Miền Trung và bài toán nâng tầm logistics

Vị trí chiến lược để phát triển logistics

Thứ trưởng Bộ Công thương - Nguyễn Sinh Nhật Tân đánh giá, khu vực Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung sở hữu vị trí địa lý đặc biệt “hiếm nơi nào có được”. Khu vực nằm ở vị trí trung độ của đất nước, đây là đoạn kết nối giữa hai cực tăng trưởng lớn nhất của đất nước thông qua hệ thống quốc lộ, đường sắt, đường biển và đường hàng không. Đồng thời, là cầu nối quan trọng trong giao lưu kinh tế quốc tế, điểm trung chuyển hàng hóa với các tỉnh Tây Nguyên và là cửa ngõ ra biển thuận tiện nhất đối với các địa phương thuộc vùng Nam Lào, Đông Bắc Thái Lan và Đông Bắc Campuchia thông qua hành lang kinh tế Đông - Tây.

“Chính vị trí ấy đã khiến Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung trở thành điểm hội tụ của hàng hóa: từ nguyên liệu, nông sản, khoáng sản đến hàng công nghiệp chế biến, chế tạo…, không chỉ phục vụ thị trường nội địa, mà còn xuất, nhập khẩu sang các nền kinh tế láng giềng và xa hơn nữa. Logistics xuyên biên giới sẽ là “đòn bẩy chiến lược” để khai mở và gia tăng giá trị chuỗi cung ứng toàn vùng”, Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân chia sẻ.

Cảng Chân Mây - TP. Huế được định hướng sẽ phát triển thành cảng trung chuyển lớn và hệ thống logistics quốc tế

Với việc sở hữu nhiều tiềm năng lợi thế phù hợp, hiện nay nhiều địa phương tại miền Trung xác định logistics là một trong những lĩnh vực quan trọng để phát triển trong tương lai.

Chủ tịch UBND TP. Huế Nguyễn Văn Phương cho biết, theo định hướng đến năm 2030, TP. Huế sẽ trở thành trung tâm lớn của khu vực Đông Nam Á. Trong chiến lược đó, logistics được xác định là trụ cột phát triển xanh của vùng Bắc Trung Bộ. Để khơi thông nguồn lực và phát huy thế mạnh, Huế sẽ phát triển chuyển đổi số và kinh tế xanh, tập trung lồng ghép logistics và chuỗi giá trị sản phẩm nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh.

Về phía tỉnh Quảng Trị, ông Lê Đức Tiến, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị cho biết, từ ngày 1/7/2025, hai tỉnh Quảng Trị và Quảng Bình chính thức sáp nhập, hình thành một đơn vị hành chính mới - tỉnh Quảng Trị.

Tỉnh Quảng Trị mới có vị trí địa lý mang tính chiến lược đặc biệt khi nằm ở trung tâm của Hành lang kinh tế Đông - Tây (EWEC), kết nối Việt Nam với Lào, Thái Lan và Myanmar. Quảng Trị cũng là điểm hẹp nhất của nước ta nên tất cả các phương thức giao thông vận tải của đất nước đều qua Quảng Trị với sân bay, cảng biển, đường sắt, đường sắt tốc độ cao, quốc lộ 1A, đường Hồ Chí Minh, đường bộ cao tốc Bắc - Nam, hệ thống đường thuỷ. Đây chính là lợi thế quan trọng để Quảng Trị trở thành trung tâm kết nối khu vực Bắc Trung Bộ với tiểu vùng sông Mekong mở rộng (GMS), đóng vai trò cửa ngõ trên cả trục Bắc - Nam và trục Đông - Tây.

“Tỉnh Quảng Trị đã và đang hội tụ đầy đủ các yếu tố để vươn lên trở thành trung tâm logistics liên vùng, nỗ lực khẳng định vị trí là cầu nối, cửa ngõ quan trọng trong chiến lược liên vùng nội địa và liên vùng quốc tế”, ông Lê Đức Tiến nhấn mạnh.

Nhận diện tồn tại để nâng tầm

Thứ trưởng - Nguyễn Sinh Nhật Tân đánh giá, dù tiềm năng rất lớn, nhưng khu vực miền Trung vẫn còn nhiều hạn chế, tồn tại khiến logistics khu vực này chưa phát triển xứng tầm.

Cụ thể, hạ tầng logistic miền Trung vẫn thiếu tính đồng bộ; kết nối giữa cảng biển - đường sắt - đường bộ - hàng không dù đang được đẩy mạnh đầu tư, nhưng vẫn chưa phát huy hiệu quả tương xứng, khiến chi phí vận tải cao hơn so với mức trung bình khu vực. Trung tâm logistics hiện đại, có khả năng kết nối đa phương thức còn rất ít.

Bên cạnh đó, cơ chế chính sách đặc thù để thu hút đầu tư hạ tầng logistics quy mô lớn vẫn còn hạn chế. Nhiều doanh nghiệp logistics vừa và nhỏ chưa đủ nguồn lực áp dụng công nghệ quản lý tiên tiến, dẫn đến năng suất thấp và khó cạnh tranh. Việc đào tạo, phát triển và thu hút nhân lực chất lượng cao để cung cấp cho ngành dịch vụ logistics tại khu vực này cũng còn nhiều hạn chế.

Ở góc độ nhà đầu tư, ông Thang Khánh Hưng, Phó Giám đốc Công ty TNHH Hào Hưng kiến nghị cần sớm triển khai một cửa điện tử tại các cảng biển, giảm thiểu hồ sơ giấy tờ, tiến tới vận hành logistics số; thành lập tổ công tác hỗ trợ doanh nghiệp cảng biển làm đầu mối xử lý nhanh các vướng mắc.

Ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công thương nêu giải pháp để nâng tầm, đẩy mạnh phát triển logistics, miền Trung cần tăng cường hơn nữa nguồn hàng tới khu vực. Đồng thời, cần xây dựng, thiết lập các khu thương mại tự do ở các cảng biển, cửa khẩu, sân bay…

Về phần mình, ông Hồ Xuân Hoè, Giám đốc Sở Công Thương Quảng Trị cho rằng, khu thương mại tự do chỉ có thể thành công khi được đặt trong một hành lang pháp lý ổn định, đồng bộ giữa Trung ương và các địa phương. Bên cạnh đó, cần thống nhất các chính sách về ưu đãi thuế quan, thủ tục hải quan, cơ chế một cửa liên thông, đảm bảo hàng hóa qua lại các địa phương trong hành lang kinh tế Đông - Tây và tiểu vùng sông Mekong mở rộng nhanh chóng minh bạch và chi phí thấp.

“Một khu thương mại tự do hiệu quả không thể tồn tại độc lập mà cần gắn kết hệ thống hạ tầng liên vùng, từ đó, tạo thành các phương thức vận tải hội tụ thúc đẩy phát triển logistics vùng với quốc tế. Đồng thời, khu thương mại tự do chỉ thành công, khi có cơ chế liên kết giữa doanh nghiệp, cơ chế hợp tác PPP minh bạch để thu hút đầu tư xây dựng trung tâm logistics, cảng kho ngoại quan, dịch vụ giá trị gia tăng. Các địa phương trong vùng Bắc Trung Bộ và hành lang khu kinh tế Đông - Tây cần liên kết, để tạo ra nguồn hàng ổn định, đủ quy mô giúp khu thương mại tự do vận hành hiệu quả, giảm chi phí logistics cho toàn chuỗi”, ông Hoè phân tích.