Dự án Luật Đầu tư (thay thế): Tháo gỡ nhiều rào cản, kiến tạo môi trường kinh doanh thông thoáng

Dự án Luật Đầu tư (thay thế) được xây dựng với 7 chương, 60 điều và 4 phụ lục, trong đó sửa đổi, bổ sung 33/77 điều, lược bỏ 17/77 điều, giữ nguyên 25/77 điều và bổ sung mới 2 điều.

Tăng hậu kiểm, mở rộng không gian cho doanh nghiệp

Dự án Luật Đầu tư (thay thế) bám sát định hướng tạo môi trường kinh doanh thông thoáng, minh bạch, ổn định, an toàn, dễ thực thi, chi phí thấp, đạt chuẩn quốc tế. Trọng tâm là cắt giảm và đơn giản hóa triệt để điều kiện đầu tư, kinh doanh, thủ tục hành chính bất hợp lý; hoàn thiện các quy định về ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện và điều kiện đầu tư kinh doanh, đồng thời cắt giảm một số ngành, nghề không cần thiết.

Cùng với đó, hoàn thiện cơ chế phân cấp quản lý giữa Trung ương và địa phương trên cơ sở đảm bảo hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước và tháo gỡ “điểm nghẽn” về thể chế; chuyển mạnh từ “tiền kiểm” sang “hậu kiểm” gắn với tăng cường kiểm tra, giám sát.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Thị Bích Ngọc làm rõ và giải trình nhiều nội dung liên quan dự án Luật Đầu tư (thay thế). Ảnh tư liệu

Góp ý vào dự án Luật, ông Đậu Anh Tuấn - Phó Tổng thư ký, Trưởng ban Pháp chế Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, Luật Đầu tư được đánh giá là dự án luật khó và có phạm vi tác động rất lớn, lát cắt ngang "động chạm" tới hầu hết các luật trong lĩnh vực kinh tế.

Về cách tiếp cận hiện tại của dự án Luật, đặc biệt là cơ chế cấp phép đầu tư, theo VCCI, thay vì quy định "chấp thuận đầu tư" có thể dẫn đến chồng chéo thủ tục, nên có một cơ chế đơn giản hơn.

Về hoạt động đầu tư ra nước ngoài, VCCI cho rằng, việc quy định cấp giấy chứng nhận đầu tư và thủ tục điều chỉnh dự án đối với nhà đầu tư tư nhân, như thay đổi hình thức, vốn đầu tư, hay địa điểm hoạt động... sau khi đã được cấp phép là tương đối bất hợp lý, tạo ra gánh nặng hành chính không cần thiết.

"Chúng ta nên trao quyền tự chủ tối đa cho nhà đầu tư, không phải không quản lý, mà cơ quan quản lý nên thay đổi trọng tâm, có lẽ tập trung vào việc quản lý về ngoại hối, với nhiều quy định nới lỏng hơn, đơn giản hơn" - ông Tuấn nêu quan điểm.

Bỏ nhiều rào cản, tạo thuận lợi tối đa cho nhà đầu tư

Về vấn đề đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, trong tờ trình, Chính phủ đề xuất phân cấp toàn bộ thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư của Quốc hội cho Thủ tướng Chính phủ; sửa đổi thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư của UBND cấp tỉnh thành Chủ tịch UBND cấp tỉnh.

Với ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện, dự thảo Luật lược bỏ, cắt giảm 21 ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện không đáp ứng tiêu chí, như kinh doanh dịch vụ kế toán, xuất khẩu gạo, kinh doanh tạm nhập, tái xuất hàng thực phẩm đông lạnh…, nhằm chuyển sang cơ chế hậu kiểm, hạn chế rào cản gia nhập thị trường.

Nêu rõ trong báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục nghiên cứu rà soát, cắt giảm thực chất ngành, nghề và điều kiện đầu tư kinh doanh, chỉ giữ lại những điều kiện thật sự cần thiết vì lý do hiến định như: quốc phòng, an ninh, trật tự, đạo đức, sức khỏe cộng đồng.

Làm rõ và giải trình nhiều nội dung liên quan dự án Luật, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Thị Bích Ngọc cho rằng, đây là dự án luật khó, phạm vi điều chỉnh rộng, tác động tới toàn bộ hoạt động đầu tư, kinh doanh của các nhà đầu tư, doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân trong nước và ngoài nước.

Về phân loại dự án đầu tư, Thứ trưởng Nguyễn Thị Bích Ngọc cho biết, dự án Luật sẽ phân định rõ thẩm quyền giữa Trung ương và địa phương; đồng thời, xác định cụ thể nhóm phải thực hiện thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư; nhóm không cần chấp thuận chủ trương đầu tư nhưng phải đăng ký; nhóm không cần thực hiện cả hai thủ tục trên.

Lãnh đạo Bộ Tài chính nhấn mạnh, điểm đáng chú ý là, dự án Luật đã rà soát cắt giảm 21 ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện (cao hơn mức VCCI đề nghị là 17 ngành, nghề), tạo thuận lợi tối đa cho nhà đầu tư gia nhập thị trường và chuyển sang cơ chế hậu kiểm.

Với đầu tư nước ngoài, dự án Luật đề xuất bỏ quy định nhà đầu tư nước ngoài phải có dự án cụ thể khi thành lập tổ chức kinh tế. Bộ Tài chính chọn phương án đơn giản hóa thủ tục hành chính, bãi bỏ chấp thuận chủ trương đầu tư và thu hẹp diện dự án cần cấp giấy chứng nhận, giảm bớt điều kiện thủ tục hành chính cho nhà đầu tư.

Ngoài ra, theo phản ánh của một số tập đoàn và doanh nghiệp lớn của Việt Nam đầu tư ra nước ngoài tại các quốc gia như Hoa Kỳ, Đức, Anh, Malaysia, Indonesia..., trình tự thủ tục, hồ sơ để được chấp thuận chủ trương đầu tư ở các nước này phức tạp hơn ở Việt Nam rất nhiều lần.

Bộ Tài chính sẽ phối hợp chặt chẽ với Ủy ban Kinh tế và Tài chính cùng các bộ, ngành liên quan để tiếp tục rà soát, hoàn thiện dự án Luật Đầu tư. Trong đó, nhấn mạnh nguyên tắc phân cấp, phân quyền tối đa, địa phương quyết, địa phương làm và địa phương chịu trách nhiệm.