Chuyển đổi xanh tái định hình mô hình tăng trưởng

Sự hợp nhất với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu từ ngày 01/7/2025 đã biến TP.Hồ Chí Minh thành siêu đô thị với GRDP đạt hơn 115 tỷ USD năm 2024, chiếm gần 24,4% GDP cả nước, diện tích 6.772,6 km² và dân số gần 14 triệu người.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu tác động mạnh đến các đô thị ven biển, TP. Hồ Chí Minh xác định chuyển đổi xanh là chiến lược cốt lõi để duy trì vị thế trung tâm kinh tế, tài chính và công nghệ cao khu vực.

Tại sự kiện, ông Nguyễn Lộc Hà - Phó Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh nhấn mạnh: “TP. Hồ Chí Minh lấy con người làm trung tâm, kiên quyết không hy sinh môi trường để đổi lấy tăng trưởng kinh tế ngắn hạn. Chuyển đổi xanh là động lực đột phá để xây dựng một siêu đô thị bền vững, cạnh tranh quốc tế”.

Khung chiến lược phát triển xanh đến năm 2030, tầm nhìn 2050 tập trung vào bốn trụ cột: nguồn lực xanh, hạ tầng xanh, hành vi xanh và các ngành tiên phong. TP. Hồ Chí Minh đặt mục tiêu giảm 10% phát thải khí nhà kính vào năm 2030 và đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, phù hợp với cam kết COP26.

Ông Phạm Bình An - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển TP. Hồ Chí Minh, khẳng định, chuyển đổi xanh là con đường tất yếu để thành phố đáp ứng các tiêu chuẩn môi trường toàn cầu và tái cấu trúc mô hình tăng trưởng theo hướng kinh tế xanh, tuần hoàn. Điều này đặc biệt cấp thiết khi TP. Hồ Chí Minh mới phải tư duy lại toàn bộ quản trị phát triển sau hợp nhất.

“Chương trình “Vì một Cần Giờ xanh” là minh chứng cụ thể, hướng tới biến Cần Giờ thành đô thị kiểu mẫu “net-zero” trong 5 năm tới, với các sáng kiến như tham gia thị trường carbon toàn cầu thông qua đánh giá trữ lượng carbon rừng ngập mặn, phát triển năng lượng sạch và giao thông xanh. TP. Hồ Chí Minh cũng đầu tư mạnh vào năng lượng tái tạo, khai thác điện gió ngoài khơi tại Bà Rịa - Vũng Tàu, điện mặt trời và chuyển đổi các khu công nghiệp theo mô hình sinh thái, ứng dụng công nghệ cao để giảm tiêu hao năng lượng” - ông An cho biết.

TP. Hồ Chí Minh – Hyogo hợp tác kinh tế xanh và số hoá thúc đẩy tăng trưởng bền vững
Doanh nghiệp TP. Hồ Chí Minh và Hyogo (Nhật Bản) trưng bày sản phẩm tại Diễn đàn Kinh tế TP. Hồ Chí Minh - Hyogo 2025. Ảnh: Lạc Nguyên

Tỉnh Hyogo, với thế mạnh trong các ngành công nghiệp xanh như năng lượng hydro và hàng không vũ trụ, là đối tác chiến lược. Ông Nakajima Naoto - Trưởng Ban Đối ngoại tỉnh Hyogo, chia sẻ: “Hyogo, với GDP đứng thứ 6 Nhật Bản, cung cấp hệ thống hỗ trợ một cửa, ưu đãi thuế và trợ cấp cho doanh nghiệp, cùng mạng lưới giao thông hiện đại qua Sân bay Kobe quốc tế hóa từ năm 2025. Đây là nền tảng để hợp tác với TP. Hồ Chí Minh trong các dự án năng lượng tái tạo và kinh tế tuần hoàn. Đồng thời, giúp TP. Hồ Chí Minh tiếp cận công nghệ tiên tiến và thu hút đầu tư xanh từ Nhật Bản".

Chuyển đổi số và đầu tư động lực cho kinh tế tri thức

Chuyển đổi số là trụ cột thứ hai để TP. Hồ Chí Minh trở thành đô thị thông minh vào năm 2030, củng cố vị thế trong kinh tế tri thức. Ông Võ Minh Thành - Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP. Hồ Chí Minh, nhấn mạnh: “Với hạ tầng cáp quang phủ rộng và 96% dân số sử dụng điện thoại thông minh, TP. Hồ Chí Minh duy trì vị trí thứ 2 toàn quốc về Chỉ số Chuyển đổi số trong hai năm 2022 và 2023. Chúng tôi đang xây dựng hệ sinh thái chính quyền số, kinh tế số và xã hội số toàn diện”.

TP. Hồ Chí Minh đã triển khai các nền tảng như Cổng dịch vụ điện tử, Tổng đài 1022 và ứng dụng di động tích hợp, cùng 45 cơ sở dữ liệu dùng chung và 91 bộ dữ liệu mở, tạo nền tảng cho đổi mới sáng tạo.

Kinh tế số được kỳ vọng đóng góp 25% GRDP vào năm 2025 và 40% vào năm 2030. Chuỗi Công viên Phần mềm Quang Trung là trung tâm công nghệ lớn, thu hút các tập đoàn như FPT, Intel và Samsung, đồng thời TP. Hồ Chí Minh đang phát triển hai công viên phần mềm mới để đáp ứng nhu cầu tăng trưởng.

Ông Phí Anh Tuấn - Giám đốc Công ty P.A.T Consulting cho rằng: “TP. Hồ Chí Minh đang tập trung phát triển dịch vụ kỹ thuật cao như Trung tâm Tài chính quốc tế, Khu Công nghệ cao Sài Gòn và logistics. Tuy nhiên, chuyển đổi số trong logistics gặp khó khăn do thiếu kết nối liên thông giữa các doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng. Cần tăng cường nhận thức và phối hợp trong hệ sinh thái doanh nghiệp”.

Do đó, việc hợp tác với Hyogo, tỉnh có công nghệ logistics tiên tiến, có thể giúp TP. Hồ Chí Minh giải quyết thách thức này, ví dụ qua các giải pháp quản lý chuỗi cung ứng thông minh.

TP. Hồ Chí Minh – Hyogo hợp tác kinh tế xanh và số hoá thúc đẩy tăng trưởng bền vững
TP. Hồ Chí Minh đang xây dựng hệ sinh thái chính quyền số, kinh tế số. Ảnh: Lạc Nguyên

Ôn Nguyễn Thanh Toàn - Phó Giám đốc Sở Tài chính TP. Hồ Chí Minh thông tin, Nhật Bản có 2.232 dự án FDI trị giá hơn 15,4 tỷ USD, chiếm 19,4% tổng vốn FDI tại thành phố. Các tập đoàn như AEON, Mitsubishi và Tokyu Corporation khẳng định niềm tin vào TP. Hồ Chí Minh mới, đặc biệt trong fintech và trí tuệ nhân tạo tại Trung tâm Tài chính Quốc tế.

Ông Abe Ryota - Chuyên gia kinh tế Ngân hàng Sumitomo Mitsui, phân tích, dòng vốn đầu tư Nhật Bản vào Việt Nam đang chuyển dịch từ sản xuất sang dịch vụ và công nghệ, với số doanh nghiệp Nhật tăng từ 1.944 năm 2019 lên 2.394 năm 2023, mở ra cơ hội hợp tác trong kinh tế số và tri thức.

Sự hợp nhất tạo nên TP. Hồ Chí Minh mới với lõi TP. Hồ Chí Minh là trung tâm tài chính, công nghệ và đổi mới sáng tạo; Bình Dương là trung tâm công nghiệp thông minh; Bà Rịa - Vũng Tàu là trung tâm kinh tế biển quốc gia.

Theo ông Nguyễn Thanh Toàn, TP. Hồ Chí Minh mới sở hữu hạ tầng đồng bộ bậc nhất Đông Nam Á, với chuỗi cảng biển, sân bay và hơn 50 khu công nghiệp.

“Chúng tôi triển khai cơ chế đặc thù từ Nghị quyết 98/2023/QH15, kêu gọi đầu tư vào 84 dự án tại lõi TP.Hồ Chí Minh như Trung tâm Tài chính quốc tế, 25 dự án công nghiệp thông minh tại Bình Dương ... Tăng trưởng bền vững và kinh tế tri thức là mục tiêu chiến lược của hợp tác TP.Hồ Chí Minh - Hyogo" - ông Toàn chia sẻ./.