Mô hình Trung tâm tài chính quốc tế mở ra cánh cửa để Việt Nam bứt tốc

Ngày 11/6, Chính phủ đã trình Quốc hội phê duyệt Dự thảo Nghị quyết về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam, gồm 6 chương và 35 điều. Bình luận xung quanh sự kiện này, bà Trần Thị Thúy Ngọc - Phó Tổng Giám đốc Deloitte Việt Nam đánh giá, dự thảo này đánh dấu một sự kiện đặc biệt, mở ra cánh cửa để Việt Nam bứt tốc trên hành trình phát triển trong kỷ nguyên mới.

Ưu đãi thuế là bước đi táo bạo

Dự thảo Nghị quyết quy định, một trong các cơ quan quản lý trung tâm tài chính quốc tế là Ban Chỉ đạo Trung tâm tài chính quốc tế được trực tiếp chỉ đạo bởi Thủ tướng Chính phủ trong vai trò Trưởng ban. Đáng chú ý, Dự thảo cũng quy định Chính phủ được chủ động xử lý các vấn đề phát sinh, thông qua việc ban hành các Nghị định khác các văn bản quy phạm pháp luật của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Dự kiến Trung tâm tài chính quốc tế sẽ được thành lập tại TP. Hồ Chí Minh. Ảnh minh hoạ

“Có thể nhận thấy, quyết tâm chính trị và sự sát sao, đồng hành của Chính phủ, cụ thể là Thủ tướng nhằm bắt kịp xu hướng thị trường và các chuẩn mực quốc tế, kết nối toàn cầu thông qua việc trực tiếp chỉ đạo, qua đó tạo sự thống nhất và phối hợp hiệu quả giữa các bộ, ngành” - bà Ngọc nhận định.

Bà cho biết, kinh nghiệm quốc tế cho thấy vai trò của cơ quan điều phối cấp cao là rất quan trọng. Tại Kazakhstan, Hội đồng Quản lý Trung tâm tài chính quốc tế Astana (AIFC) do Tổng thống đứng đầu giúp kết nối trực tiếp trung tâm tài chính với lãnh đạo cấp cao. Phương thức quản lý này tạo sự quyết liệt trong triển khai cũng như giao trách nhiệm can thiệp cho Chính phủ trong các tình huống khẩn cấp nhằm ngăn chặn rủi ro thị trường, từ đó bảo vệ và tạo niềm tin với nhà đầu tư.

Đi kèm với bộ máy tổ chức, chính sách nhân lực và thuế khóa ưu đãi là công cụ thiết yếu để thu hút chất xám quốc tế. Tại các trung tâm tài chính hàng đầu, AIFC miễn thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế thu nhập cá nhân tới 50 năm để tạo sức hút mạnh mẽ​. Trung tâm tài chính quốc tế Dubai (DIFC) cũng duy trì chính sách không thuế thu nhập cá nhân từ lâu.

Đại diện Deloitte Việt Nam cũng nhấn mạnh, tại Dự thảo Nghị quyết, mức ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp và miễn thuế thu nhập cá nhân cho nhân lực chất lượng cao được đánh giá là bước đi táo bạo. Đây là bước khởi đầu cho một tầm nhìn dài hạn về môi trường làm việc thuận lợi và cơ hội phát triển quốc tế hóa cao (thủ tục hành chính đơn giản, miễn visa, môi trường sống hấp dẫn, giao thông thuận lợi, trải nghiệm bền vững...) nhằm biến trung tâm tài chính quốc tế thành điểm đến lý tưởng cho nhân tài toàn cầu.

Cân bằng giữa mở cửa và ổn định

Vấn đề cốt lõi nhưng nhạy cảm của dự thảo về cơ chế quản lý luồng vốn tại trung tâm tài chính quốc tế được đề cập với những chính sách đặc thù về tự do hóa tài khoản và ngoại hối. Việc mở cửa thông thoáng nhưng có kiểm soát với dòng vốn ngoại tệ cũng là điểm chung dễ thấy của các trung tâm tài chính quốc tế hàng đầu.

Bà Ngọc cho biết, trong khu vực, Singapore trước đây tách bạch tài khoản nội địa và nước ngoài, đến nay đã quy định giới hạn giao dịch đồng SGD. Trong khi đó, DIFC cực kỳ nghiêm ngặt, cấm hoàn toàn giao dịch bằng Dirham UAE trong trung tâm; Malaysia Labuan cho phép dùng đồng ringgit nhưng đặt trần hạn mức​. Nhờ vậy, các trung tâm này vẫn kết nối tốt với hệ thống tài chính toàn cầu mà không mất kiểm soát dòng vốn nội địa.

Quốc hội thảo luận về Dự thảo Nghị quyết về trung tâm tài chính. Ảnh minh hoạ

Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính, trong bối cảnh ngân sách có hạn và nhu cầu tăng trưởng rất lớn của Việt Nam, mục tiêu hàng đầu của việc thành lập trung tâm tài chính quốc tế là huy động nguồn vốn quốc tế để phục vụ phát triển kinh tế trong nước. Các quy định trong dự thảo phần nào đã phản ánh đúng mục đích, chủ động mở cửa đón dòng vốn ngoại tệ nhưng vẫn có “tường lửa” ở mức độ nhất định với đồng nội tệ.

“Đối với Việt Nam, điều quan trọng là thiết kế linh hoạt và nâng cao năng lực quản lý rủi ro, thiết kế “cửa ngăn” linh hoạt, cho phép dòng vốn lưu chuyển phục vụ đầu tư nhưng vẫn lọc được rủi ro trước khi tiền đồng chảy vào nền kinh tế, bảo đảm Việt Nam hưởng lợi tối đa từ nguồn vốn quốc tế chảy qua trung tâm” - bà Trần Thị Thuý Ngọc nhấn mạnh.

Bà Ngọc cũng khẳng định, bao gồm 13 chính sách đặc thù, Dự thảo mang lại một tầm nhìn tổng thể, táo bạo nhưng thực tế cho dự án trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam. Từ cơ chế điều phối, khung pháp lý, chính sách ngoại hối đến hệ thống tư pháp, Dự thảo đều hướng tới việc xây dựng một trung tâm tài chính hiện đại, tiệm cận chuẩn mực quốc tế nhưng cũng phù hợp với bối cảnh Việt Nam.

Theo bà, để biến tầm nhìn đó thành hiện thực, cần sự vào cuộc quyết liệt của Nhà nước trong hoàn thiện pháp lý và đầu tư hạ tầng quản lý, sự chuẩn bị của các thành viên tham gia thị trường trong nâng cao năng lực cạnh tranh, tuân thủ chuẩn mực mới. Đặc biệt là sự ủng hộ của công chúng khi nhìn nhận những lợi ích lâu dài của trung tâm tài chính quốc tế , từ dòng vốn mới cho tăng trưởng kinh tế, cơ hội việc làm chất lượng cao đến vị thế nâng cao của Việt Nam trên trường quốc tế./.