Chỉ cần thông đường là xe tăng tốc
Gần như là người cuối cùng phát biểu tại cuộc Hội thảo Nhận diện khó khăn, vướng mắc do quy định pháp luật trong hoạt động sản xuất, kinh doanh do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) vừa tổ chức giữa tháng 7 vừa qua, ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam (VACC) không thể nói dài, nhưng điểm mấu chốt đã được gửi đi.
“Cần có tổ tư vấn chuyên gia có kinh nghiệm thực tế về từng lĩnh vực tham vấn trước khi ban hành các văn bản. Hiện tại, quy định được ban hành nhiều, nhưng có văn bản vừa phát hành đã phải sửa ngay” - ông Hiệp gửi đề xuất.
Đây là hội thảo tập hợp kiến nghị của hiệp hội doanh nghiệp gửi Ban Chỉ đạo Trung ương về hoàn thiện thể chế, pháp luật, nên danh sách đăng ký phát biểu rất nhiều. Trước VACC, Hiệp hội Vận tải Ô tô Việt Nam (VATA) đã cố tranh thủ thời gian để điểm danh các đầu việc cần đề nghị, nhưng cũng không hết.
 |
| Nền kinh tế đang cần những doanh nghiệp tư nhân phát triển mạnh mẽ, đủ sức cạnh tranh, sẵn sàng bước ra thế giới. Ảnh: LÊ TOÀN. |
“Có những quy định “trên trời”, không thể thực hiện được, như xe chở người 4 bánh có gắn động cơ chỉ được chạy trên tuyến đường có tốc độ khai thác tối đa 30 km/h. Không thể tìm thấy đoạn đường nào cắm biển này cả”, ông Phan Thanh Uy, Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký VATA điểm một vài ví dụ trong danh sách dài quy định về tuổi lái xe, thời gian lái xe, các điều kiện cho đơn vị đào tạo lái xe... mà hội viên đã gửi tới, cho rằng, đang tạo nên áp lực không nên có.
Không kịp thời gian phát biểu, Hiệp hội Bất động sản Việt Nam đã gửi tới 73 trang, phân tích các điều khoản cần phải sửa đổi, bổ sung liên quan đến Luật Đất đai và các nghị định hướng dẫn. Kiến nghị của Hiệp hội Đại lý, Môi giới và Dịch vụ Hàng hải Việt Nam dài tới 13 trang, có không ít kiến nghị từng gửi đi nhiều lần...
Đây không phải lần đầu các hiệp hội có ý kiến về những khó khăn, bất cập trong thực thi quy định pháp luật liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh, nhưng lần này, các kiến nghị đều theo hình thức “cả gói”. Nghĩa là, đi cùng khó khăn, vướng mắc, các hiệp hội xác định nguyên nhân, gọi tên điều khoản gây tác động và đề xuất phương án xử lý.
“Nhiều cơ hội kinh doanh, các kế hoạch sản xuất, kinh doanh đã sẵn sàng, chỉ cần “thông đường là xe tăng tốc” - ông Hiệp giải bày sự sốt ruột của mình.
Dư địa của các hiến nghi chính sách
Sự nhiệt tâm với các kiến nghị chính sách thực tiễn của giới kinh doanh được các chuyên gia kinh tế nhìn nhận là có 2 lý do chính.
Một mặt, tư duy đột phá của Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân đã kích hoạt khát vọng được cống hiến của người dân, doanh nghiệp. Mặt khác, nền kinh tế đang chọn mục tiêu tăng trưởng cao và kéo dài, đồng nghĩa sẽ có những cơ chế, chính sách tương ứng để kích hoạt các động lực tăng trưởng.
Nhóm nghiên của PGS.TS Ngô Thắng Lợi, Đại học Kinh tế quốc dân và cộng sự tính toán, năm 2025, để thực hiện được mục tiêu tăng trưởng trên 8%, có thể đạt từ 8,3 - 8,5% theo xác định mới đây của Chính phủ, khu vực kinh tế tư nhân cần tăng trưởng ít nhất là 10,3%. Từ sau năm 2025, để đạt mục tiêu tăng trưởng 2 con số, con số này tối thiểu la 11,5 - 12%... "
So với tốc độ tăng vốn đầu tư của khu vực này, khoảng 7,5% trong 6 tháng đầu năm 2025, mục tiêu trên chính là không gian mới cho các kế hoạch đầu tư, kinh doanh nhưng cũng là thách thức cho bài toán chính sách. Giai đoạn 5 năm trước dịch bệnh (2014 - 2019), tốc độ tăng đầu tư của khu vực này có thời điểm lên tới trên 16%, trung bình cũng đã đạt được 14% và có xu hướng tăng nếu không bị Covid-19 làm đứt gãy.
Đây là cơ sở của mô hình phát triển bao trùm hệ thống doanh nghiệp được PGS.TS Ngô Thắng Lợi và cộng sự đề xuất. Trong đó, mục tiêu là đảm bảo cơ hội ngang nhau cho các loại hình doanh nghiệp, song các chính sách sẽ phải bám theo từng nhóm doanh nghiệp theo quy mô.
Cụ thể, với doanh nghiệp quy mô lớn, điểm nhấn là thúc đẩy tính tự chủ, cạnh tranh, hỗ trợ hoạt động nghiên cứu, đổi mới, hiện đại hóa công nghệ. Với doanh nghiệp vừa, ưu tiên chính sách tích tụ vốn thông qua các phương thức mua bán, sát nhập; khuyến khích doanh nghiệp giữ lại lợi nhuận, tái đầu tư vào hoạt động sản xuất, kinh doanh. Chính sách cho các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ sẽ bám theo nhu cầu sát sườn, là dễ dàng tiếp cận tài chính, đất đai, công nghệ, nhân lực...
Tuy vậy, nhóm nghiên cứu đang khá sốt ruột khi nhìn thấy biểu hiện chững lại của khu vực doanh nghiệp tư nhân so với doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Từ năm 2021 đến nay, doanh nghiệp tư nhân đứng cuối bảng về hiệu quả kinh doanh, trình độ khoa học, công nghệ và thu nhập của người lao động...
Bài toán phát triển doanh nghiệp
“Dư địa đưa mức tăng trưởng đầu tư của khu vực tư nhân trở lại mức trung bình 14% như giai đoạn trước là có và còn lớn”, TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương tin tưởng. Không những thế, khả năng xoay chuyển nhanh, đột phá trong các cơ chế, chính sách hỗ trợ, phát triển doanh nghiệp vào thời điểm này khiến ông Cung cho rằng, sự tăng tốc trở lại của dòng vốn đầu tư tư nhân sẽ gắn với sự thay đổi lớn về chất lượng.
“Bộ tứ nghị quyết chiến lược” của Bộ Chính trị đã tạo nền tảng mới về tư duy, cách thức hành động, nhất là trong xây dựng, hoàn thiện khung khổ pháp lý về huy động, phân bố và sử dụng hiệu quả các nguồn lực cho phát triển. Mục tiêu được xác định rất rõ, là giải phóng sức sản xuất, đề cao nguyên tắc thị trường trong huy động và phân bổ nguồn lực.
Điều này chắc chắn tác động nhanh và thực chất tới các lời giải đang được dự liệu của bài toán phát triển doanh nghiệp, thúc đẩy các hoạt động hoàn thiện cơ chế, chính sách dựa trên các ý kiến, kiến nghị của cộng đồng kinh doanh.
Đặc biệt, sáng kiến phát triển ở địa phương sau sáp nhập đang được chờ đợi sẽ tạo nên những chính sách đột phá. Một phần vì nhiều giải pháp, cách thức hỗ trợ doanh nghiệp đã từng được kiến nghị, nhưng chưa thể thực thi do những rào cản về địa giới hành chính trước đây, thì giờ đã có thể thực hiện. Hơn thế, chính quyền địa phương đang chịu áp lực lớn trong việc thực hiện chỉ tiêu tăng trưởng rất cao vừa được phân giao, để thực hiện, cách hữu hiệu nhất là phân bổ lại nguồn lực, chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo yêu cầu phát triển mới, để nguồn lực đến được những nơi tạo ra nhiều giá trị nhất.
“Khu vực doanh nghiệp tư nhân sẽ buộc phải thay đổi để tận dụng cơ hội. Đây cũng chính là lời giải dài hạn cho bài toán nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp” - ông Cung tin tưởng.
Như vậy, bài toán phát triển doanh nghiệp sẽ không chỉ là các lời giải để đến năm 2030, Việt Nam có ít nhất 2 triệu doanh nghiệp. Nền kinh tế đang cần những doanh nghiệp tư nhân phát triển mạnh mẽ, gắn kết hiệu quả với doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, đủ sức cạnh tranh, sẵn sàng bước ra thế giới.
Đó chính là động lực quan trọng của nền kinh tế tăng trưởng 2 con số trong dài hạn.
