Bộ Tài chính rốt ráo gỡ "nút thắt" phân bổ hết vốn đầu tư công

96,7% kế hoạch vốn Thủ tướng giao đã được phân bổ chi tiết

Ngay từ đầu năm, Bộ Tài chính đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo và trực tiếp làm việc với các bộ, ngành, địa phương, nhằm yêu cầu hoàn thiện việc phân bổ chi tiết kế hoạch vốn đầu tư công. Trọng tâm của chỉ đạo là yêu cầu các đơn vị phải thực hiện phân bổ vốn ngay khi đủ điều kiện, tránh để kéo dài làm ảnh hưởng đến tiến độ triển khai và giải ngân dự án.

Tổng quy mô kế hoạch vốn đầu tư công năm 2025 đạt hơn 1,130 triệu tỷ đồng - mức cao nhất từ trước đến nay, bao gồm kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, vốn địa phương tự cân đối tăng thêm và vốn kéo dài từ các năm trước. Trong đó, kế hoạch vốn Thủ tướng Chính phủ giao là 902.057 tỷ đồng, gồm 426.329,7 tỷ đồng vốn ngân sách trung ương và 475.727,3 tỷ đồng vốn ngân sách địa phương.

Dù đạt nhiều kết quả tích cực, nhưng đến nay, vẫn còn 3,3% tổng kế hoạch vốn chưa được phân bổ chi tiết. Ảnh: Đức Thanh

Nhờ sự chỉ đạo sát sao của Bộ Tài chính, công tác phân bổ vốn đã có nhiều chuyển biến tích cực. Đến hết tháng 10, tổng vốn đã được phân bổ chi tiết đạt gần 1,034 triệu tỷ đồng. Nếu không tính phần vốn ngân sách địa phương mà các địa phương giao tăng, mức phân bổ đạt 96,7% kế hoạch vốn Thủ tướng giao. Đây là kết quả quan trọng, góp phần tạo nền tảng cho việc đẩy nhanh tiến độ giải ngân trong thời gian còn lại của năm.

Tuy nhiên, theo báo cáo tổng hợp của Bộ Tài chính, hiện vẫn còn 29.654,7 tỷ đồng, tương đương 3,3% kế hoạch vốn Thủ tướng Chính phủ giao chưa được phân bổ chi tiết tại 18 bộ, cơ quan trung ương và 27 địa phương. Trong số này, có 29.562 tỷ đồng vốn ngân sách trung ương chưa phân bổ, tập trung ở 3 nhóm chính.

Cụ thể, đối với nguồn bổ sung từ tăng thu ngân sách, còn hơn 23.556 tỷ đồng vốn được Thủ tướng Chính phủ giao bổ sung cho các bộ, ngành, địa phương từ nguồn tăng thu ngân sách trung ương các năm 2021, 2022 và 2024. Do vừa mới được giao, các đơn vị chưa kịp hoàn thiện thủ tục phân bổ.

Đối với nguồn điều chuyển theo Quyết định số 2773/QĐ-TTg, còn trên 3.919 tỷ đồng vốn được điều chuyển từ các đơn vị giải ngân thấp sang đơn vị có nhu cầu bổ sung để đẩy nhanh tiến độ. Việc điều chỉnh danh mục dự án và hoàn thiện hồ sơ vẫn đang được tiến hành.

Đối với vốn đầu năm chưa phân bổ, hiện còn 2.086 tỷ đồng. Nguyên nhân do một số địa phương đang rà soát các dự án thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia; một số dự án ODA chưa ký hoặc đang gia hạn hiệp định. Đồng thời, có một số dự án đã hoàn thành, nên không còn nhu cầu sử dụng vốn.

Ngoài ra, còn 92,758 tỷ đồng vốn ngân sách địa phương của Cần Thơ chưa được phân bổ, do địa phương này chưa hoàn thiện thủ tục đầu tư.

Các giải pháp để gỡ "nút thắt"

Bộ Tài chính đánh giá, phần vốn chưa phân bổ chi tiết là một "điểm nghẽn" trong triển khai đầu tư công, bởi vốn chưa phân bổ không thể giải ngân, ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ dự án. Việc chậm phân bổ vốn còn gây nhiều hệ lụy như: làm giảm tỷ lệ giải ngân chung trong bối cảnh thời gian còn lại của năm không nhiều; ảnh hưởng tiến độ các dự án trọng điểm, nhất là hạ tầng giao thông và các chương trình an sinh xã hội; tạo áp lực dồn khối lượng thanh toán vào cuối năm, tiềm ẩn rủi ro trong quá trình nghiệm thu khối lượng dự án hoàn thành; giảm hiệu quả của chính sách tài khóa mở rộng trong hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.

Đặc biệt, nhóm vốn ngân sách trung ương giao bổ sung và điều chuyển có nguy cơ không giải ngân hết, nếu việc phân bổ chi tiết tiếp tục chậm.

Để đạt mục tiêu giải ngân 100% kế hoạch vốn Thủ tướng giao trong năm 2025 và góp phần hoàn thành mục tiêu tăng trưởng trên 8% trong năm 2025, Bộ Tài chính tiếp tục đề xuất một số giải pháp.

Cụ thể, với việc hoàn thiện thủ tục và rà soát danh mục dự án, Bộ Tài chính đề nghị các bộ, ngành, địa phương tập trung hoàn thiện thủ tục và phân bổ toàn bộ phần vốn chưa giao chi tiết, bảo đảm đủ điều kiện triển khai dự án trong năm.

Về điều chuyển vốn không còn nhu cầu sử dụng (hơn 1.000 tỷ đồng), Bộ Tài chính đã tổng hợp và trình Chính phủ xem xét điều chuyển sang các dự án có khả năng giải ngân tốt hơn.

Về tháo gỡ vướng mắc cho dự án ODA và Chương trình mục tiêu quốc gia, Bộ Tài chính đề nghị các cơ quan liên quan phối hợp rút ngắn thời gian xử lý thủ tục để sớm đủ điều kiện phân bổ vốn.

Đồng thời, Bộ Tài chính tiếp tục yêu cầu các bộ, ngành, địa phương báo cáo định kỳ, công khai danh sách đơn vị chậm phân bổ vốn, nhằm nâng cao trách nhiệm và đảm bảo kỷ luật tài chính - ngân sách.

Với vai trò cơ quan điều phối trung tâm, Bộ Tài chính nhấn mạnh, việc hoàn thành phân bổ chi tiết phần vốn còn lại là bước then chốt để đẩy nhanh giải ngân, thúc đẩy tăng trưởng và đảm bảo các mục tiêu kinh tế - xã hội của năm 2025. Việc này không chỉ giúp các dự án được triển khai đúng tiến độ, mà còn đảm bảo hiệu quả đầu tư công, nâng cao tính minh bạch và kỷ luật trong quản lý ngân sách.

Các chuyên gia kinh tế nhận định, việc phân bổ và giải ngân vốn đầu tư công đóng vai trò quan trọng trong thúc đẩy tăng trưởng và thực hiện các chính sách phát triển xã hội. Mặc dù kết quả phân bổ đến tháng 10 đã đạt tỷ lệ cao, nhưng 3,3% kế hoạch vốn chưa được giao chi tiết vẫn là "nút thắt" cần giải quyết gấp.

Với những kiến nghị, chỉ đạo và đôn đốc kịp thời từ Bộ Tài chính, hy vọng phần vốn còn lại sẽ được phân bổ đầy đủ, tạo điều kiện để hoàn thành mục tiêu giải ngân, góp phần quan trọng vào tăng trưởng kinh tế và hoàn thiện các công trình, dự án trọng điểm của năm 2025.