Hà Nội: Trang bị kỹ năng phòng vệ thương mại cho doanh nghiệp
Sản xuất đồ gỗ xuất khẩu tại Công ty TNHH Đông Dương (huyện Ứng Hòa). Ảnh: QT

Nhiều lợi thế để thực hiện các biện pháp phòng vệ

Theo ông Lê Triệu Dũng - Cục trưởng Cục phòng vệ thương mại (Bộ Công thương), hiện nay các doanh nghiệp của Hà Nội có một số lợi thế nhất định như việc tiếp cận thông tin khá dễ dàng, các chuyên gia, cơ quan tổ chức nắm vững về phòng vệ thương mại (PVTM) như Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, các bộ, ngành sẵn sàng trao đổi thông tin khi doanh nghiệp cần.

“Trên thực tế, chúng ta đã có kinh nghiệm của nhiều ngành, nhiều sản phẩm đã ứng phó thành công, tạo được lợi thế tại thị trường xuất khẩu, ví dụ như: một số sản phẩm thủy sản tôm, cá tra, cá basa, thép, ván gỗ MDF… Trong quá trình này, kim ngạch xuất khẩu về cá tra, về tôm sang các thị trường, kể các thị trường áp dụng các biện pháp PVTM tăng nhanh trong thời gian vừa qua, hay là một số mặt hàng như thép, như gỗ… là những ví dụ điển hình bài học thành công của doanh nghiệp trong quá trình ứng phó với PVTM" - ông Dũng cho hay.

Để doanh nghiệp Hà Nội xử lý hiệu quả các vụ việc phòng vệ thương mại
Nhiều doanh nghiệp có kim ngạch xuất khẩu lớn có điều kiện, nguồn lực nắm bắt thông tin và tổ chức các hoạt động về ứng phó với PVTM. Ảnh: QT

Ở góc độ hiệp hội, Tổng Thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Hà Nội Mạc Quốc Anh cho rằng, sau những vụ kiện PVTM với hàng hóa xuất khẩu Việt Nam thời gian qua, ngày càng nhiều doanh nghiệp, ngành hàng có ý thức hơn về vấn đề này. Nhiều doanh nghiệp đã sớm thích ứng, nhận diện các thách thức, chuẩn bị phương án, giải pháp với quan điểm chủ động ứng phó.

Bà Nguyễn Thị Mai Anh - Phó Giám đốc Trung tâm Xúc tiến đầu tư thương mại du lịch Hà Nội (HPA) cho biết, với việc ký kết 15 hiệp định thương mại tự do (FTA), Việt Nam trở thành nền kinh tế có độ mở lớn và tham gia ngày càng sâu rộng vào thị trường thế giới. Năm 2021, Việt Nam lọt vào nhóm 20 nền kinh tế hàng đầu về thương mại quốc tế, với tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu gần 670 tỷ USD.

Tuy nhiên, quy mô xuất khẩu càng lớn càng dễ trở thành đối tượng của các biện pháp phòng vệ thương mại. Do đó, HPA mong muốn các doanh nghiệp có thêm nhiều hơn những kỹ năng đàm phán, PVTM; qua đó có đủ bản lĩnh, vững vàng hơn và biết cách xử lý với các biện pháp PVTM nước ngoài giúp tăng kim ngạch xuất khẩu.

Nâng cao nhận thức về phòng vệ thương mại

Trong thời gian vừa qua, nhận thức về các biện pháp PVTM của doanh nghiệp Việt Nam nói chung, cũng như các doanh nghiệp của Hà Nội nói riêng đã có sự cải thiện đáng kể, khi chúng ta mới ở giai đoạn hội nhập quốc tế ban đầu, các doanh nghiệp, ngành hàng còn hết sức bỡ ngỡ, thậm chí rất e ngại trước các biện pháp PVTM của nước ngoài.

Theo luật sư Phạm Thành Tài - Giám đốc Công ty Luật Phạm Danh (TP. Hà Nội), doanh nghiệp phải liên tục cập nhật chính sách, thủ tục, quy định và thông lệ quốc tế liên quan tới PVTM. Trong trường hợp trở thành đối tượng của các vụ kiện, doanh nghiệp cần chủ động chuẩn bị hồ sơ, dữ liệu, hợp tác với cơ quan điều tra để chứng minh mình không bán phá giá, không nhận trợ cấp.

Tuy nhiên, cho đến gần đây, theo khảo sát của Bộ Công thương, có gần 70% các doanh nghiệp đã nắm tương đối vững về các công cụ PVTM này và sẵn sàng chủ động để ứng phó với có biện pháp PVTM của nước ngoài cũng như sử dụng công cụ PVTM để bảo vệ ngành sản xuất trong nước.

“Yếu tố quan trọng nhất để các doanh nghiệp để biết để ứng phó với các biện pháp PVTM, cũng như thực hiện các biện pháp của doanh nghiệp tự bảo vệ mình trong quá trình kinh doanh, đàm phán, ký kết hợp đồng đó là vấn đề nhận thức. Vì các quy định về PVTM là vấn đề phức tạp, nhưng lại được sử dụng tương đối phổ biến, đặc biệt tại các thị trường xuất khẩu lớn của Việt Nam như Hoa Kỳ, Úc, EU… Chính vì vậy, Chính phủ, Bộ Công thương rất coi trọng việc cung cấp thông tin, tuyên truyền, phổ biến, đào tạo cho các hiệp hội ngành nghề, doanh nghiệp nắm và hiểu rõ các biện pháp PVTM này” - ông Lê Triệu Dũng cho hay.

Cũng theo Cục trưởng Cục PVTM, Bộ Công thương, các doanh nghiệp cũng cần phải chủ động liên kết với nhau cùng các biện pháp, đặc biệt là các nỗ lực ứng phó với các biện pháp PVTM của nước ngoài chỉ có thể thành công nếu chúng ta có sự hợp sức của doanh nghiệp. Bộ Công thương cũng đã tập trung vào việc hỗ trợ các hiệp hội ngành hàng là các đầu mối tổng hợp thông tin, tổng hợp nguồn lực để hỗ trợ các doanh nghiệp thành viên ứng phó với các biện pháp PVTM của nước ngoài.

Trong thời gian tới, Bộ Công thương sẽ tiếp tục triển khai các hoạt động cảnh báo sớm; tiếp cận với các doanh nghiệp trong những ngành có nguy cơ, hoặc bị điều tra, áp dụng biện pháp PVTM để cung cấp thông tin, giúp các doanh nghiệp hiểu được quy định, yêu cầu và quy trình điều tra; các công việc doanh nghiệp cần thực hiện; các kịch bản có thể xảy ra đối với ngành.

"Hầu hết các thị trường xuất khẩu truyền thống lớn đều đã khởi xướng điều tra PVTM đối với thép của Việt Nam, ngoài ra số vụ việc do các nước ASEAN tiến hành cũng tăng nhanh do việc thực thì các FTA dẫn đến xuất khẩu của ta tăng mạnh, đồng thời cơ cấu sản xuất giữa ta và một số nước trong khu vực khá tương đồng nên có tính cạnh tranh và xu hướng bảo hộ gia tăng" - ông Lê Triệu Dũng nói.