Yêu cầu đa dạng hàng hoá ngày càng nâng cao
Ngày 9/12, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) tổ chức Hội nghị phổ biến một số nội dung về việc niêm yết, đăng ký giao dịch của tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài, nhằm cung cấp các thông tin liên quan đến việc IPO gắn với niêm yết, đăng ký công ty đại chúng.
Phát biểu tại Hội nghị, bà Vũ Thị Chân Phương - Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho biết, năm 2025 vừa qua là một năm hết sức ấn tượng, ghi những dấu mốc quan trọng trên thị trường chứng khoán đã và đang đạt được trong chặng đường 25 năm xây dựng và phát triển thị trường chứng khoán, đầy sự nỗ lực, quyết tâm của Đảng và Chính phủ cùng sự chung tay của các thành viên trên thị trường.
 |
| Bà Vũ Thị Chân Phương - Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước phát biểu tại Hội nghị. Ảnh: Mai Tấn |
| Trong giai đoạn đầu, từ năm 2003 - 2017, thị trường đã có 11 doanh nghiệp FDI niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam, đến nay, số lượng còn lại là 10 doanh nghiệp, trong đó 6 doanh nghiệp niêm yết trên HoSE, 1 doanh nghiệp trên HNX và 3 doanh nghiệp đăng ký giao dịch trên UPCoM. Xét về số lượng và quy mô, nhóm doanh nghiệp FDI còn chiếm tỷ trọng rất nhỏ so với quy mô 1.600 doanh nghiệp trên thị trường, chưa thể hiện đúng tiềm năng của nhóm doanh nghiệp này. |
Đặc biệt, năm 2025 này cũng có một dấu mốc lịch sử, sau khi đưa vào vận hành hệ thống KRX - đánh dấu bước phát triển trong hạ tầng giao dịch cho thị trường và ngày 8/10 vừa qua, tổ chức FTSE đã công bố nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi thứ cấp.
Đây là sự nỗ lực rất lớn từ cơ quan quản lý trong việc hoàn thiện xây dựng cơ chế chính sách để đáp ứng yêu cầu của nhà đầu tư trong và ngoài nước, từ việc xây dựng hạ tầng cho giao dịch qua việc thanh toán bù trừ, nâng cao chất lượng về cung cấp dịch vụ của các công ty chứng khoán, các thành viên trên thị trường, đặc biệt là sự nỗ lực của các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường trong việc minh bạch thông tin và quản trị doanh nghiệp.
Sự nỗ lực này đã được công nhận, đây là cả một tiến trình nhưng Chủ tịch UBCKNN cũng nhấn mạnh, câu chuyện giữ vững được thứ hạng sẽ còn quan trọng hơn rất nhiều khi yêu cầu sự đa dạng hàng hoá trên thị trường phải ngày càng được nâng cao và sự minh bạch thông tin của các doanh nghiệp niêm yết cũng rất quan trọng. Khi nhà đầu tư nước ngoài tham gia vào thị trường chứng khoán Việt Nam thì chính những cổ phiếu của các doanh nghiệp niêm yết có chất lượng trên thị trường mới thu hút các nhà đầu tư.
Nâng hạng mới là bước khởi đầu, trong bối cảnh thị trường bước sang giai đoạn mới, thị trường còn phải tiếp tục phát triển về chiều sâu, đa dạng hơn hàng hoá niêm yết, tuân thủ các chuẩn mực quốc tế cao hơn. Trong đó, sự tham gia của các tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài là rất quan trọng.
Chủ tịch UBCKNN cho biết, hiện thị trường chứng khoán Việt Nam có 10 doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đang niêm yết/đăng ký giao dịch. Có nhiều doanh nghiệp FDI đã hiện diện ở Việt Nam rất lâu, có lợi nhuận tốt và mong muốn niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Thời gian qua, UBCKNN đã tham vấn ý kiến từ các bộ, ngành, tháo gỡ các vướng mắc và đến nay UBCKNN sẽ tiếp tục xem xét để đưa các doanh nghiệp FDI lên sàn chứng khoán Việt Nam.
Chủ tịch UBCKNN cũng nhấn mạnh thêm, hiện thị trường có việc niêm yết chéo như Vinfast đã niêm yết trên Nasdaq, thì không có lý do gì mà các doanh nghiệp vốn nước ngoài đã hiện diện lâu ở Việt Nam lại không thể lên thị trường chứng khoán Việt Nam, quan trọng nhất là sự quản lý giám sát từ phía cơ quan nhà nước và sự nỗ lực từ phía doanh nghiệp.
Bà Vũ Thị Chân Phương kỳ vọng, sự tham gia của các doanh nghiệp FDI sẽ góp phần quan trọng tạo sự phong phú, đa dạng hơn về hàng hoá trên thị trường, tăng sức hút với các nhà đầu tư quốc tế. Đặc biệt, khi tỷ trọng của nhóm ngân hàng, tài chính, bất động sản đang chiếm ưu thế, làn gió mới từ các doanh nghiệp FDI có quy mô lớn, có chất lượng sẽ gia tăng được sự lựa chọn cho nhà đầu tư, đồng thời giúp tái cơ cấu tỷ trọng trên thị trường, đưa quy mô nhóm doanh nghiệp sản xuất tăng lên, cân bằng hơn trong quy mô các doanh nghiệp niêm yết.
Với những mục tiêu này, thời gian qua, UBCKNN đã triển khai nhiều giải pháp để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho doanh nghiệp và nhà đầu tư. Đặc biệt, Nghị định 245/2025/NĐ-CP được ban hành đã có tác động tốt cho thị trường, rút ngắn thời gian IPO gắn với niêm yết. Trước đây cần một khoảng thời gian khá dài cổ phiếu mới có thể niêm yết sau IPO, mất cơ hội của cả doanh nghiệp và nhà đầu tư. Sau khi có Nghị định 234 và sửa quy trình kết hợp IPO với niêm yết, thời gian này chỉ còn 30 ngày, doanh nghiệp có thể làm hồ sơ song song giữa Uỷ ban và Sở Giao dịch. Trong thời gian vừa qua có 4-5 doanh nghiệp đã IPO xong và tháng 12 này có thêm 3 doanh nghiệp niêm yết mới trên HoSE chỉ trong 30 ngày sau IPO.
Tạo thuận lợi cho doanh nghiệp FDI lên sàn
Ông Trần Tiến Dũng, Trưởng ban Giám sát Công ty đại chúng, UBCKNN cho biết, hiện nay có 10 doanh nghiệp FDI đang niêm yết, đăng ký giao dịch, so với quy mô của thị trường rất hạn chế với tổng số cố phiếu niêm yết chưa đến 1,2 tỷ, chiếm 0,17% toàn thị trường. Trong bối cảnh thị trường chứng khoán nâng hạng, sự tham gia doanh nghiệp FDI góp phần làm phong phú hàng hóa trên thị trường, tăng hấp dẫn với nhà đầu tư, UBCKNN hy vọng sớm đón nhận nhiều doanh nghiệp tham gia vào thị trường chứng khoán.
 |
| Hội nghị có sự tham dự của đông đảo các công ty chứng khoán, công ty đại chúng, doanh nghiệp FDI. Ảnh: Mai Tấn |
Về định hướng chính sách và thực trạng pháp lý, ông Dũng cho hay, Việt Nam luôn cam kết xây dựng môi trường kinh doanh bình đằng không phân biệt giữa doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài và doanh nghiếp có vốn đầu tư trong nước, thể hiện qua các nghị quyết của Đảng như Nghị quyết 50/NQ-TW ngày 20/8/2019 của Bộ Chính trị về định hướng hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao chất lượng, hiệu quả hợp tác đầu tư nước ngoài đến năm 2030 và Nghị quyết 68/NQ-TW ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân và Nghị quyết 04/NQ-CP của Chính phủ về đẩy mạnh phân cấp phân quyền trong quản lý nhà nước,
Về quy định pháp lý, pháp luật Việt Nam hiện hành không có sự phân biệt giữa doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài và doanh nghiệp trong nước. Luật Chứng khoán năm 2019 và Luật số 56/2025/QH125 chỉ có quy định chung về công ty đại chúng, quyền và nghĩa vụ của công ty đại chúng, không phân biệt nguồn gốc doanh nghiệp.
Ông Dũng đưa ra một số lưu ý trong việc xử lý hồ sơ, đó là cần phối hợp với tổ chức tư vấn để đánh giá đủ điều kiện chuyển đổi mô hình trở thành công ty cổ phần, đủ điều kiện có thể chuyện nhượng cổ phần, các loại cổ phần mà cổ đông là nhà đầu tư nước ngoài nắm giữa đã được phép chuyển nhượng tự do tại Việt Nam.
Đối với IPO gắn với niêm yết, nghiên cứu quy định tại Chương II Luật Chứng khoán năm 2019, khoản 7 Điều 1 Luật số 56/2024/QH15 và quy định về báo cáo kiểm toán vốn điều lệ đã góp tại Điều 4 Thông tư 19/2025/TT-BTC.
Đối với đăng ký công ty đại chúng và đăng ký giao dịch, nghiên cứu quy định tại Điều 32,33 và 34 của Luật Chứng khoán năm 2019 và khoản 12 Điều 1 của Luật số 56/2024/QH15 quy định về báo cáo kiểm toán vốn điều lệ đã góp tại Điều 4 Thông tư 19/2025/TT-BTC./.
