Sự chủ động của Bộ Tài chính
Ông Lê Tiến Dũng - Phó Vụ trưởng Vụ Phát triển hạ tầng, Bộ Tài chính cho biết, từ đầu năm đến nay, trong bối cảnh tình hình thời tiết diễn biến bất thường, mưa bão gây ảnh hưởng đến tiến độ triển khai các dự án tại một số địa bàn; chính quyền địa phương 2 cấp, một số ban quản lý dự án vừa được kiện toàn và đi vào hoạt động, nhưng tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công vẫn cao hơn năm 2024 cả về tỷ lệ và số tuyệt đối.
Có được kết quả này là do ngay từ đầu năm, Bộ Tài chính đã chủ động đề xuất Chính phủ thành lập 8 tổ công tác do lãnh đạo Chính phủ làm tổ trưởng, trực tiếp làm việc với các bộ, ngành và địa phương. Mục tiêu là “đi tận nơi, thấy tận chỗ”, nhận diện cụ thể các điểm nghẽn và kịp thời tháo gỡ khó khăn để thúc đẩy tiến độ giải ngân.
|
Song song với đó, Bộ Tài chính cũng tham mưu tổ chức 3 hội nghị trực tuyến toàn quốc do Thủ tướng Chính phủ chủ trì với sự tham gia của 34 tỉnh, thành phố. Các hội nghị này không chỉ là nơi đánh giá kết quả thực hiện, mà còn là diễn đàn “mổ xẻ” những tồn tại, vướng mắc và đề ra các giải pháp phù hợp với từng vùng, từng lĩnh vực.
Bên cạnh đó, một loạt chính sách quan trọng đã được Bộ Tài chính trình và được Chính phủ thông qua nhằm cắt giảm thủ tục hành chính, phân cấp mạnh mẽ và tăng cường hiệu lực thực thi. Đơn cử là Nghị định số 254/2025/NĐ-CP ban hành ngày 26/9/2025 - văn bản pháp lý mới quy định về quản lý, thanh toán, quyết toán dự án sử dụng vốn đầu tư công. Theo đó, các thủ tục thanh toán được rút gọn tối đa, hồ sơ được đơn giản hóa, đồng thời quy định rõ việc thanh toán khối lượng đã nghiệm thu ngay khi hoàn thành, tránh dồn việc vào cuối năm.
Cùng ngày, Bộ Tài chính cũng ban hành Thông tư số 91/2025/TT-BTC quy định hệ thống biểu mẫu sử dụng trong công tác quyết toán. Thông tư này tạo sự đồng bộ trong quản lý, giúp tiết kiệm thời gian, chi phí và nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách.
“Bộ Tài chính yêu cầu các địa phương xác định giải ngân đầu tư công là nhiệm vụ chính trị trọng tâm. Lãnh đạo địa phương phải trực tiếp chịu trách nhiệm theo dõi, đôn đốc, tháo gỡ khó khăn và kiểm soát tiến độ giải ngân theo tuần, theo tháng, theo quý” - ông Dũng nhấn mạnh.
Vẫn còn thách thức
Kết quả giải ngân vốn đầu tư công đạt được trong 9 tháng qua rất đáng ghi nhận, nhưng theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng, mục tiêu giải ngân vốn đầu tư công đạt 100% kế hoạch “vẫn là thách thức”.
Theo Bộ trưởng, bên cạnh những nguyên nhân do công tác tổ chức thực hiện, vẫn còn một số vướng mắc trong quy định pháp luật, vấn đề mới phát sinh từ thực tiễn. Trong đó, theo quy định của Luật Đất đai năm 2024, điều kiện thu hồi đất là phải hoàn thành việc bố trí, tái định cư; người có đất bị thu hồi để thực hiện các dự án xây dựng khu đô thị mới được bố trí vào nhà ở tạm hoặc hỗ trợ tiền thuê nhà ở (tạm cư) khi thực hiện thu hồi đất trong thời gian chờ bố trí tái định cư…
Như vậy, các trường hợp khác sẽ không đủ điều kiện để hỗ trợ tạm cư, cần sớm được tháo gỡ để đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công, tháo gỡ cho các dự án hạ tầng chiến lược, trọng điểm trong giai đoạn 2026 - 2030.
Bộ Tài chính nhấn mạnh, trong những tháng cuối năm, cần tiếp tục triển khai quyết liệt, mạnh mẽ, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, bảo đảm giải ngân 100% kế hoạch vốn đã được Thủ tướng Chính phủ giao.
Quyết liệt trong hành động và sáng tạo trong cách làm
Lũy kế đến hết tháng 9/2025, toàn tỉnh Khánh Hòa mới giải ngân được hơn 6.134 tỷ đồng, tương đương 38,13% kế hoạch và chỉ bằng 48% kế hoạch vốn được giao từ trung ương. Nguyên nhân của việc giải ngân thấp được tỉnh đưa ra là do thay đổi mô hình tổ chức hành chính.
Cụ thể, sau khi sáp nhập, cấp huyện không còn, khiến quá trình thẩm định, thiết kế, nghiệm thu, giải phóng mặt bằng… bị kéo dài và chồng chéo. Đặc biệt, 18 dự án động lực của tỉnh với tổng vốn hơn 8.800 tỷ đồng vẫn đang “kẹt” ở khâu giải phóng mặt bằng. Vì thế, khối lượng giải ngân mới chỉ đạt 19,71% sau 9 tháng.
 |
| Nguồn: Bộ Tài chính Đồ họa: Phương Anh |
Để đẩy nhanh tiến độ giải ngân, ngoài các giải pháp đã và đang thực hiện, địa phương này còn chọn một giải pháp đặc biệt hơn, đó là tăng cường tính minh bạch và hiện đại hóa quản lý thông qua công nghệ. Theo đó, Sở Tài chính Khánh Hoà đang nghiên cứu xây dựng phần mềm theo dõi giải ngân vốn đầu tư công, giúp cập nhật tiến độ theo thời gian thực và cảnh báo sớm các điểm nghẽn trong từng dự án.
Phần mềm theo dõi đầu tư công mà Khánh Hòa đề xuất kỳ vọng sẽ giúp các cơ quan quản lý theo dõi tiến độ “sát sườn” hơn, đồng thời tạo cơ sở dữ liệu tập trung để hỗ trợ điều hành, tháo gỡ vướng mắc kịp thời.
Tại Lâm Đồng, tỷ lệ giải ngân đến hết tháng 9 cũng mới chỉ đạt 27% kế hoạch. Lãnh đạo tỉnh này đã phê bình nghiêm khắc các chủ đầu tư có tỷ lệ giải ngân dưới mức trung bình, đồng thời yêu cầu, hằng tuần, từng đơn vị phải báo cáo cụ thể kết quả, khó khăn, vướng mắc; nếu không sẽ bị nêu đích danh trong báo cáo gửi Ban Thường vụ Tỉnh ủy.
Điểm nổi bật trong giải pháp của Lâm Đồng là chủ trương điều chỉnh kế hoạch đầu tư công trung hạn 2021 - 2025, tập trung vốn cho các dự án có tiến độ tốt, đồng thời ưu tiên bố trí vốn cho các khoản thanh toán nợ đọng.
Tỉnh Lâm Đồng cũng mạnh tay xử lý vi phạm. Theo đó, nhà thầu nào chậm tiến độ, vi phạm hợp đồng sẽ bị chấm dứt hợp đồng và thay thế ngay. Việc tạm ứng, bảo lãnh, thu hồi tạm ứng được kiểm soát chặt chẽ theo quy định pháp luật, tránh thất thoát ngân sách.
Từ nay đến cuối năm, tỉnh Lâm Đồng tiếp tục yêu cầu các sở, ban, ngành, UBND các xã, phường, đặc khu, theo chức năng nhiệm vụ, địa bàn quản lý phối hợp chặt chẽ với chủ đầu tư, thường xuyên kiểm tra, đôn đốc việc triển khai thực hiện công việc tại cơ quan, địa phương mình quản lý liên quan đến thực hiện, giải ngân vốn đầu tư công…
Thời gian còn lại của năm 2025 không nhiều, nhưng cơ hội để bứt tốc vẫn còn, nếu toàn hệ thống chính trị cùng chung tay vào cuộc. Điều quan trọng nhất lúc này là sự kiên định với mục tiêu, quyết liệt trong hành động và sáng tạo trong cách làm.
Mỗi dự án được giải ngân đúng tiến độ không chỉ là một con số trong báo cáo, mà là một tuyến đường được nối liền, một trường học được xây dựng, một bệnh viện được đưa vào sử dụng, hàng nghìn lao động có việc làm, hàng vạn người dân được hưởng lợi.
Với quyết tâm cao nhất, sự chủ động của các địa phương và sự đồng hành sát sao từ các bộ, ngành trung ương, mục tiêu giải ngân 100% vốn đầu tư công trong năm 2025 hoàn toàn có thể trở thành hiện thực.
