Doanh nghiệp đánh giá cao cải cách cởi mở tại dự thảo Luật Đầu tư kinh doanh

Sửa đổi toàn diện Luật Đầu tư - bước đi có ý nghĩa chiến lược

Tại hội thảo, đại diện cộng đồng doanh nghiệp, ông Đậu Anh Tuấn - Phó Tổng thư ký, Trưởng Ban Pháp chế Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đánh giá cao nỗ lực của Bộ Tài chính, cơ quan chủ trì soạn thảo Dự thảo Luật Đầu tư kinh doanh thay thế cho Luật Đầu tư 2020.

Ông Đậu Anh Tuấn phát biểu tại sự kiện. Ảnh: Hải Anh

Ông Đậu Anh Tuấn phân tích, Luật Đầu tư năm 2020 đã tạo dựng cơ sở pháp lý quan trọng cho hoạt động đầu tư trong và ngoài nước. Tuy nhiên, chúng ta cũng cần nhìn nhận một cách nghiêm túc rằng, bối cảnh phát triển hiện nay đã thay đổi rất nhiều. Những yêu cầu mới về đổi mới mô hình tăng trưởng, chuyển đổi số, ứng phó với biến đổi khí hậu, cạnh tranh khu vực và toàn cầu, cũng như đòi hỏi từ các nhà đầu tư về một môi trường kinh doanh minh bạch, hiệu quả, ổn định và có khả năng dự báo cao… đang đặt ra những thách thức lớn đối với hệ thống thể chế pháp luật hiện hành.

Tại sự kiện, ông Hoàng Mạnh Phương- Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Tài chính cũng chia sẻ những điểm mới quan trọng của Luật Đầu tư kinh doanh.

Cụ thể, dự thảo Luật có 6 chương, 47 điều và 4 phụ lục. Hiện dự thảo đã được trình Chính phủ cho ý kiến và đang trong quá trình hoàn thiện. Dự thảo Luật có nhiều điểm điều chỉnh quan trọng liên quan đến ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện, dự án phải chấp thuận chủ trương đầu tư, ưu đãi đầu tư, đầu tư ra nước ngoài… các quy định tại dự thảo dự báo sẽ tác động tới các nhà đầu tư và môi trường kinh doanh Việt Nam nếu được ban hành.

Liên quan đến thủ tục đầu tư ra nước ngoài, theo quy định tại Mục 2 Chương V dự thảo, các dự án có vốn đầu tư từ 20 tỷ đồng trở lên phải thực hiện thủ tục để được cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư ra nước ngoài. Nhà đầu tư phải thực hiện điều chỉnh Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư ra nước ngoài khi thay đổi hình thức đầu tư; thay đổi vốn đầu tư ra nước ngoài; nguồn vốn đầu tư, hình thức vốn đầu tư; thay đổi địa điểm thực hiện hoạt động đầu tư đối với các dự án đầu tư yêu cầu phải có địa điểm đầu tư; thay đổi mục tiêu chính của hoạt động đầu tư ra nước ngoài.

5 điểm nổi bật đột phá về cải cách thủ tục

Tại hội thảo đại diện các hiệp hội xây dựng, kinh doanh vàng Việt Nam, tư vấn thuế đồng quan điểm với VCCI về những quy định có tính đột phá nêu tại dự thảo Luật Đầu tư kinh doanh được Bộ Tài chính chủ trì soạn thảo.

Có 5 điểm nổi bật có tính đột phá trong cải các thủ tục được VCCI và đại diện hiệp hội chỉ ra khá rõ.

Đại diện Hiệp hội Xây dựng đánh giá cao cải cách cở mở nêu tại dự thảo Luật Đầu tư kinh doanh. Ảnh: Hải Anh

Một là cắt giảm mạnh mẽ các ngành, nghề kinh doanh có điều kiện – một trong những rào cản lớn nhất đối với quyền tự do kinh doanh.

Hai là, đơn giản hoá thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư, thu hẹp diện dự án phải thực hiện thủ tục xin chấp thuận chủ trương đầu tư; phân cấp mạnh mẽ về thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư.

Ba là, cho phép nhà đầu tư nước ngoài thành lập doanh nghiệp trước khi có dự án cụ thể, tạo sự bình đẳng giữa nhà đầu tư trong nước và nước ngoài.

Bốn là thay đổi cách tiếp cận trong ưu đãi đầu tư, hướng tới các ngành nghề thực sự có giá trị gia tăng cao, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, phát triển bền vững.

Năm là, đề xuất các phương án cải cách lớn đối với quản lý đầu tư ra nước ngoài, phù hợp với thông lệ quốc tế và thực tiễn đầu tư của doanh nghiệp Việt Nam, theo hướng bỏ Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư ra nước ngoài.

Tránh tình trạng chồng chéo

Theo ông Đậu Anh Tuấn, để quá trình chuyển đổi này thành công, thì thể chế – đặc biệt là các đạo luật nền tảng như Luật Đầu tư kinh doanh – phải đi trước một bước. Pháp luật phải là công cụ thúc đẩy cái mới, dẫn đường cho xu thế, chứ không phải là rào cản khiến doanh nghiệp e dè, thận trọng, bị động.

Bên cạnh những điểm tích cực nêu trên, đại diện cộng đồng doanh nghiệp cũng đề xuất dự thảo cũng cần tiếp tục hoàn thiện ở một số khía cạnh.

Đó là cần làm rõ ranh giới giữa thẩm quyền của các luật khác nhau, tránh tình trạng chồng chéo, mâu thuẫn giữa Luật Đầu tư kinh doanh và các luật chuyên ngành như Luật Đất đai, Luật Xây dựng, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh Bất động sản, Luật Quy hoạch… Đây là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến việc “dự án bị treo”, “thẩm định đi thẩm định lại”, gây lãng phí thời gian, chi phí và cơ hội kinh doanh.

Làm rõ thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư; làm rõ cơ chế kiểm soát việc ban hành ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Việc Luật Đầu tư 2014 quy định Danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện đã tạo ra bước tiến lớn về minh bạch. Tuy nhiên, thực tế gần đây cho thấy việc bổ sung ngành nghề mới vào Danh mục diễn ra khá dễ dàng, đôi khi chỉ dựa trên giải trình chính sách chưa thực sự thuyết phục. Điều này đặt ra thách thức về tính hiệu quả của cơ chế kiểm soát, và nguy cơ tái diễn tình trạng tùy nghi trong việc ban hành ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện, điều kiện kinh doanh.

VCCI đề nghị, các quy định về ưu đãi đầu tư cần được thiết kế gắn với hiệu quả thực tế, có điều kiện rõ ràng và dễ kiểm chứng. Tránh tình trạng ưu đãi theo phong trào, hoặc ưu đãi mà không đánh giá được tác động lan tỏa về công nghệ, việc làm, chuyển đổi chuỗi giá trị tại địa phương.