Vấn đề cốt lõi để mở rộng hoạt động đổi mới

Chia sẻ về những vấn đề liên quan đến hoạt động đổi mới sáng tạo, TS Seng Kiong Kok khẳng định, ‘‘đổi mới sáng tạo” hiện đang là cụm từ kích hoạt hành động trong thế giới doanh nghiệp (DN). Dữ liệu khảo sát gần đây cho thấy, khái niệm này luôn nằm trong top 3 ưu tiên hàng đầu của các công ty. Ngoài ra, một số minh chứng cũng chỉ ra rằng, những DN đầu tư nhiều vào đổi mới trong giai đoạn đại dịch toàn cầu vừa qua đều có được kết quả kinh doanh cao hơn đối thủ.

TS Seng Kiong Kok: Cần sử dụng cả nguồn lực nội bộ lẫn bên ngoài để thúc đẩy hoạt động đổi mới sáng tạo. Ảnh Thùy Dung
TS Seng Kiong Kok: "Cần sử dụng cả nguồn lực bên trong lẫn bên ngoài doanh nghiệp để thúc đẩy hoạt động đổi mới sáng tạo". Ảnh Thùy Dung

Mặc dù đổi mới sáng tạo đang thu hút được khá nhiều sự quan tâm nhưng đây vẫn là một khái niệm khó định nghĩa, bởi ở mỗi nơi lại có hình thái khác. Nhưng một điều chắc chắn là rất ít DN muốn bị coi là đang đứng ngoài cuộc chơi đổi mới. Việc thiếu định nghĩa cơ bản như vậy có thể là lý do khiến các DN vẫn còn yếu kém trong việc mở rộng quy mô đầu tư đổi mới để tạo ra giá trị cho tổ chức.

Nhu cầu về đổi mới và nguồn nhân lực chuyên biệt trên toàn cầu hiện đang rất lớn, thể hiện qua số lượng phòng thí nghiệm đổi mới sáng tạo (innovation lab) đang xuất hiện ngày càng nhiều. Xu hướng này đặc biệt rõ rệt ở châu Á, nơi đã vượt qua châu Âu về số lượng trung tâm đổi mới thuộc các DN. Việt Nam cũng không phải ngoại lệ và đang xếp thứ hai về đổi mới trong nhóm các quốc gia có thu nhập trung bình thấp

Bên cạnh việc cho thấy những DN chú trọng đầu tư cho đổi mới sẽ kinh doanh tốt hơn sau giai đoạn Covid-19, nghiên cứu cũng chỉ ra rằng tỷ lệ các công ty có khả năng mở rộng quy mô đổi mới chỉ là 20%. Điều này đặt ra một câu hỏi đầy thách thức và cần được giải quyết. Dựa trên những nghiên cứu hiện có, có thể xác định ba vấn đề cốt lõi: thiếu văn hóa DN, ít coi trọng hợp tác trong và ngoài DN, không đánh giá cao và thiếu tuân thủ các mục tiêu của tổ chức.

Nói một cách đơn giản, DN có chuyên môn và kiến thức kỹ thuật để đổi mới, nhưng họ thiếu năng lực lãnh đạo để điều phối, hướng dẫn và thúc đẩy các nguồn lực này nhằm đạt được mục tiêu.

4 giải pháp mở rộng hoạt động đổi mới sáng tạo

Để giải quyết vấn đề trên, TS Seng Kiong Kok khuyến nghị 4 giải pháp. Theo đó, giải pháp thứ nhất là cần phải hướng tầm nhìn ra ngoài nội bộ tổ chức để tìm động lực đổi mới. Việc sử dụng và xây dựng các nguồn lực đổi mới trong nội bộ là điều tốt, nhưng nếu có thể tăng cường những hoạt động này bằng các cơ chế bên ngoài thì đây sẽ là động lực bổ sung để thu hẹp khoảng cách giữa đổi mới và các giá trị tạo ra.

Một buổi chia sẻ kinh nghiệm đổi mới sáng tạo tại TP. Hồ Chí Minh thu hút khá nhiều doanh nghiệp tham gia. Ảnh Đỗ Doãn
Một buổi chia sẻ kinh nghiệm về đổi mới sáng tạo tại TP. Hồ Chí Minh thu hút khá nhiều doanh nghiệp tham gia. Ảnh Đỗ Doãn

Thứ hai, việc tìm hiểu về cơ cấu tổ chức sẽ giúp xác định cách khai thác những nguồn lực đổi mới có giá trị. Cơ cấu tổ chức ở đây bao gồm các cấu trúc hữu hình như mạng lưới chi nhánh và vị trí địa lý, cũng như các tổ hợp cấu trúc chính trị - xã hội ít hữu hình hơn như hệ thống lãnh đạo và quản trị.

Thứ ba, cần chú trọng trau dồi và hỗ trợ các nhóm khác nhau trong đội ngũ nhân sự. Đổi mới là một quá trình mang tính chất đột phá, đòi hỏi các tổ chức và nhân sự phải hiểu rõ hơn về những vấn đề hiện tại và loại bỏ những lối mòn trong tư duy. Một nhiệm vụ quan trọng trong quá trình đổi mới là tạo ra môi trường cho phép các cá nhân sáng tạo và đưa ra ý kiến không đồng thuận, cũng như hỗ trợ họ về mặt tâm lý khi phải đưa ra ý kiến.

Giải pháp thứ tư là cần hiểu rõ hành lang quy định để đảm bảo đổi mới sáng tạo phù hợp với các mục tiêu của tổ chức. Cần lưu ý rằng đổi mới thường chỉ thực sự diễn ra khi DN phải đối mặt với trở ngại, còn hành lang quy định trong và ngoài nước sẽ giúp xác định mức độ đổi mới thể chế.

‘‘Những biện pháp can thiệp trên không chỉ giúp thu hẹp khoảng cách giữa giá trị tạo ra với hoạt động đổi mới của DN mà còn tác động đến các thế hệ tương lai, đặc biệt là những sinh viên đang học tập hoặc sắp tốt nghiệp, chuẩn bị tham gia vào thị trường lao động…’’ – TS Seng Kiong Kok nói.

Thông điệp đổi mới sáng tạo chung là cần quan tâm đến khả năng bổ trợ và khả năng thích ứng của các kỹ năng trong lực lượng lao động nhằm đón đầu những bước chuyển đổi số tiếp theo trong nền kinh tế. Các bộ kỹ năng truyền thống cần được bồi đắp để bắt kịp tốc độ chuyển đổi nhanh và DN cần nhận thức rõ lợi ích từ các cơ hội hợp tác. Mặc dù DN có thể tự mình đổi mới, nhưng hợp tác sẽ đem lại lợi ích chung lớn hơn.