Vai trò của hợp tác xã thúc đẩy nông nghiệp xanh và giảm phát thải
Vai trò của hợp tác xã thúc đẩy nông nghiệp xanh và giảm phát thải. Ảnh: TL

Hưởng ứng tháng hành động vì hợp tác xã năm 2024, ngày 10/4, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) tổ chức Tọa đàm kỷ niệm 78 năm ngày Hợp tác xã Việt Nam.

Hợp tác xã nông nghiệp đóng vai trò quan trọng trong phát triển liên kết chuỗi giá trị

Theo ông Nguyễn Tiến Đinh - Trưởng phòng Kinh tế hợp tác (Cục Kinh tế hợp tác và phát triển nông thôn, Bộ NN&PTNT), năm 2023 là một năm đặc biệt đối với hợp tác xã nông nghiệp (HTX), với nhiều sự kiện quan trọng liên quan đến phát triển kinh tế tập thể và nông thôn.

Quốc hội đã thông qua Luật HTX năm 2023 và chính phủ ban hành Nghị quyết số 106 về phát triển HTX nông nghiệp trong tái cơ cấu ngành nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới, trong đó có đưa ra một số nhiệm vụ và giải pháp đẩy mạnh thu hút đầu tư, hỗ trợ phát triển HTX nông nghiệp. Các hội nghị, diễn đàn do Cục Kinh tế hợp tác và phát triển nông thôn tổ chức đã góp phần quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển HTX nông nghiệp.

COOP.66 là nền tảng đi đầu dành cho các HTX ở Việt Nam, tạo điều kiện liên kết chặt chẽ với nhau thông qua một diễn đàn trao đổi, thảo luận sôi nổi và tính năng quản lý nông nghiệp hiện đại. Nền tảng do Trung tâm Đổi mới Sáng tạo Xanh trong Nông nghiệp và Thực phẩm Việt Nam, Tổ chức Hợp tác Phát triển Đức, Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn triển khai và chủ trì.

Theo đó, năm 2023, số lượng HTX nông nghiệp tăng lên 20.789. Hà Nội tiếp tục là địa phương dẫn đầu về số lượng HTX, tiếp đến là các tỉnh như Sơn La, Thanh Hóa, Bắc Giang, Nghệ An...

Thời gian qua, HTX nông nghiệp đã đóng vai trò quan trọng trong phát triển liên kết chuỗi giá trị, thúc đẩy nông nghiệp xanh và giảm phát thải. Các dự án thí điểm như xây dựng vùng nguyên liệu và giảm phát thải đã đạt được những kết quả tích cực.

Đáng chú ý, nhóm mô hình hợp tác xã điển hình như nhóm COOP.66 (nhóm các HTX nông nghiệp điển hình toàn quốc) đã có những đóng góp quan trọng trong việc tạo ra một diễn đàn mạng xã hội giữa các HTX và chuyên gia để kết nối và chia sẻ thông tin. Cùng với đó, nhóm này cũng đã hỗ trợ xây dựng và triển khai các HTX nông nghiệp hiệu quả, đồng thời lan truyền và nhân rộng các mô hình này trên cả nước...

Theo đại diện Cục Kinh tế hợp tác và phát triển nông thôn, trong quá trình nỗ lực chuyển đổi tư duy gần đây, 66 HTX điển hình đã giúp bà con nông dân, những người trực tiếp sản xuất nhận thức được sự cần thiết của việc chuyển từ canh tác nhỏ lẻ sang sản xuất hàng hóa tập trung. HTX đã trở thành biểu tượng, đại diện cho quyền lợi của bà con nông dân, mang lại cơ hội cho họ làm chủ và làm giàu từ nghề nghiệp của mình.

Vai trò của hợp tác xã thúc đẩy nông nghiệp xanh và giảm phát thải
Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan chia sẻ tại tọa đàm.

Xây dựng tinh thần hợp tác khi đưa nông dân vào hợp tác xã

Phát biểu tại tọa đàm, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan chia sẻ, nông dân Việt Nam cần cù, sáng tạo song chưa có nhiều tinh thần hợp tác, liên kết. Tuy nhiên, điều tiên quyết là cần giải được những câu hỏi, những băn khoăn còn tồn tại của nông dân trước khi vào HTX. HTX là một vòng tròn các mối quan hệ, vòng tròn càng lớn, HTX càng trở nên vững mạnh, điều này đòi hỏi các lãnh đạo cần truyền bá tư tưởng hơn việc chỉ chú trọng vào kỹ thuật.

Bộ trưởng nhấn mạnh tinh thần hợp tác là yếu tố quan trọng trong HTX, cần thiết cho sự hợp tác giữa các thành viên và giữa các HTX với nhau để tạo ra không gian và tinh thần mới cho HTX trong tương lai, để tư tưởng HTX trở thành “phản xạ” của nông dân, từ đó giúp tăng giá trị sản xuất lên gấp nhiều lần nhờ phát triển kinh tế tập thể.

Tại tọa đàm, đại diện của các HTX thuộc COOP.66 đã chia sẻ kinh nghiệm trong việc thúc đẩy các hoạt động thúc tiến thương mại, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm. Đồng thời, nắm bắt thực tế hoạt động của cá cHTX, các đại diện cũng đưa ra những ý kiến đóng góp nhằm phát triển vai trò của hợp tác xã trong đời sống, tháo gỡ những tồn đọng về cơ chế, chính sách để nâng cao chất lượng dịch vụ, tinh thần gắn kết và phát triển hiệu quả.

Theo ông Bùi Văn Tuấn - Giám đốc HTX Dịch vụ thương mại nông nghiệp Cây Trôm (Long An), hiện toàn bộ HTX đã có sự liên kết sản xuất theo chuỗi, việc được tham gia các đề án, chương trình lớn của Bộ NN&PTNT đã giúp cho HTX có thể học hỏi, phát huy được thế mạnh sẵn có của mình. Ông Tuấn cũng kiến nghị Bộ NN&PTNT có thể có thêm các chính sách mới để từ đó đó phát huy các mô hình đã thành công, giúp các HTX có thể phát triển đồng đều hơn và hướng đến phát triển sản xuất xanh.

Bà Mai Thị Ninh - HTX Bắc Kạn cho biết, ban đầu HTX chỉ có 7 thành viên nhưng ở thời điểm hiện tại đã có 30 hộ đã có sản phẩm để xuất khẩu và vinh dự được tham gia COOP.66. Đặc biệt là các đề án của trung ương là một bước tiến lớn giúp cho HTX có chỗ đứng vững chắc hơn trên thị trường. Bà Ninh mong muốn được kết nối chặt chẽ hơn trong hệ thống COOP.66, đặc biệt về phương diện thị trường, công nghệ để có thể hướng HTX tới chuyển đổi số...

Tính đến tháng 12/2023, HTX nông nghiệp tại Việt Nam đã tăng trưởng rõ rệt khi đạt tới con số 20.789 hợp tác xã nông nghiệp trên toàn quốc, tăng 1.357 hợp tác xã so với năm 2022 và chiếm 67,8% số lượng hợp tác xã cả nước. Trong đó, nhiều HTX đã và đang xây dựng các vùng nguyên liệu đạt chuẩn, ổn định đáp ứng yêu cầu sản xuất trong nước và xuất khẩu.