pháp lý triển khai các nội dung cải cách tại đề án.

Dự án Tạo thuận lợi thương mại do USAID tài trợ đã tính toán và đánh giá, khi nghị định được triển khai, trong 1 năm có thể tiết kiệm gần 1.400 tỷ đồng cho DN và 9.285 tỷ đồng cho nền kinh tế.

Theo ông Trần Việt Huy - Trưởng ban Hải quan và Thuận lợi hóa thương mại, Hiệp hội DN dịch vụ logistics Việt Nam (VLA), những đề xuất đang được cơ quan hải quan dự thảo có tinh thần cải cách tích cực, được DN kỳ vọng. Dự thảo nghị định có cách tiếp cận mới, tác động tới nhiều thủ tục hành chính đang thực hiện ở các bộ, ngành. Trước đây, ở nhiều văn bản về quản lý chuyên ngành quy định thủ tục thực hiện trong thời gian từ 2 - 3 ngày nhưng nếu không xong thì DN vẫn phải chờ. Tại dự thảo nghị định mới, quy định hệ thống chỉ cho phép trong thời gian nhất định, nếu không có phản hồi, hệ thống sẽ tự động xác nhận hoàn thành việc kiểm tra. Trước đó, chưa có nhiều văn bản có sự đột phá như vậy. Bên cạnh đó, cơ quan soạn thảo đề xuất thực hiện kiểm tra theo mặt hàng, không phân biệt nhà nhập khẩu. Đây là vấn đề đã thảo luận nhiều năm nay nhưng nay mới được giải quyết tại dự thảo nghị định, qua đó sẽ giảm thời gian thực hiện thủ tục hành chính của cả cơ quan quản lý nhà nước và DN, tiết kiệm nguồn lực xã hội.

Cũng ấn tượng với những thay đổi mạnh mẽ trong dự thảo nghị định về kiểm tra chuyên ngành, ông Nguyễn Văn Hưng - Công ty TNHH Yusen Logistics cho rằng, việc giao cho cơ quan hải quan là đầu mối trong kiểm tra chuyên ngành sẽ giúp cắt giảm các đầu mối liên hệ cho DN khi thực hiện thủ tục hành chính, tập trung hóa dữ liệu để áp dụng quản lý rủi ro và cắt giảm chi phí tuân thủ. Một mặt hàng có thể được giảm đáng kể số lần bị kiểm tra theo lô, thông tin về hàng hoá và thương nhân chịu trách nhiệm về chất lượng của hàng hoá đó cũng được công bố công khai. Chính sách kiểm tra chuyên ngành áp dụng cho hàng hoá được minh bạch, giúp DN dễ dàng tuân thủ; qua đó thể hiện nỗ lực rất lớn của ban soạn thảo trong việc tìm hiểu thực trạng, đối thoại với cộng đồng DN và các cơ quan quản lý nhà nước để tìm ra giải pháp pháp lý phù hợp.