Mỹ áp thuế đối ứng 46%: Doanh nghiệp cần bình tĩnh và chủ động

Điện tử, thiết bị máy móc là một trong những ngành công nghiệp dễ bị tổn thương nhất khi Mỹ áp thuế mới. Ảnh: Đức Thanh

Xuất khẩu gặp khó

Việt Nam là đối tác thương mại hàng hóa thứ 8 của Mỹ, với tổng kim ngạch hai chiều năm 2024 là 149,7 tỷ USD và chiếm 2,8% tổng giá trị thương mại hàng hóa của Mỹ. Việt Nam cũng đứng thứ 6 về xuất khẩu sang Mỹ (136,6 tỷ USD, chiếm 4,2% tổng nhập khẩu hàng hóa của Mỹ).

Tuy nhiên, Mỹ vừa áp thuế đối ứng 46% đối với 90% tổng lượng hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam, cao thứ 2 trong số các nước xuất khẩu vào thị trường Mỹ. Theo các chuyên gia, những ngành công nghiệp chính sẽ bị ảnh hưởng và dễ bị tổn thương nhất là đồ điện tử, thiết bị máy móc, dệt may, giày dép và đồ gỗ... khi Mỹ áp mức thuế này.

TS. Cấn Văn Lực và nhóm tác giả Viện Đào tạo và Nghiên cứu BIDV đã chỉ ra những tác động từ chính sách thuế của Mỹ sẽ ảnh hưởng lớn đến 5 lĩnh vực chủ chốt của Việt Nam.

Cụ thể, nhóm ngành điện tử chịu tác động hạn chế do đặc thù quy mô sản xuất và đầu tư lớn, công nghệ cao, phụ thuộc nhiều vào doanh nghiệp FDI, do đó mức thuế mới có thể tác động tiêu cực tới các quyết định đầu tư dự án sản xuất bán dẫn vào Việt Nam trong tương lai.

Nhóm ngành dệt may, da giầy sẽ chịu tác động mạnh do áp lực cạnh tranh quốc tế cao, khả năng dịch chuyển chuỗi sản xuất dễ dàng hơn và độ nhạy giá cả ở mức cao.

Nhóm ngành gỗ và sản phẩm gỗ sẽ chịu tác động trung bình do chuỗi cung ứng khá ổn định và nhu cầu tại Mỹ ở mức cao. Còn với xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang Mỹ năm 2025 dự báo có thể đạt hơn 2 tỷ USD, tăng 10 - 12% so với năm trước. Với mức thuế 46%, hàng thủy sản Việt Nam vào Mỹ có thể phải chịu thêm số tiền là 0,92 tỷ USD trong năm 2025.

Nhóm ngành thép và nhôm, với quyết định áp thuế mới, nhôm Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ chịu tác động tiêu cực khi thuế bị tăng lên ở mức trên.

Các chuyên gia cũng nhận định, thống kê tổng kim ngạch xuất khẩu bằng 85% GDP của Việt Nam năm 2024, do đó xuất khẩu là động lực chính của tăng trưởng kinh tế. Thuế quan cao hơn đối với xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ sẽ đẩy giá cao hơn cho người tiêu dùng Mỹ cũng như làm giảm nhu cầu và doanh số của sản phẩm Việt Nam.

PGS.TS Nguyễn Thường Lạng - giảng viên cao cấp tại Viện Thương mại và Kinh tế Quốc tế (Đại học Kinh tế Quốc dân) cũng cho rằng, việc đánh thuế sẽ làm hàng hóa Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ khó khăn hơn.

Năm 2025, Bộ Công thương đặt mục tiêu xuất khẩu tăng trưởng khoảng 12%, tương đương 450 tỷ USD. Theo Bộ này, trong trường hợp Việt Nam - Mỹ không tìm được giải pháp tích cực thì việc áp thuế này sẽ tạo tác động tiêu cực nhất định đến mục tiêu tăng trưởng xuất khẩu.

Còn không gian để đàm phán, không nên quá lo lắng

Ngay sau khi Mỹ công bố áp thuế đối ứng sáng ngày 3/4, Bộ trưởng Công thương Nguyễn Hồng Diên đã có công hàm đề nghị phía Mỹ tạm hoãn quyết định áp thuế để dành thời gian trao đổi, tìm giải pháp hợp lý cho cả hai bên.

Theo thông báo từ Nhà Trắng, Mỹ khẳng định các biện pháp này sẽ duy trì cho đến khi các bất cập thương mại hai bên được khắc phục hoặc giảm nhẹ. Bộ Công thương cho rằng, giữa hai bên vẫn còn nhiều không gian để đàm phán và tìm ra giải pháp đôi bên cùng có lợi. Hiện cơ quan này đang thu xếp một cuộc điện đàm giữa Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên và các quan chức Mỹ, cũng như làm việc với cơ quan đại diện thương mại Hoa Kỳ để tìm hướng giải quyết.

Bộ Công thương cũng đã có những kiến nghị kế hoạch hành động cụ thể với Chính phủ và khuyến cáo cho doanh nghiệp để có các bước đi cần thiết một khi vấn đề xảy ra.

Liên quan đến chính sách thuế mới của Mỹ, ở góc độ doanh nghiệp, ông Nguyễn Thanh Lam - Giám đốc điều hành Công ty CP Lâm Việt cho biết, thuế đối ứng sẽ áp dụng với từng mặt hàng theo mã số HScode, vì vậy không có gì lo lắng quá. Trong trường hợp nếu thuế đối ứng phía Mỹ áp mạnh cho ngành gỗ Việt Nam khoảng 10%, các đối tác làm ăn với chúng tôi sẽ chia đôi, mỗi bên chịu thuế 5%. Hiện tại, mọi thứ vẫn đang bình thường.

Đồng quan điểm, ông Đặng Phúc Nguyên - Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam cũng cho rằng, mức thuế 46% của Mỹ sẽ không áp dụng cho tất cả các mặt hàng. Song, trước những thay đổi chính sách thuế của Mỹ, theo ông Đặng Phúc Nguyên, các doanh nghiệp phải chủ động thích ứng bằng cách tính toán, xem xét lại tất cả mọi khâu trong quá trình sản xuất, từ nguyên liệu đầu vào đến bảo quản, chế biến, chi phí logistics để giảm giá thành xuống mức thấp nhất, đảm bảo tính cạnh tranh với các quốc gia có mức thuế bị áp thấp hơn…

Ở góc độ chuyên gia, TS. Cấn Văn Lực kiến nghị Việt Nam cần chú trọng hơn nữa các biện pháp thúc đẩy hợp tác cùng có lợi với Mỹ trên nhiều lĩnh vực, tăng cường các kênh đối ngoại đồng thời cần kiên định đa dạng hóa thị trường, đối tác, sản phẩm; tận dụng tốt hơn 17 hiệp định thương mại tự do đã ký kết.

PGS. TS Nguyễn Thường Lạng nhấn mạnh, cách thức ứng phó của Việt Nam là tiếp tục tiến hành đàm phán ở cấp độ Chính phủ, tăng cường mua sắm công như máy bay, tàu biển, nông sản… Về phía doanh nghiệp, nên đa dạng hóa thị trường xuất khẩu và tiết kiệm chi phí nhằm hạ giá thành sản phẩm.