Công nghệ giúp định hình tín chấp
Doanh nghiệp nhỏ và vừa từ lâu gặp khó khăn trong việc tiếp cận vốn ngân hàng do thiếu tài sản đảm bảo. Nghị quyết 68-NQ/TW mở ra hướng đi mới bằng cách thúc đẩy tín chấp, tập trung vào đánh giá năng lực tài chính và phương án kinh doanh của doanh nghiệp. Chính sách này không chỉ gia tăng cơ hội vay vốn mà còn yêu cầu chuyển đổi tư duy, từ phụ thuộc vào tài sản đảm bảo sang xem xét toàn diện sức mạnh và tiềm năng của doanh nghiệp.
Ông Châu Đình Linh - Giảng viên Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh cho rằng, Nghị quyết 68-NQ/TW đánh dấu một bước ngoặt trong tư duy về chính sách tín dụng, mang đến nhiều giải pháp chiến lược, thiết thực nhằm hỗ trợ nguồn vốn cho doanh nghiệp. Nếu trước đây, các khoản vay thường dựa vào tài sản đảm bảo, thì nay cần thay đổi hoàn toàn cách tiếp cận này để phù hợp với thông lệ quốc tế. Việc thẩm định phải được thực hiện kỹ lưỡng dựa trên các chỉ số định lượng và định tính, bao gồm uy tín của người vay, mô hình kinh doanh, sức mạnh tài chính, khả năng trả nợ, và môi trường kinh doanh. Trong đó, dòng tiền từ phương án kinh doanh đóng vai trò cốt lõi, là yếu tố quan trọng nhất để ngân hàng xem xét phê duyệt khoản vay.
Sự thay đổi này không chỉ dừng ở lý thuyết mà đòi hỏi hành động cụ thể qua công nghệ, nơi AI và Big Data giúp thẩm định kỹ lưỡng các chỉ số định lượng và định tính, từ uy tín người vay đến dòng tiền từ phương án kinh doanh, từ đó giảm thiểu rủi ro ngay từ khâu phê duyệt.
Ông Lê Văn Thành - Phó Tổng giám đốc Ngân hàng Số Vikki chia sẻ: “Chúng tôi dùng Big Data, AI và CDP nội bộ để phân tích dữ liệu tài chính – phi tài chính, thấu hiểu hành vi khách hàng, đưa ra quyết định vay chính xác, nhanh chóng và cá nhân hóa sản phẩm. Kết hợp dữ liệu CIC/PCB với mô hình chấm điểm nội bộ để phân loại khách hàng, áp dụng lãi suất theo rủi ro. Giám sát khoản vay theo thời gian thực, cảnh báo sớm dựa trên hành vi, điều chỉnh thu hồi phù hợp, nâng trích lập dự phòng khi cần. Hệ thống thu hồi nợ tự động giữ danh mục vay lành mạnh, tỷ lệ nợ xấu an toàn. Liên kết với đối tác tiêu dùng, giáo dục, y tế, logistics, fintech mở rộng dữ liệu, cho góc nhìn toàn diện trong chấm điểm và quản trị tín dụng”.
| Theo ông Minh, việc triển khai Nghị quyết 68, với trọng tâm thúc đẩy tín dụng tín chấp, càng làm tăng nguy cơ rủi ro về nợ xấu bởi tín chấp là lĩnh vực nhạy cảm nhất. Rủi ro chủ yếu đến từ 2 yếu tố: biến động tăng trưởng kinh tế, chịu ảnh hưởng từ rủi ro thuế quan và địa chính trị đang ở mức cao, và biến động lãi suất trong thời gian tới. |
Công nghệ giúp ngân hàng chuyển từ thẩm định thủ công sang tự động, chính xác. Kết nối API với cơ quan thuế và CIC giảm chi phí thẩm định, trong khi AI giám sát liên tục, phát hiện sớm dấu hiệu rủi ro. Điều này, không chỉ nâng cao hiệu quả mà còn tạo niềm tin cho doanh nghiệp và thị trường. Ông Nguyễn Thế Minh - Giám đốc Khối Nghiên cứu và phát triển khách hàng cá nhân, Công ty Chứng khoán Yuanta Việt Nam cảnh báo, trong quý II/2025, tỷ lệ nợ xấu bình quân của các ngân hàng giảm xuống còn khoảng 2,3%, một điểm sáng so với quý I. Tuy nhiên, rủi ro nợ xấu có thể gia tăng từ nay đến cuối năm do tốc độ tăng trưởng tín dụng cao, dự kiến vượt 16% trong năm 2025.
Bằng cách tận dụng công nghệ, ngân hàng không chỉ thẩm định chính xác mà còn xây dựng “lá chắn” rủi ro từ đầu, đảm bảo tín chấp phát triển mà không gây áp lực nợ xấu.
 |
| Công nghệ số hóa là “Lá chắn” chống nợ xấu, thúc đẩy tín chấp. Ảnh minh hoạ. |
Cân bằng tăng trưởng và an toàn
Dù tín chấp mở ra cơ hội tăng thị phần, nhưng thách thức kiểm soát nợ xấu đòi hỏi cân bằng lợi nhuận và an toàn. Ông Lê Văn Thành nhấn mạnh, cơ hội đến từ nhu cầu vốn mạnh mẽ của cá nhân và SME, cùng chủ trương thúc đẩy tín chấp. Nhưng thách thức nằm ở quản trị nợ xấu và cạnh tranh cao. Ngân hàng phải dùng công nghệ hiện đại, quản trị dữ liệu chặt chẽ, thiết kế sản phẩm tối ưu, hướng đến phát triển bền vững. VikkiBank triển khai chiến lược tín chấp dựa trên bốn trụ cột: hệ thống - sản phẩm - dữ liệu - quản trị rủi ro, tận dụng số hóa toàn diện, góp phần đẩy lùi tín dụng đen, mang giải pháp tài chính minh bạch, an toàn.
Cơ hội từ nhu cầu vốn cao có thể chuyển hoá thành lợi thế nếu công nghệ được tích hợp sâu, từ phân tích dữ liệu đến quản trị sau vay, không chỉ đầy lùi tín dụng đen mà còn tạo tăng trưởng bền vững.
 |
| Ngân hàng cần áp dụng dùng công nghệ hiện đại để đầy lùi tín dụng đen và tăng trưởng bền vững. Ảnh minh hoạ. |
Ông Châu Đình Linh cũng khẳng định: “Chúng ta không nới lỏng điều kiện hay tiêu chí thẩm định đối với khách hàng, dù là doanh nghiệp hay cá nhân, mà ngược lại, cần đánh giá kỹ lưỡng hơn với nhiều lớp quản trị rủi ro chặt chẽ. Các tiêu chí định tính và định lượng được xác định rõ ràng thông qua số liệu cụ thể. Nhờ bối cảnh công nghệ hiện nay, chúng ta có thể phân tích và thấu hiểu sâu hơn về hoạt động tài chính và vay vốn của doanh nghiệp, từ đó nâng cao chất lượng tín dụng và mở rộng cho vay tín chấp theo chuẩn mực của các quốc gia phát triển”.
| Ông Châu Đình Linh bổ sung, ngân hàng phải nâng sức mạnh vốn chủ sở hữu qua hệ số an toàn vốn, vốn đệm phản chu kỳ. Với các biện pháp tổ hợp, hệ thống ngân hàng sẽ ổn định, an toàn, giảm rủi ro. |
Ngân hàng Nhà nước khuyến khích áp dụng Basel III, dự kiến triển khai hệ số K năm 2030. Ông Nguyễn Thế Minh đề xuất, nên áp dụng AI để phân tích, dự báo rủi ro theo tiêu chuẩn Basel III, kết hợp kiểm tra rủi ro hàng tháng để phòng ngừa sớm. Tỷ lệ nợ xấu dưới 3% là khuyến cáo quan trọng, cần tăng bộ đệm vốn để phòng ngừa.
Bằng cách kết hợp công nghệ với Basel III, ngân hàng không chỉ kiểm soát nợ xấu mà còn xây dựng nền tảng tín dụng bền vững, thúc đẩy kinh tế tư nhân vào bảo vệ hệ thống tài chính trước biến động./.
