Hoàn thiện Luật Kinh doanh bảo hiểm: Bảo vệ khách hàng, kiểm soát hoạt động bán chéo

Gỡ rào cản tiếp cận thị trường, nhưng tăng cường hậu kiểm

Ngày 18/11, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh, Quốc hội thảo luận về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm.

Phát biểu tại phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh nhấn mạnh, dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm có tính chất chuyên ngành sâu trong lĩnh vực kinh doanh bảo hiểm, gắn chặt với hoạt động của doanh nghiệp và người dân tham gia bảo hiểm.

“Các đại biểu đánh giá cao việc sửa đổi nhằm cắt giảm điều kiện kinh doanh, đơn giản hóa thủ tục hành chính, tháo gỡ khó khăn, xóa bỏ rào cản tiếp cận thị trường. Đồng thời, cũng bảo đảm môi trường kinh doanh minh bạch, ổn định, phù hợp với chủ trương của Đảng và yêu cầu phát triển thị trường bảo hiểm để trở thành một kênh huy động vốn trung và dài hạn trong thời gian tới” - Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh khẳng định.

Kiểm soát hoạt động bán chéo trong hoạt động kinh doanh bảo hiểm, bảo về quyền lợi của người tham gia bảo hiểm. Ảnh tư liệu

Phó Chủ tịch Quốc hội cho biết, các đại biểu cũng đề nghị tăng cường biện pháp hậu kiểm để bảo đảm an toàn của thị trường, rà soát quy định về kiểm soát nội bộ, kiểm toán nội bộ và quản trị rủi ro.

Đáng chú ý, theo Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh, về hoạt động đại lý, các đại biểu nhất trí với việc cho phép đại lý bảo hiểm cá nhân được bán chéo sản phẩm, nhưng đề nghị bổ sung biện pháp quản lý, tránh xung đột của các bên, hạn chế mặt trái, tiêu cực từ việc nhân viên ngân hàng tư vấn bảo hiểm.

Theo đánh giá của đại biểu Hà Sỹ Huân (đoàn Thái Nguyên), kinh doanh bảo hiểm qua ngân hàng là một kênh phân phối tất yếu phù hợp với xu thế quốc tế, góp phần mở rộng độ bao phủ bảo hiểm, tận dụng mạng lưới dữ liệu khách hàng của hệ thống ngân hàng.

“Việc cho phép đại lý bảo hiểm chéo, bán chéo các loại bảo hiểm nếu được quản lý tốt sẽ giúp giảm chi phí xã hội trong đào tạo, cấp chứng chỉ, tổ chức mạng lưới và đáp ứng yêu cầu đa dạng của khách hàng. Người dân có thể được tư vấn tổng thể về bảo hiểm sức khỏe, tài sản, nhân thọ… trong một lần giao dịch” - đại biểu Hà Sỹ Huân phân tích.

Đồng tình với việc sửa đổi quy định tại khoản 1, Điều 127 Luật Kinh doanh bảo hiểm theo hướng tạo điều kiện hơn cho các đại lý bán chéo bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm phi nhân thọ và bảo hiểm sức khỏe, tuy nhiên, đại biểu Hà Sỹ Huân cũng nhấn mạnh, việc bán chéo bảo hiểm phải có điều kiện, giới hạn và có cơ chế giám sát chặt chẽ.

Tán thành với những nội dung sửa đổi, bổ sung tại dự thảo Luật Kinh doanh bảo hiểm, đại biểu Phạm Thị Kiều (đoàn Lâm Đồng) cho rằng, việc tạo khung pháp lý minh bạch, đồng bộ và hiệu lực cao hơn sẽ bảo vệ tốt hơn quyền lợi của bên mua bảo hiểm, nâng cao năng lực quản trị và cạnh tranh của các doanh nghiệp bảo hiểm, từ đó, thúc đẩy sự phát triển bền vững, lành mạnh của thị trường.

Giám sát, minh bạch khi bán chéo bảo hiểm

Phát biểu tại hội trường, đại biểu Hà Sỹ Huân đề nghị, trong dự thảo Luật, phải đặt hoạt động kinh doanh bảo hiểm qua ngân hàng trong khuôn khổ pháp lý chặt chẽ, có giám sát thực chất và có chế tài nghiêm minh, đảm bảo bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người tham gia bảo hiểm, bảo đảm sự minh bạch, lành mạnh, bền vững của thị trường và giữ gìn niềm tin của người dân đối với hệ thống ngân hàng và bảo hiểm.

Cùng với đó, đại lý bán chéo bảo hiểm phải đăng ký và công khai rõ ràng đang là đại lý của doanh nghiệp nào, ở loại hình nào, tránh xung đột lợi ích. Người tiêu dùng phải được thông báo minh bạch khi đại lý tư vấn sản phẩm thuộc công ty khác hoặc loại hình khác.

"Các cơ quan quản lý cần quy định rõ việc bán bảo hiểm chéo không được gắn điều kiện ràng buộc, ví dụ mua bảo hiểm nhân thọ bắt buộc kèm theo bảo hiểm xe cơ giới hoặc ngược lại. Các doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm liên đới nếu đại lý lợi dụng bán chéo để tư vấn sai, gây thiệt hại cho khách hàng và có cơ chế kiểm tra, kiểm định chất lượng đại lý bán chéo" - đại biểu Hà Sỹ Huân đề xuất.

Đồng quan điểm, đại biểu Phạm Thị Kiều cũng đề nghị, cần ngăn ngừa xung đột lợi ích, bảo đảm chất lượng tư vấn và tính chuyên nghiệp, kiểm soát nghiệp vụ và tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động của các đại lý và bảo vệ quyền lợi của người tham gia bảo hiểm.

Khi mở rộng hơn cơ chế bán chéo sản phẩm, theo đại biểu Nguyễn Hữu Thông (đoàn Lâm Đồng), dự thảo Luật cần có cơ chế ràng buộc chặt chẽ hơn, như quy định rõ số lượng doanh nghiệp mà một đại lý cá nhân được phép đại diện. Đồng thời, yêu cầu đại lý phải công khai cho khách hàng biết là đại lý của những doanh nghiệp nào, mức hoa hồng chênh lệch ra sao, bổ sung nghĩa vụ tư vấn trung thực, ưu tiên lợi ích khách hàng cùng với chế tài mạnh đối với các hành vi vi phạm, kể cả trách nhiệm liên đới của doanh nghiệp bảo hiểm.

Giải trình trước Quốc hội về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng khẳng định, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục tiến hành kiểm tra, xử lý sai phạm và trình các cấp có thẩm quyền ban hành các quy định để hạn chế tình trạng bất cập nêu trên. Luật Kinh doanh bảo hiểm nghiêm cấm việc đe dọa, cưỡng ép giao kết hợp đồng kinh doanh bảo hiểm, Luật và các văn bản hướng dẫn cũng quy định rất chặt chẽ công tác tư vấn, ghi âm để nâng cao chất lượng đại lý.