Vốn FDI phục hồi ấn tượng, tạo động lực tăng trưởng cho năm tới
Nguồn: Tổng cục Thống kê. Đồ họa: Văn Chung

Vốn đăng ký mới tăng 62,2%

Theo Tổng cục Thống kê, thu hút vốn đầu tư nước ngoài của Việt Nam năm 2023 đã có mức tăng ấn tượng trong bối cảnh thu hút đầu tư quốc tế còn gặp nhiều khó khăn. Trong khi 6 tháng đầu năm 2023, tổng vốn đăng ký FDI giảm 4,6% so cùng kỳ, thì từ nửa cuối năm 2023, dòng vốn FDI vào Việt Nam đã có sự phục hồi và tăng trưởng ngoạn mục.

Tính đến 20/12/2023, tổng vốn đăng ký cấp mới, điều chỉnh và góp vốn mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài đạt trên 36,6 tỷ USD, tăng 32,1% (so với cùng kỳ năm 2022).

Trong đó, vốn đăng ký cấp mới đạt gần 20,2 tỷ USD, tăng 62,2% (tương ứng tăng 56,6% về số dự án cấp mới). Vốn đăng ký điều chỉnh đạt gần 7,9 tỷ USD, chiếm hơn 21,5 tổng vốn đăng ký, giảm 22,1%. Vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài đạt hơn 8,5 tỷ USD, tăng 65,7%.

Nhà đầu tư nước ngoài góp vốn 3,16 tỷ USD vào bất động sản

Vốn đăng ký góp vốn, mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài có 3.451 lượt với tổng giá trị góp vốn 8,54 tỷ USD, tăng 65,7% so với năm trước. Trong đó, có 1.349 lượt góp vốn, mua cổ phần làm tăng vốn điều lệ của doanh nghiệp với giá trị góp vốn là 4,05 tỷ USD và 2.102 lượt nhà đầu tư nước ngoài mua lại cổ phần trong nước mà không làm tăng vốn điều lệ với giá trị 4,49 tỷ USD.

Trong đó, vốn đầu tư vào hoạt động kinh doanh bất động sản đạt 3,16 tỷ USD, chiếm 36,9% giá trị góp vốn; hoạt động tài chính, ngân hàng và bảo hiểm đạt 1,55 tỷ USD, chiếm 18,1%; các ngành còn lại 3,84 tỷ USD, chiếm 44,9%.

Như vậy, trong tổng vốn FDI đăng ký năm 2023 thì vốn đăng ký cấp mới và vốn góp mua cổ phần (chiếm 78,47% tổng vốn) tăng rất cao, tương ứng tăng 62,2% và 65,7%, đóng góp vào mức tăng chung ấn tượng của tổng vốn FDI đăng ký năm 2023 tăng 32,1%. Duy nhất chỉ có vốn đăng ký điều chỉnh giảm 22,1%, nhưng mức giảm này đã cải thiện rất nhiều so với so với mức giảm 32,1% trong 11 tháng và mức giảm 39,0% trong 10 tháng năm 2023 và số lượt dự án điều chỉnh vốn lại tăng 14,0%. Điều này đã khẳng định niềm tin của các nhà đầu tư vào môi trường đầu tư của Việt Nam và tiếp tục đưa ra các quyết định mở rộng dự án hiện hữu.

Một số dự án có số vốn đăng ký rất cao trong năm 2023 có thể kể đến như là dự án nhà máy nhiệt điện LNG Thái Bình đến từ Nhật Bản, có tổng vốn đầu tư đăng ký đạt 1,99 tỷ USD, với mục tiêu sản xuất điện khí từ khí thiên nhiên hoá lỏng (LNG); dự án tổ hợp công nghệ tế bào quang điện Jinko Solar Hải Hà Việt Nam (Hồng Kong), tổng vốn đầu tư đăng ký đạt 1,5 tỷ USD tại Quảng Ninh. Hay dự án nhà máy Lite-On Quảng Ninh, tổng vốn đầu tư đăng ký đạt 690 triệu USD, với mục tiêu sản xuất máy vi tính và thiết bị ngoại vi của máy vi tính tại Quảng Ninh; dự án nhà máy LG Innotek Hải Phòng (Hàn Quốc), điều chỉnh vốn tăng thêm 1 tỷ USD. Riêng 4 dự án lớn này đã thu hút gần 5,2 tỷ USD trong năm 2023.

Vốn FDI thực hiện đạt cao nhất từ trước đến nay

Nhận định về những con số trên, bà Phí Hương Nga - Vụ trưởng Vụ Thống kê công nghiệp và xây dựng (Tổng cục Thống kê), cho rằng mức tăng ấn tượng của tổng vốn đăng ký FDI năm 2023 có được là do môi trường đầu tư luôn được cải thiện, hấp dẫn với nhiều ưu thế vượt trội.

Đồng thời, trong năm 2023, các hoạt động ngoại giao kinh tế của Đảng, Chính phủ ở các cấp được tăng cường, với điểm nhấn nổi bật là Việt Nam đã nâng cấp quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện với Nhật Bản và Hoa Kỳ, kỳ vọng đưa đến làn sóng đầu tư mới, chất lượng vào Việt Nam. Đây có thể sẽ là xu hướng lạc quan và đem đến kỳ vọng dòng vốn FDI vào Việt Nam sẽ tiếp tục tăng trưởng tốt trong năm 2024 và các năm tiếp theo.

Hiện nay, Việt Nam đã tham gia nhiều hiệp định thương mại tự do (FTA), trở thành quốc gia đã ký kết FTA với tất cả các đối tác kinh tế lớn trên toàn cầu như: Nhật Bản, Trung Quốc, Hoa Kỳ, EU, Nga,... Nổi bật trong các FTA mà Việt Nam đã ký kết là Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và FTA Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA)… Những hiệp định này tạo điều kiện thuận lợi đẩy mạnh việc thu hút các nhà đầu tư nước ngoài mở rộng cơ hội đầu tư tại Việt Nam.

Vốn FDI phục hồi ấn tượng, tạo động lực tăng trưởng cho năm tới

Bên cạnh đó, có thể nói đầu tư công đã thực hiện tốt vai trò là nguồn vốn mồi, giúp thu hút FDI cao trong cả năm 2023. Việc thu hút FDI thành công, đặc biệt là nửa cuối năm 2023 góp phần làm dòng vốn FDI thực hiện tại Việt Nam đạt 23,2 tỷ USD, tăng 3,5% so với cùng kỳ nhưng về quy mô thì là năm có đạt quy mô vốn FDI thực hiện cao nhất từ trước đến nay.

“Đây là động lực rất quan trọng nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của Việt Nam trong năm 2023 và các năm tiếp theo trong bối cảnh kinh tế thế giới cũng như kinh tế trong nước còn gặp nhiều khó khăn, thách thức” - bà Phí Hương Nga nhận định.

Những kết quả này một lần nữa khẳng định niềm tin của nhà đầu tư nước ngoài đối với chính sách kinh tế vĩ mô ổn định; môi trường đầu tư của Việt Nam thông thoáng, an toàn; Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ luôn đồng hành, hỗ trợ cộng động doanh nghiệp vượt qua khó khăn, ổn định và phát triển sản xuất kinh doanh; nhiều chính sách tài khoá, tiền tệ nhằm hỗ trợ doanh nghiệp đã được thực thi hiệu quả.

Cơ hội cải thiện chất lượng dòng vốn ngoại

Theo các chuyên gia, dòng vốn FDI vào Việt Nam tăng mạnh trong năm 2023 tạo tiền đề thuận lợi cho thu hút FDI của Việt Nam trong năm 2024. Đồng thời, đây cũng là cơ hội bước ngoặt để nâng cao chất lượng dòng vốn ngoại.

Theo ông Nguyễn Văn Toàn - Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Đầu tư nước ngoài (VAFI), cơ hội thu hút đầu tư FDI trong năm 2024 đang mở ra như năm 2008, thời điểm Việt Nam vừa tham gia WTO. Các yếu tố như cuộc chiến kiểm soát công nghệ lõi, công nghệ chip, công nghệ của tương lai đang mở ra cơ hội cho Việt Nam trong thu hút FDI công nghệ cao”.

Nhiều chuyên gia cũng dự báo, trong năm 2024, sẽ có thêm nhiều tập đoàn bán dẫn Mỹ và các đối tác của Mỹ như Nhật Bản, Hàn Quốc, châu Âu, Đài Loan sẽ tới Việt Nam để tìm hiểu và ký kết các hợp tác đầu tư cụ thể. Dự kiến sẽ có những doanh nghiệp bán dẫn lớn từ các quốc gia, nền kinh tế này vào Việt Nam đầu tư vào các công đoạn chính trong sản xuất chip.

Bên cạnh cơ hội hấp dẫn các tập đoàn lớn trên thế giới, các chuyên gia kinh tế cũng khẳng định, Việt Nam đang đứng trước cơ hội cải thiện chất lượng dòng vốn ngoại. Đây cũng là mục tiêu được Bộ Chính trị đưa ra tại Nghị quyết số 50-NQ/TW về định hướng hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao chất lượng, hiệu quả hợp tác đầu tư nước ngoài đến năm 2030.

Ông Nguyễn Văn Toàn cho rằng, năm 2024 là thời cơ, bước ngoặt của Việt Nam để tăng cả về số lượng và chất lượng thu hút đầu tư FDI. Do vậy, Việt Nam cần giải pháp phù hợp để tiếp nhận vốn đầu tư FDI hiệu quả. Đặc biệt, Việt Nam cần có các chính sách hỗ trợ phù hợp để doanh nghiệp trong nước có thể tham gia chuỗi giá trị xuất khẩu của các tập đoàn FDI ở phân khúc có công nghệ, giá trị cao hơn hiện nay