Ba cách tính thuế cho hộ kinh doanh - điểm chung là cần dữ liệu thật

Theo định hướng chính sách, hiện có 3 cách tính thuế cơ bản đối với hộ kinh doanh.

Thứ nhất, miễn thuế theo ngưỡng doanh thu: các hộ có doanh thu dưới 200 triệu đồng hoặc 500 triệu đồng/năm (mức đang đề xuất) sẽ được miễn thuế. Để được miễn, cơ quan thuế cần có căn cứ về mức doanh thu thực tế.

Thứ hai, tính thuế theo phần doanh thu vượt ngưỡng: thuế được tính trên phần doanh thu vượt quá 200 triệu đồng/năm hoặc 500 triệu đồng/năm (mức đang đề xuất). Khi đó, số liệu doanh thu phải được theo dõi thường xuyên, tối thiểu theo tháng, để xác định chính xác phần vượt ngưỡng.

Thứ ba, tính thuế theo thu nhập (doanh thu trừ chi phí): thuế được xác định dựa trên thu nhập thực, bằng doanh thu trừ đi các chi phí hợp lệ. Cách tính này đòi hỏi hộ kinh doanh phải có sổ sách kế toán, ghi nhận được cả doanh thu và chi phí.

Dù áp dụng theo phương án nào, điểm chung là cơ quan thuế và hộ kinh doanh đều cần dữ liệu doanh thu - chi phí trung thực, có thể kiểm chứng.

8 bước/8 phút bỏ thuế khoán cùng ứng dụng HKDO
Nguồn: hokinhdoanh.online và hkdo.vn

Dữ liệu thật - nền tảng của công bằng thuế

Nếu hộ kinh doanh không kê khai, không ghi chép doanh thu, cơ quan thuế gần như không thể biết được doanh số thực tế để xác định hộ đang dưới hay trên ngưỡng miễn thuế. Tương tự, nếu không theo dõi doanh thu theo thời gian và không lưu lại chứng từ chi phí, việc tính phần vượt ngưỡng hay phần thu nhập chịu thuế chỉ mang tính ước đoán.

Khi thiếu dữ liệu thật, rất khó đảm bảo nguyên tắc “thuế đúng - thuế đủ - thuế công bằng”: có hộ chịu thuế cao hơn thực tế, có hộ lại đóng thấp hơn nhiều so với khả năng nộp thuế, tạo ra sự chênh lệch và tâm lý so bì trong cộng đồng.

“60 ngày cao điểm” - nỗ lực của cơ quan thuế để chuẩn hóa dữ liệu

Để khắc phục tình trạng này, Bộ Tài chính cùng hệ thống Cục Thuế, Thuế cơ sở triển khai chương trình “60 ngày cao điểm chuyển đổi hộ kinh doanh từ thuế khoán sang kê khai”.

Mục tiêu của chương trình là: chuẩn hóa việc ghi chép doanh thu, chi phí của hộ kinh doanh; hướng dẫn kê khai thuế theo mẫu chuẩn, giúp hộ kinh doanh từng bước làm quen với quy trình mới; tạo ra bộ dữ liệu thực tế đủ lớn để Nhà nước đánh giá và lựa chọn mô hình tính thuế phù hợp, hài hòa lợi ích; kêu gọi doanh nghiệp công nghệ cùng tham gia, cung cấp công cụ và dịch vụ hỗ trợ hộ kinh doanh.

Đây không chỉ là một chiến dịch kỹ thuật về thuế, mà còn là hoạt động mang tính xã hội hóa, cần sự phối hợp của cơ quan quản lý, doanh nghiệp công nghệ và chính các hộ kinh doanh.

EFFECT và HKDO: Đồng hành trong quá trình bỏ thuế khoán

Là đơn vị có kinh nghiệm nhiều năm trong lĩnh vực phần mềm kế toán, EFFECT tham gia chương trình với vai trò đồng hành và hỗ trợ kỹ thuật cho hộ kinh doanh.

Trong suốt chiến dịch, đội ngũ HKDO tập trung vào các hoạt động:

- Tổ chức tập huấn và hướng dẫn hộ kinh doanh cách ghi chép đơn giản, dễ hiểu.

- Hỗ trợ kết nối hóa đơn điện tử, chữ ký số với các nhà cung cấp phù hợp.

- Hướng dẫn lập tờ khai thuế theo mẫu, trực tiếp trên ứng dụng.

- Cung cấp chính sách ưu đãi phần mềm kế toán HKDO cho các hộ đang chuyển từ khoán sang kê khai.

- Duy trì hỗ trợ kỹ thuật xuyên suốt, giúp hộ kinh doanh tự tin hơn khi làm quen với cách quản lý mới.

Mục tiêu của EFFECT là giúp hộ kinh doanh chuyển từ khoán sang kê khai một cách nhẹ nhàng nhất, với một công cụ thân thiện ngay trên điện thoại.

8 bước/8 phút bỏ thuế khoán cùng ứng dụng HKDO
Nguồn: hokinhdoanh.online và hkdo.vn

“Không kê khai - không sổ sách” thì không thể thuế đúng

Từ góc nhìn của đội ngũ HKDO, mọi hình thức tính thuế đều quay về một gốc chung: phải có số liệu.

Để được miễn thuế theo ngưỡng 200 - 500 triệu đồng/năm, hộ kinh doanh phải chứng minh được doanh thu thực tế.

Để tính thuế phần vượt ngưỡng, cần có số liệu doanh thu theo từng tháng, từng năm.

Để tính thuế theo thu nhập (doanh thu - chi phí), hộ cần một sổ kế toán đơn giản để ghi nhận chi phí hợp lệ và có thể đối chiếu khi cần.

Nói cách khác, mọi cách tính thuế đều đòi hỏi kê khai và sổ sách, dù đó là dạng rất gọn, phù hợp với quy mô hộ kinh doanh. Việc ứng dụng công nghệ vào ghi chép sẽ là chìa khóa để biến điều này thành thói quen hàng ngày, thay vì gánh nặng giấy tờ.

Tranh luận về ngưỡng chỉ có ý nghĩa khi có số liệu

Trong thời gian qua, câu chuyện nên chọn ngưỡng 200 triệu đồng/năm, 500 triệu đồng/năm hay mức khác được thảo luận rất nhiều. Tuy nhiên, những tranh luận này chỉ thực sự có ý nghĩa khi: doanh thu của hộ được ghi chép lại một cách nhất quán; chi phí được theo dõi đầy đủ, có chứng từ cơ bản; số liệu có thể kiểm chứng, làm nền để cơ quan thuế ban hành chính sách sát với thực tiễn.

Công bằng thuế chỉ xuất hiện khi dữ liệu thật được hình thành và duy trì. Việc chuyển từ cơ chế khoán sang kê khai là bước đi tất yếu trong lộ trình hiện đại hóa hệ thống thuế, hướng tới minh bạch hơn và công bằng hơn giữa các hộ kinh doanh.

Tọa đàm “8 bước/8 phút bỏ thuế khoán” ngày 10/12/2025

Ngày 10/12/2025, Công ty cổ phần Phần mềm EFFECT sẽ phối hợp tổ chức Tọa đàm “8 bước/8 phút bỏ thuế khoán”. Đây được xem là hoạt động bổ trợ quan trọng trong khuôn khổ chương trình “60 ngày cao điểm”, với 3 mục tiêu chính:

- Tạo diễn đàn để hộ kinh doanh trực tiếp đối thoại với đơn vị xây dựng chính sách thuế và cán bộ thuế cơ sở.

- Cùng các chuyên gia kế toán - công nghệ làm rõ bản chất của việc bỏ thuế khoán và chuyển sang kê khai.

- Giúp hộ kinh doanh thực hành ngay 8 bước chuyển đổi từ khoán sang kê khai, trên nền tảng ứng dụng HKDO, chỉ trong vài phút.

Thông qua tọa đàm, EFFECT kỳ vọng các bên liên quan, từ cơ quan thuế, doanh nghiệp công nghệ đến từng hộ kinh doanh, sẽ hiểu đúng hơn, làm đúng hơn và cùng nhau thúc đẩy lộ trình minh bạch hóa thuế hộ kinh doanh trong giai đoạn mới.