Công tác thanh kiểm tra giúp tỷ lệ chậm đóng các quỹ bảo hiểm xã hội giảm dần

Lựa chọn đối tượng thanh kiểm tra có trọng tâm, trọng điểm

Bảo hiểm xã hội Việt Nam cho biết, từ năm 2024 đến hết tháng 4/2025, để triển khai thực hiện công tác thanh tra, kiểm tra có hiệu quả khi có nhiều sự đổi mới trong cơ chế hoạt động thanh tra, Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã kịp thời ban hành một số văn bản chỉ đạo tăng cường, hướng dẫn thực hiện công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật phát hiện qua hoạt động kiểm tra.

Đặc biệt là việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, khai thác dữ liệu trên các phần mềm quản lý nghiệp vụ của Bảo hiểm xã hội Việt Nam để phân tích, sàng lọc, phát hiện dấu hiệu vi phạm, khoanh vùng và lựa chọn đối tượng thanh tra, kiểm tra có trọng tâm, trọng điểm.

Thanh tra bảo hiểm xã hội làm việc với một doanh nghiệp tại Huế. Ảnh minh họa

Bảo hiểm xã hội Việt Nam cũng hướng dẫn bảo hiểm xã hội các tỉnh, thành phố tổ chức hội nghị mời các đơn vị chậm đóng từ 3 tháng trở lên, đơn vị đã kê khai nộp thuế nhưng chưa tham gia hoặc đã tham gia nhưng chưa đầy đủ cho người lao động để tuyên truyền, phổ biến pháp luật và xử lý vi phạm về đóng bảo hiểm xã hội. Đồng thời, lồng ghép công tác phổ biến, tuyên truyền chính sách, pháp luật về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp khi tiến hành thanh tra trực tiếp tại đơn vị.

Bên cạnh đó, Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã nghiêm túc chỉ đạo việc thực hiện xử phạt hoặc kiến nghị xử phạt vi phạm hành chính khi phát hiện hành vi vi phạm pháp luật về đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế; kiên quyết cưỡng chế hoặc kiến nghị cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với tổ chức, cá nhân bị xử phạt vi phạm hành chính đã quá thời hạn chấp hành nhưng chưa tự nguyện chấp hành.

Trường hợp phát hiện vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự, cơ quan bảo hiểm xã hội đã kịp thời lập hồ sơ kiến nghị khởi tố hoặc gửi tin báo tố giác tội phạm đến Cơ quan Công an để xem xét, xử lý.

Thông qua hoạt động thanh tra, kiểm tra, Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã ban hành văn bản gửi UBND một số tỉnh để kiến nghị tiếp tục quan tâm, tăng cường lãnh đạo thực hiện tốt pháp luật về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế, góp phần bảo đảm an sinh xã hội, trật tư an toàn xã hội trên địa bàn.

Nhiều kết quả tích cực

Vì vậy, cùng với các giải pháp khác, công tác thanh tra, kiểm tra đã đóng góp rất hiệu quả mục tiêu tăng thu, giảm chậm đóng vào quỹ BHXH, BHTN, BHYT tỷ lệ chậm đóng BHXH, BHTN, BHYT giảm dần qua các năm: năm 2021 là 3,67%, năm 2022 là 2,91%, năm 2023 là 2,69%, năm 2024 là 2,59%).

Công tác thanh kiểm tra giúp bảo vệ tối đa quyền lợi của người tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế. Ảnh minh họa

Số liệu thống kê của Bảo hiểm xã hội Việt Nam từ ngày 01/01/2024 đến ngày 29/4/2025 cho thấy, toàn hệ thống Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã thực hiện thanh tra, kiểm tra tại 22.928 đơn vị.

Hiệu quả của công tác thanh tra, kiểm tra từng bước được nâng lên; số tiền thu hồi về quỹ và số hành vi bị xử phạt vi phạm hành chính trong năm 2024 so với năm 2023 đều tăng.

Công tác thanh tra, kiểm tra đã kịp thời phát hiện, ngăn chặn các hành vi chậm đóng, trốn đóng, chiếm dụng quỹ; xử lý nghiêm các trường hợp cố tình vi phạm kéo dài, bảo đảm quyền lợi chính đáng của người lao động. Qua đó, góp phần nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật của người sử dụng lao động và người lao động, tạo hiệu ứng răn đe, phòng ngừa vi phạm, từ đó góp phần thực hiện hiệu quả chính sách an sinh xã hội.

Qua thanh tra chuyên ngành, kiểm tra về đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế, cơ quan bảo hiểm xã hội đã yêu cầu truy thu tiền đóng của 17.464 lao động thuộc đối tượng phải tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế nhưng chưa tham gia hoặc đóng thiếu thời gian với số tiền là 130,7 tỷ đồng; 38.957 lao động đóng thiếu mức đóng quy định với số tiền phải truy đóng là 127,3 tỷ đồng.

Tổng số tiền các đơn vị được thanh tra, kiểm tra chậm đóng trước khi có quyết định thanh tra, kiểm tra là 2.106,8 tỷ động; số tiền thu hồi được trong thời gian thanh tra, kiểm tra là 1.099,8 tỷ đồng.

Đồng thời, đã ban hành hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành 1.948 quyết định xử phạt vi phạm hành chính về đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế với tổng số tiền xử phạt phải nộp vào ngân sách nhà nước là 61,1 tỷ đồng.

Qua kiểm tra công tác chi trả các chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, cơ quan bảo hiểm xã hội đã yêu cầu thu hồi về quỹ Bảo hiểm xã hội số tiền 11,2 tỷ đồng do hưởng chế độ bảo hiểm xã hội không đúng quy định; yêu cầu thu hồi về quỹ Bảo hiểm thất nghiệp số tiền 981,03 triệu đồng do hưởng trợ cấp thất nghiệp không đúng quy định.

Về kết quả kiểm tra công tác quản lý, thanh quyết toán chi phí khám chữa bệnh bảo hiểm y tế: qua kiểm tra đã yêu cầu thu hồi về quỹ Bảo hiểm y tế số tiền 172,4 tỷ đồng chi phí khám chữa bệnh bảo hiểm y tế không đúng quy định./.