Hải Phòng

Hoạt động thông quan hàng hóa tại cảng Hải Phòng. Ảnh: Hải Anh

Bước đột phá chuyển từ hải quan truyền thống sang điện tử

Nhìn lại 10 năm thực hiện Chiến lược phát triển Hải quan đến năm 2020, theo Quyết định số 448/QĐ-TTg (ngày 25/3/2011), Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Mai Xuân Thành cho hay, Hải quan Việt Nam đã có những bước trưởng thành, phát triển vượt bậc, luôn đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối nền kinh tế Việt Nam với khu vực và quốc tế, góp phần bảo vệ chủ quyền và an ninh kinh tế quốc gia.

Điểm nổi bật trong giai đoạn 2011 – 2020, ngành Hải quan đã tạo bước đột phá trong hoạt động cải cách hiện đại hóa, đã thay đổi căn bản phương thức thực hiện thủ tục hải quan từ phương thức thủ công sang phương thức điện tử, theo chuẩn mực của hải quan thế giới, trên cơ sở đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, sử dụng các trang thiết bị hiện đại trong quản lý nhà nước về hải quan.

Việc xử lý phản hồi của cơ quan hải quan cho doanh nghiệp (DN) cũng thực hiện thông qua hệ thống điện tử, tạo thuận lợi lớn cho hoạt động xuất nhập khẩu (XNK); giảm thiểu chứng từ, giấy tờ và đơn giản hóa hồ sơ hải quan trong các khâu, các bước thực hiện thủ tục hải quan; giảm bớt sự tiếp xúc giữa công chức hải quan và DN, hạn chế các phiền hà, tiêu cực, sách nhiễu; giảm thời gian và chi phí cho DN. Những DN chấp hành tốt pháp luật thì sẽ được ưu tiên về thủ tục hải quan được thông quan nhanh và giải phóng hành nhanh hơn.

Nhờ áp dụng mạnh mẽ các phương thức hải quan điện tử, thông quan hàng hóa tự động theo chuẩn quốc tế, đến nay thời gian tiếp nhận và thông quan đối với tờ khai luồng xanh chỉ từ 1 - 3 giây…

Phó Tổng cục trưởng Mai Xuân Thành cho biết thêm, cải cách hiện đại hóa chuyển mạnh từ phương thức thủ công sang điện tử đã giúp ngành Hải quan hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ Đảng và Nhà nước giao phó trong 10 năm trở lại đây.

Giai đoạn 2011 - 2020, cơ quan hải quan đã đảm bảo tiếp nhận giải quyết khối lượng tờ khai XNK tăng gấp 296% (từ 4,63 triệu tờ khai lên 13,7 triệu tờ khai); tổng kim ngạch XNK tăng gấp 268% (từ 203,7 tỷ đồng lên 545,32 tỷ đồng); số thu ngân sách tăng gấp 160% (từ hơn 217.014 tỷ đồng lên hơn 347.280 tỷ đồng), trong khi đó, số lượng biên chế không tăng thêm.

Năm 2025 hoàn thành hải quan số

Tiếp nối thành quả của giai đoạn 2011 - 2020, Tổng cục Hải quan đã Dự thảo Chiến lược phát triển Hải quan giai đoạn 2021 - 2030 xây dựng Hải quan Việt Nam chính quy, hiện đại, ngang tầm hải quan các nước phát triển trên thế giới, dẫn đầu trong thực hiện chính phủ số, với mô hình hải quan thông minh.

Cũng theo Phó Tổng cục trưởng Mai Xuan Thành, Hải quan Việt Nam xác định hải quan thông minh là mô hình có mức độ tự động hóa cao, ứng dụng các thành tựu khoa học công nghệ mới và hiện đại trên nền tảng số, phi giấy tờ, đảm bảo minh bạch, công bằng, hiệu lực, hiệu quả, có khả năng dự báo, thích ứng với sự biến động của thương mại quốc tế và yêu cầu quản lý của cơ quan hải quan, yêu cầu chia sẻ, kết nối với các bộ, ngành, phù hợp với chuẩn mực quốc tế, phục vụ người dân, DN.

Trong dự thảo chiến lược cũng nêu rõ, ngành Hải quan phấn đấu đến năm 2025 cơ bản hoàn thành hải quan số; hoàn thiện môi trường làm việc điện tử trong ngành Hải quan; hướng tới môi trường phi giấy tờ trong quản lý nhà nước về hải quan thông qua việc đẩy mạnh sử dụng chữ ký số, đảm bảo 90% hồ sơ công việc tại Tổng cục Hải quan được xử lý trên môi trường mạng (trừ hồ sơ công việc thuộc phạm vi bí mật nhà nước).

Kết nối, tích hợp, chia sẻ dữ liệu số với hệ thống chỉ đạo, điều hành của Bộ Tài chính và hệ thống thông tin báo cáo Chính phủ. 80% hoạt động kiểm tra của cơ quan hải quan được thực hiện thông qua môi trường số và hệ thống công nghệ thông tin của Tổng cục Hải quan.

Đến năm 2030, ngành Hải quan đặt mục tiêu 100% các chứng từ thuộc hồ sơ hải quan đối với loại hình cơ bản được chuyển sang dạng dữ liệu điện tử, tiến tới được số hóa. 100% cảng, cửa khẩu quốc tế trọng điểm được triển khai hệ thống quản lý giám sát hàng hóa tự động, trang bị hệ thống soi chiếu hàng hóa, hành lý, hệ thống giám sát camera và các thiết bị hỗ trợ trong công tác kiểm tra, giám sát hải quan. Kết quả, hình ảnh, thông tin được truyền trực tiếp về trung tâm xử lý tập trung của cơ quan hải quan./.

Ngọc Linh