Dự kiến vay 167.000 tỷ đồng xây sân bay Gia Bình theo tiêu chuẩn 5 sao

Chiều 6/11, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về tờ trình của Chính phủ về việc chấp thuận chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Gia Bình.

Sân bay Gia Bình sẽ vào nhóm 10 cảng hàng không năm sao hàng đầu thế giới

Theo tờ trình của Chính phủ, đây là dự án có vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy cực tăng trưởng mới ở phía Đông Hà Nội; đáp ứng nhu cầu vận chuyển hàng không ngày càng tăng của vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc; giảm tải, hỗ trợ cho cho Cảng Hàng không quốc tế Nội Bài đang quá tải nhưng chưa thể đầu tư mở rộng. Dự án này cũng là một trong các công trình hạ tầng được lựa chọn đưa vào khai thác, vận hành để phục vụ Hội nghị cấp cao APEC 2027.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh trình bày báo cáo.

Mục tiêu đầu tư dự án là theo các chuẩn mực quốc tế, trở thành cảng hàng không thông minh, xanh, bền vững, thế hệ mới đẳng cấp quốc tế…; đạt tiêu chuẩn dịch vụ cảng hàng không quốc tế 5 sao, thuộc nhóm 10 cảng hàng không 5 sao hàng đầu thế giới theo tiêu chí của Skytrax và nằm trong nhóm sân bay có trải nhiệm hành khách xuất sắc (AQS) theo đánh giá của Hội đồng sân bay quốc tế (ACI); hướng tới là cửa ngõ hàng không của miền Bắc, là cảng hàng không trung chuyển hành khách, hàng hóa và cơ sở bảo dưỡng, sửa chữa, đại tu máy bay (MRO) của khu vực Châu Á - Thái Bình Dương.

Về quy mô đầu tư, Cảng hàng không quốc tế Gia Bình được đầu tư với quy mô cấp 4F theo tiêu chuẩn của Tổ chức Hàng không dân dụng Quốc tế (ICAO); đáp ứng nhu cầu khai thác khoảng 30 triệu hành khách/năm và 1,6 triệu tấn hàng hóa/năm giai đoạn đến năm 2030; khoảng 50 triệu hành khách/năm và 2,5 triệu tấn hàng hóa/năm tầm nhìn đến năm 2050.

Dự án có nhu cầu sử dụng khoảng 1.884,93 ha đất. Trong đó bao gồm: 124,8 ha đất an ninh; 327,1 ha đất công cộng; 169,62 ha đất ở; 922,25 ha đất trồng lúa 2 vụ; 9,16 ha đất tôn giáo - tín ngưỡng; 20,58 ha đất nghĩa trang và cơ sở hỏa táng. Dự kiến ảnh hưởng đến khoảng 7.100 hộ gia đình (trong đó dự kiến tái định cư khoảng 5.800 hộ) và 118 tổ chức; tổng số mộ cần di dời khoảng 18.800 ngôi mộ.

Tổng vốn đầu tư dự án khoảng 196.378 tỷ đồng; trong đó giai đoạn 1 khoảng 141.236 tỷ đồng, giai đoạn 2 khoảng 55.142 tỷ đồng. Dự án được đầu tư bằng nguồn vốn của nhà đầu tư, bao gồm vốn chủ sở hữu và vốn huy động hợp pháp. Thời hạn hoạt động dự án là 70 năm.

Đề xuất cơ chế đặc thù để di dời 25 di tích lịch sử văn hoá

Trong phạm vi giải phóng mặt bằng của dự án có khoảng 25 di tích cần phải di dời. Tuy nhiên pháp luật hiện hành về di sản văn hóa mới chỉ quy định về di dời, thay đổi hiện vật trong di tích mà chưa có quy định cho phép di dời công trình là di tích lịch sử - văn hóa. Vì vậy, Chính phủ kiến nghị Quốc hội cho phép UBND tỉnh Bắc Ninh được phép di dời các di tích lịch sử - văn hóa (các cấp) trong quá trình triển khai công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và thực hiện đầu tư xây dựng dự án.

Chính phủ cũng kiến nghị Quốc hội xem xét, chấp thuận chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng Cảng Hàng không quốc tế Gia Bình và các cơ chế, chính sách đặc biệt hỗ trợ đầu tư Dự án; giao Chính phủ chỉ đạo nhà đầu tư tổ chức triển khai thực hiện dự án bảo đảm tiến độ, chất lượng và hiệu quả theo đúng quy định của pháp luật.

Qua thẩm tra, Ủy ban Kinh tế và Tài chính nhất trí với sự cần thiết đầu tư dự án. Tuy nhiên đề nghị rà soát bổ sung các tài liệu về tư cách pháp lý của nhà đầu tư, tài liệu chứng minh năng lực tài chính của nhà đầu tư theo quy định.

Về phương án tài chính, Uỷ ban Kinh tế và Tài chính đề nghị làm rõ hơn cơ sở tính suất đầu tư dự án, so sánh suất đầu tư với các dự án sân bay tương đương trong khu vực, điều chỉnh theo giá địa phương để lựa chọn mức chi phí phù hợp, tối ưu. Đồng thời, cần làm rõ khả năng thu xếp khoản vay khoảng 167.000 tỷ đồng, bổ sung tính toán tác động chi phí lãi vay khi chậm tiến độ bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.

Liên quan đến kiến nghị của Chính phủ, cơ quan thẩm tra đề nghị nghiên cứu, bổ sung quy định cụ thể về việc di dời và xử lý hậu di dời đối với 25 di tích lịch sử - văn hóa trong phạm vi dự án, đặc biệt làm rõ trình tự công nhận lại di tích sau khi di dời.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh Phạm Văn Thịnh

Người dân và các tổ chức đồng thuận với phương án di dời

Cho ý kiến về tờ trình, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng quan tâm đến tính khả thi của tiến độ, bởi khối lượng công việc theo tiến độ là rất lớn, nhất là giải phóng mặt bằng, di dời di tích, trong khi cuối năm 2027 đã diễn ra APEC. Do đó, ông đề nghị Chính phủ khẩn trương ban hành các văn bản hướng dẫn về cơ chế, chính sách đặc thù cho việc hỗ trợ bồi thường tái định cư và di dời di tích để bảo đảm tiến độ.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Thanh Hải đề nghị đánh giá kỹ tác động môi trường của dự án, nhất là tác động về dòng chảy thoát lũ và hệ thống thủy lợi cho khu vực chịu sự tác động

Báo cáo tại phiên họp, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh Phạm Văn Thịnh cho biết tỉnh đang tập trung cao cho công tác giải phóng mặt bằng phục vụ dự án. Cũng như nhiều dự án lớn khác, quá trình triển khai xuất hiện một số vướng mắc, trong đó việc di dời các di tích lịch sử văn hoá, do đó Chính phủ đã đề xuất có cơ chế đặc thù. “Nếu Quốc hội cho cơ chế này thì việc triển khai di dời sẽ có căn cứ hơn”, ông cho hay.

Về vấn đề công nhận di tích sau khi di dời, theo lãnh đạo tỉnh, điều quan trọng nhất là được phép di dời để thực hiện nhiệm vụ chính trị. Việc công nhận lại các di tích sau khi di dời sẽ được thực hiện theo quy định của pháp luật.

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh kết luận phiên họp.

Trong thực tế triển khai, ông Phạm Văn Thịnh cho biết quá trình vận động, tuyên truyền nhận được sự đồng thuận rất lớn của người dân cũng như các tổ chức tôn giáo. Người dân và các tổ chức đều ủng hộ phương án di dời cũng như vị trí di dời các cơ sở.

Bên cạnh đó, công tác giải phóng mặt bằng cũng đang diễn ra tích cực. Tính đến ngày 5/11 đã chi trả bồi thường cho hơn 600 ha đất nông nghiệp và người dân đã nhận tiền. Trong tháng 11, Bắc Ninh sẽ bắt đầu thu hồi quỹ đất để xây dựng các khu tái định cư, dự kiến hoàn thành trong tháng 11 và đầu tháng 12, khởi công xây dựng khu tái định cư trong quý I/2026. Đối với đất nông nghiệp, tỉnh dự kiến bàn giao cơ bản cho nhà đầu tư trong tháng 11 hoặc đầu tháng 12.

Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết Uỷ ban Thường vụ Quốc hội nhất trí với kiến nghị của Chính phủ trình Quốc hội xem xét về việc chấp thuận chủ trương đầu tư dự án tại cái kỳ họp 10, “dự án mang tính biểu tượng quốc gia, thể hiện tầm vóc kinh tế mới của Việt Nam”.

Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương phối hợp với chủ đầu tư đề xuất dự án tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ý kiến của cơ quan thẩm tra và các cơ quan của Quốc hội nhằm tiếp tục hoàn thiện hồ sơ dự án; bổ sung đầy đủ các tài liệu theo quy định của Luật Đầu tư…