Đây là nhấn mạnh của TS. Nguyễn Như Quỳnh - Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Khoa học và Công nghệ) tại Hội nghị tập huấn chính sách, pháp luật về thực hành kinh doanh có trách nhiệm trong lĩnh vực khoa học và công nghệ năm 2025 được Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức ngày 21/10, tại Hà Nội.
Cần nhận thức đầy đủ hơn về thực hành kinh doanh có trách nhiệm
TS. Nguyễn Như Quỳnh cho rằng, đối với các doanh nghiệp, đơn vị kinh doanh, yêu cầu "sống còn" là lợi nhuận, lợi ích kinh tế, phát triển sản phẩm và mạng lưới khách hàng. Tuy nhiên, việc chỉ tập trung vào những nội dung này sẽ ảnh hưởng lớn đến phần còn lại của thế giới, bao gồm người tiêu dùng, môi trường, người lao động và các nhóm yếu thế trong xã hội.
 |
| TS. Nguyễn Như Quỳnh - Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Khoa học và Công nghệ) phát biểu tại hội thảo. Ảnh: Đức Việt. |
Các doanh nghiệp khoa học - công nghệ đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và điều này đã được thể hiện rất rõ trong Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị. Sự phát triển của khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đem lại những lợi thế vô cùng lớn cho mỗi quốc gia và trên thế giới.
| Theo TS. Nguyễn Như Hà, có thể thấy trong các văn bản quy phạm pháp luật, các nội dung liên quan tới thực hành kinh doanh có trách nhiệm trong lĩnh vực khoa học và công nghệ đã được nêu rõ, làm cơ sở để xác định, đánh giá trách nhiệm của các chủ thể kinh doanh. |
Tuy nhiên, theo TS. Nguyễn Như Quỳnh, sự phát triển này luôn chứa đựng những rủi ro tiềm tàng cho những tổ chức và cá nhân xung quanh nhất là trong bối cảnh sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ, trong đó có trí tuệ nhân tạo. Do đó, nếu các hoạt động kinh doanh liên quan đến công nghệ mới không có nhận thức đầy đủ và không thực hành kinh doanh có trách nhiệm, doanh nghiệp sẽ phải gánh chịu nhiều vấn đề do những rủi ro tiềm tàng này gây ra.
“Chính vì những lý do trên, hội nghị hôm nay được tổ chức với mong muốn những người tham gia có nhận thức đầy đủ hơn về vấn đề thực hành kinh doanh có trách nhiệm; thúc đẩy việc thực hành kinh doanh có trách nhiệm ngay tại chính các doanh nghiệp” -TS Nguyễn Như Quỳnh nhấn mạnh.
Hoạt động khoa học và công nghệ phải xuất phát từ nhu cầu thực tiễn
Tại hội nghị, TS. Nguyễn Như Hà - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Giáo dục và Đào tạo), chuyên gia nghiên cứu về thực hành kinh doanh có trách nhiệm và đổi mới sáng tạo cho biết, Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo 2025 nêu ra 3 điểm cốt lõi liên quan đến thực hành kinh doanh có trách nhiệm trong lĩnh vực khoa học và công nghệ.
Trong đó, nguyên tắc hoạt động có mục tiêu xã hội: Hoạt động khoa học và công nghệ phải xuất phát từ nhu cầu thực tiễn, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo quốc phòng, an ninh. Điều này ràng buộc hoạt động đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp với trách nhiệm đóng góp vào sự phát triển chung của cộng đồng, chứ không chỉ vì lợi nhuận đơn thuần.
Đồng thời, nguyên tắc về đạo đức và sự trung thực: Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo 2025 yêu cầu hoạt động khoa học - công nghệ phải đảm bảo "trung thực, khách quan, đề cao đạo đức nghề nghiệp". Đây là nền tảng của kinh doanh có trách nhiệm, yêu cầu doanh nghiệp phải minh bạch và có đạo đức trong quá trình nghiên cứu, tránh các hành vi gian lận hoặc tạo ra các công nghệ gây hại.
Về nguyên tắc an toàn và bảo vệ môi trường, đây là điểm kết nối trực tiếp và mạnh mẽ nhất với kinh doanh có trách nhiệm. Luật quy định rõ nguyên tắc "bảo đảm an toàn tính mạng, sức khỏe con người, bảo vệ môi trường". Do đó, bất kỳ hoạt động R&D nào của doanh nghiệp cũng phải đặt yếu tố an toàn cho con người và môi trường lên hàng đầu, là một nghĩa vụ pháp lý không thể bỏ qua.
 |
| Toàn cảnh hội nghị. |
Theo TS. Nguyễn Như Hà, không chỉ có Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo 2025, Luật Sở hữu trí tuệ cũng đã cung cấp cơ chế để doanh nghiệp bảo vệ các tài sản trí tuệ như sáng chế, nhãn hiệu, bí mật kinh doanh, giúp khai thác giá trị thương mại và nâng cao uy tín. Việc chủ động đăng ký bảo hộ là một hành động có trách nhiệm với chính doanh nghiệp, nhà đầu tư và công sức của người lao động.
Luật Sở hữu trí tuệ cũng nghiêm cấm các hành vi xâm phạm như sao chép, làm giả, làm nhái thương hiệu. Việc tuân thủ quy định này không chỉ giúp doanh nghiệp tránh được các chế tài xử phạt nghiêm khắc (từ hành chính đến hình sự) mà còn thể hiện đạo đức kinh doanh, xây dựng một môi trường kinh doanh lành mạnh.
Tại hội nghị, các đại biểu cũng trao đổi thêm nhiều nội dung, vấn đề liên quan tới việc lồng ghép yêu cầu thực hành kinh doanh có trách nhiệm vào quá trình chuyển đổi xanh, chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp…
