Tái khẳng định cam kết tăng cường khả năng phục hồi tài chính và đẩy nhanh hội nhập tài chính trong ASEAN

Sau chuỗi hội nghị và các phiên họp kín diễn ra từ ngày 7 – 10/4/2025, tại Kuala Lumpur, Malaysia, Hội nghị Bộ trưởng Tài chính và Thống đốc Ngân hàng Trung ương ASEAN lần thứ 12 (AFMGM 12) đã chính thức thông qua Tuyên bố chung.

Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim (áo đỏ) chụp ảnh cùng các lãnh đạo Bộ Tài chính các nước ASEAN. Bộ trưởng Bộ Tài chính Việt Nam Nguyễn Văn Thắng (hàng đầu, thứ 3, từ phải sang) cùng tham dự.

Triển vọng kinh tế và những thách thức

Hội nghị ghi nhận rằng hiệu suất kinh tế của ASEAN tiếp tục được hỗ trợ bởi nhu cầu nội địa mạnh mẽ, hoạt động đầu tư ổn định, hiệu suất xuất khẩu mạnh mẽ cũng như điều kiện việc làm thuận lợi, trong bối cảnh lạm phát đang giảm bớt.

Khu vực ASEAN dự kiến ​​sẽ vẫn kiên cường trong bối cảnh những thách thức bên ngoài đang diễn ra. Tuy nhiên, AFMGM 12 bày tỏ lo ngại về thông báo gần đây về việc áp dụng thêm thuế quan của Hoa Kỳ và tác động tiềm tàng đối với nền kinh tế của các nước ASEAN. Với độ mở về kinh tế của các thành viên ASEAN và sự phụ thuộc vào thương mại bên ngoài, các yếu tố như tăng trưởng toàn cầu chậm lại, thương mại quốc tế thu hẹp và dòng đầu tư giảm có thể tác động tiêu cực đến triển vọng tăng trưởng của khu vực. Những bất ổn phát sinh từ việc áp dụng thuế quan và khả năng trả đũa có thể gây ra rủi ro gia tăng biến động trong cả dòng vốn và tỷ giá hối đoái. AFMGM đang theo dõi chặt chẽ tình hình này và sẵn sàng giải quyết biến động này nếu cần thiết.

ASEAN tái khẳng định cam kết liên tục của mình đối với hệ thống thương mại đa phương cởi mở, toàn diện và dựa trên luật lệ cũng như đối với sự hội nhập kinh tế của ASEAN. ASEAN sẵn sàng hợp tác xây dựng với tất cả các đối tác, bao gồm cả Hoa Kỳ, để tìm ra các giải pháp cân bằng, hướng tới tương lai để hỗ trợ nền kinh tế toàn cầu trở nên bền vững và có khả năng phục hồi.

Trong bối cảnh bất ổn toàn cầu gia tăng, AFMGM 12 tái khẳng định cam kết tăng cường khả năng phục hồi tài chính và đẩy nhanh hội nhập tài chính trong ASEAN, qua đó hỗ trợ thúc đẩy hội nhập thương mại và đầu tư nội khối ASEAN.

Các Bộ trưởng Tài chính, đại biểu tham dự chụp ảnh lưu niệm tại Hội nghị Bộ trưởng Tài chính ASEAN (AFMM).

Thúc đẩy tăng trưởng bền vững và bao trùm

Tại Tuyên bố chung, AFMGM 12 hoan nghênh chủ đề của Malaysia trong nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN năm 2025 là “Tính bao trùm và tính bền vững” và đã thông qua các Mục tiêu kinh tế ưu tiên (PED) trong lĩnh vực tài chính và ngân hàng trung ương, cụ thể là: Thúc đẩy khả năng tiếp cận nguồn tài chính cho quá trình chuyển đổi công bằng và chống chịu với biến đổi khí hậu tại ASEAN; Đẩy nhanh sự phát triển của thị trường vốn ASEAN bền vững, kết nối và bao trùm hơn; và thúc đẩy kết nối thanh toán tức thời và bao trùm tại ASEAN.

AFMGM 12 cũng hoan nghênh những nỗ lực của Malaysia nhằm tạo điều kiện tài trợ cho Lưới điện ASEAN (APG), đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường an ninh năng lượng và thúc đẩy quá trình chuyển đổi sang năng lượng carbon thấp của ASEAN. Nhận thức được về khoản đầu tư đáng kể và vốn tư nhân cần thiết để đưa dự án khu vực này thành hiện thực, ASEAN khuyến khích sự tham gia của các ngân hàng phát triển đa phương, khu vực tư nhân, các nhà đầu tư và nhà từ thiện từ bên ngoài khu vực. Đồng thời, sẽ tìm hiểu các cấu trúc tài chính phù hợp và các công cụ thay thế, bao gồm các giải pháp tài chính Hồi giáo, để huy động tốt hơn nguồn tài chính của khu vực tư nhân cho các dự án APG, cũng như đặt nền tảng cho sự tham gia rộng rãi hơn của khu vực tư nhân vào phát triển cơ sở hạ tầng bền vững.

AFMGM 12 ủng hộ các sáng kiến ​​của Malaysia nhằm hỗ trợ quá trình chuyển đổi xanh của các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) thông qua việc phát hành Sổ tay chuỗi giá trị xanh hóa ASEAN và ra mắt Hướng dẫn công bố Môi trường – Xã hội – Quản trị (ESG) đơn giản hóa của ASEAN (ASEAN SEDG) Phiên bản 1 dành cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ trong chuỗi cung ứng.

Tuyên bố chung cũng hoan nghênh các sáng kiến ​​của Malaysia nhằm thúc đẩy hơn nữa kết nối thanh toán trong khu vực bằng lộ trình nhiều năm đã được thông qua, bao gồm các kế hoạch hành động tập trung để hỗ trợ hành trình kết nối thanh toán của ASEAN và đặt ra các mục tiêu định lượng cho việc áp dụng và sử dụng các liên kết thanh toán xuyên biên giới nhằm đạt được vào năm 2025.

Thúc đẩy hội nhập tài chính và tăng cường khả năng phục hồi tài chính khu vực

Tuyên bố chung AFMGM 12 tái khẳng định cam kết của mình đối với sự ổn định tài chính và tăng cường hội nhập khu vực. AFMGM 12 khen ngợi các ủy ban công tác về những thành tựu và tiến bộ trong tự do hóa dịch vụ tài chính, hội nhập ngân hàng, hòa nhập tài chính, phát triển thị trường vốn, tự do hóa tài khoản vốn và kết nối thanh toán xuyên biên giới phù hợp với Kế hoạch tổng thể xây dựng Cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC) 2025. AFMGM 12 cũng mong muốn tái lập Thỏa thuận hoán đổi ASEAN (ASA), điều này sẽ rất quan trọng trong việc tăng cường mạng lưới an toàn tài chính và khả năng phục hồi của khu vực. Khuyến khích sự hợp tác hơn nữa để mở rộng khả năng tiếp cận tài chính và tăng cường quản lý thanh khoản nhằm hỗ trợ thương mại và đầu tư nội khối ASEAN…

AFMGM 12 hoan nghênh việc xây dựng Kế hoạch hành động Diễn đàn thị trường vốn ASEAN (ACMF) 2026 - 2030. Kế hoạch hành động này nhằm mục đích xây dựng một ACMF và ASEAN bền vững và kiên cường hơn, thúc đẩy tính bao trùm và trao quyền tài chính, tăng cường hội nhập khu vực và định vị toàn cầu, và thúc đẩy số hóa.

AFMGM 12 tán thành việc thành lập Ủy ban công tác liên ngành ASEAN (ACS-WC) để giám sát các nhóm công tác liên ngành về tài trợ rủi ro thiên tai và y tế, cũng như đánh giá sáng kiến ​​mới được đề xuất về an ninh lương thực, phù hợp với khuôn khổ đánh giá để thành lập và chấm dứt các nhóm công tác liên ngành. Đồng thời, hoan nghênh các sáng kiến ​​của Ủy ban Điều phối liên ngành ASEAN về tài trợ và bảo hiểm rủi ro thiên tai (ACSCC DRFI).

Tăng cường hợp tác thương mại, hải quan, thuế và kho bạc

Tuyên bố chung của AFMGM 12 ghi nhận tiến trình hội nhập hải quan, đặc biệt là trong việc số hóa và tự động hóa, giúp tăng cường hiệu quả thương mại và khả năng phục hồi của chuỗi cung ứng. Việc triển khai Cơ chế một cửa ASEAN và các thỏa thuận công nhận lẫn nhau đối với các Doanh nghiệp ưu tiên là những cột mốc quan trọng trong việc tạo điều kiện thuận lợi cho thương mại xuyên biên giới liền mạch.

Về thuế, AFMGM 12 hoan nghênh những nỗ lực đang diễn ra nhằm tăng cường hợp tác thông qua việc hoàn thiện và cải thiện các hiệp định thuế song phương giữa các quốc gia thành viên ASEAN, chia sẻ kiến ​​thức về việc thực hiện Trụ cột 2 về xói mòn cơ sở thuế và chuyển lợi nhuận (BEPS), và thúc đẩy thảo luận về các sáng kiến ​​minh bạch thuế. Tuyên bố chung ghi nhận đề xuất của Malaysia về khuôn khổ Mã số định danh thuế (TIN) để tăng cường trao đổi thông tin theo Tiêu chuẩn báo cáo chung, đảm bảo tính chính xác hơn trong việc tuân thủ thuế trên toàn ASEAN.

AFMGM 12 hoan nghênh việc nghênh việc tổ chức thành công phiên họp đầu tiên của Diễn đàn Kho bạc ASEAN (ATF) tại Bali, Indonesia, vào tháng 10/2024. Do đó, Tuyên bố chung ghi nhận và ủng hộ việc thành lập 4 nhóm làm việc tập trung vào: Quản lý chi tiêu công, quản lý tiền mặt của Chính phủ, kế toán và báo cáo của chính phủ và Số hóa quản lý tài chính công. AFMGM 12 tin rằng một nền tảng như vậy sẽ là chìa khóa để tạo điều kiện cho các cuộc thảo luận tập trung, tạo điều kiện cho các hoạt động chia sẻ kiến ​​thức và khám phá các thông lệ tốt nhất trong quản lý tài chính công và kho bạc giữa các nước thành viên ASEAN.

Các Bộ trưởng Tài chính, đại biểu tham dự Phiên họp kín Bộ trưởng Tài chính ASEAN chụp ảnh lưu niệm chiều ngày 9/4/2025 tại Kuala Lumpur, Malaysia. Ảnh: Duy Thái.

Thúc đẩy đổi mới sáng tạo về kỹ thuật số và tài chính

Tại Tuyên bố chung, AFMGM 12 đánh giá cao những tiến bộ đáng kể trong việc áp dụng và thúc đẩy các hệ thống thanh toán xuyên biên giới, với 21 liên kết hoạt động giúp tăng cường các giao dịch trong ASEAN và với các đối tác kinh tế quan trọng như Nhật Bản, Ấn Độ và Hồng Kông, Trung Quốc, cũng như tiến bộ trong việc phát triển kết nối thanh toán đa phương thông qua Dự án Nexus, trong đó cơ cấu tổ chức Nexus có tên gọi “Thanh toán Nexus toàn cầu - Nexus Global Payment” đã được thành lập tại Singapore vào cuối tháng 3.

AFMGM 12 tái khẳng định cam kết tăng cường giám sát thanh toán xuyên biên giới, mở rộng liên kết thanh toán tức thời và tăng cường an ninh mạng để giảm thiểu rủi ro liên quan đến giao dịch kỹ thuật số. Để thúc đẩy sự an toàn trong hệ thống tài chính, AFMGM 12 nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chống tội phạm tài chính, gian lận và lừa đảo thông qua các nỗ lực phối hợp trong khu vực, tăng cường cơ chế chia sẻ thông tin và đóng góp vào các cuộc thảo luận toàn cầu.

Tuyên bố chung AFMGM 12 kêu gọi mạnh mẽ các tổ chức tài chính và doanh nghiệp tích cực tham gia và thúc đẩy các sáng kiến ​​thanh toán xuyên biên giới trong khu vực. Sự hỗ trợ của các ngành và khu vực tư nhân không chỉ quan trọng đối với việc thúc đẩy thanh toán kỹ thuật số mà còn tăng cường hơn nữa sự bao trùm về kinh tế xã hội trên toàn khu vực.

Tăng cường quy mô tài chính bền vững cho quá trình chuyển đổi công bằng và có trật tự

Tuyên bố chung AFMGM 12 ghi nhận và hoan nghênh những nỗ lực huy động các nguồn lực, nguồn đầu tư công và tư để giải quyết nhu cầu phát triển cơ sở hạ tầng của ASEAN và kết nối khu vực. Về vấn đề này, AFMGM 12 tán thành Kế hoạch hành động của Quỹ cơ sở hạ tầng ASEAN (AIF) giai đoạn 2025 - 2028 tại Hội nghị Bộ trưởng Tài chính ASEAN (AFMM) vào ngày 10/4/2025. Nhận thấy bản chất năng động của các ưu tiên về cơ sở hạ tầng khu vực, AFMGM 12 nhất trí rằng Kế hoạch hành động sẽ đóng vai trò là một "văn bản sống", cho phép điều chỉnh cần thiết để đảm bảo tính liên quan và hiệu quả liên tục…

Tuyên bố chung cũng đề cập tới vấn đề Phiên bản 3 của Hệ thống phân loại Tài chính bền vững ASEAN (Phân loại ASEAN - ASEAN Taxonomy) và các trường hợp sử dụng khung nền tảng (Foundation Framework) cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ được hoàn thiện vào tháng 12/2024, cũng như Hướng dẫn đầu tư bền vững ASEAN (ASEAN Sustainable Investment Guidelines - ASIG); đồng thời, ghi nhận tiến độ ổn định của Phiên bản 4, với mục tiêu công bố vào cuối năm.

AFMGM 12 cũng hoan nghênh tiến triển có ý nghĩa trong việc thúc đẩy tài chính bền vững và quá trình chuyển đổi của khu vực sang tương lai ít carbon thông qua các sáng kiến ​​và sự hợp tác quan trọng về tài chính bền vững khác nhau. Đồng thời, hoan nghênh cuộc thảo luận đang diễn ra về đề xuất phát triển Khung tài chính lưới điện ASEAN (APGFF) của Ngân hàng Thế giới và Ngân hàng Phát triển châu Á.

Tuyên bố chũng của AFMGM 12 cũng đánh giá cao các cuộc trao đổi với Hội đồng Tư vấn kinh doanh ASEAN (ASEAN BAC), Hội đồng Kinh doanh EU - ASEAN (EU-ABC) và Hội đồng Kinh doanh Hoa Kỳ - ASEAN (US-ABC) về các vấn đề cấp bách của khu vực và toàn cầu. AFMGM 12 nhấn mạnh tầm quan trọng của vai trò của các đối tác trong ngành trong việc thúc đẩy hội nhập tài chính./.