Năm 2026: Phép thử cho hành trình mới

Mục tiêu kép đầy thách thức

Theo chương trình, trong ngày 29 và 30/10, Quốc hội sẽ thảo luận tại hội trường về kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026.

Trong kế hoạch trình Quốc hội, Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2026 đạt 10% trở lên, GDP bình quân đầu người đạt 5.400 - 5.500 USD, trong khi vẫn giữ vững ổn định vĩ mô, kiểm soát lạm phát bình quân khoảng 4,5%. Đây là bước nhảy lớn, đòi hỏi sự phối hợp cực kỳ linh hoạt giữa chính sách tài khóa mở rộng có trọng tâm và chính sách tiền tệ thận trọng.

Chính vì vậy, một số đại biểu Quốc hội bày tỏ băn khoăn về mục tiêu này và cho rằng, dư địa tăng trưởng năm 2026 không còn nhiều. Bởi, tốc độ tăng năng suất lao động năm 2025 mới đạt 6,85%, tăng trưởng GDP 8%, nên để đạt mục tiêu 10% trong năm 2026 là “rất khó khăn”. Đại biểu Trần Văn Tiến (Phú Thọ) đề nghị Chính phủ cần “làm rõ hơn các kịch bản tăng trưởng, xác định cụ thể dư địa phát triển từng khu vực, từng ngành” để bảo đảm tính khả thi.

Nguồn: Chính phủ. Đồ họa: Phương Anh

Các đại biểu kiến nghị, để tạo ra bước đột phá mạnh mẽ, thúc đẩy nền kinh tế Việt Nam phát triển bền vững cần phải tháo gỡ những vấn đề cốt lõi và tối ưu hóa các cơ chế hiện tại để "bồi dưỡng" cho sức khỏe của nền kinh tế và sức đề kháng của các doanh nghiệp...

Theo đại biểu Nguyễn Như So (đoàn Bắc Ninh), trong 9 tháng năm 2025 đã ghi nhận mức tăng trưởng GDP 7,85%, một con số ấn tượng. Tuy nhiên đại biểu băn khoăn liệu mức tăng trưởng này đã thực sự khai thác hết tiềm năng của nền kinh tế và giải phóng được sức mạnh nội tại của đất nước chưa?

Bởi theo đại biểu, đà phục hồi mạnh mẽ sau đại dịch phải tạo ra một làn sóng đầu tư tư nhân mạnh mẽ, thúc đẩy sản xuất, đổi mới sáng tạo và mở ra một chu kỳ phát triển mới. Tuy nhiên, thực tế, làn sóng ấy vẫn chỉ dừng lại ở những con sóng yếu ớt, thiếu sức lan tỏa. Số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường vẫn lớn. “Một nền kinh tế không thể mạnh mẽ nếu sức sống của doanh nghiệp, những đơn vị tạo ra giá trị thực bị bóp nghẹt”, đại biểu Nguyễn Như So nêu quan điểm.

Để tạo ra những bước đột phá mạnh mẽ, thúc đẩy nền kinh tế Việt Nam phát triển bền vững, đặc biệt là khu vực tư nhân, cần phải tháo gỡ những vấn đề cốt lõi và tối ưu hóa các cơ chế hiện tại. Do đó, theo đại biểu cần tái cơ cấu toàn diện thị trường vốn, kích hoạt dòng tiền mạnh mẽ phục vụ sản xuất thực sự.

Cùng quan tâm đến vấn đề tháo gỡ điểm nghẽn, nâng cao sức khỏe doanh nghiệp, đại biểu Đinh Ngọc Minh (đoàn Cà Mau) cho biết số lượng và chất lượng doanh nghiệp thành lập mới còn thấp, chi phí sản xuất cao, chi phí logistics chiếm tới 14% GDP. Theo đại biểu, nếu giảm được 5% chi phí logistic, doanh nghiệp sản xuất sẽ tiết kiệm được khoảng 25 tỷ USD mỗi năm, nguồn lực đủ lớn để gia tăng sức cạnh tranh và tái đầu tư.

Một vấn đề khác đại biểu cho là "nhức nhối" là cải cách thủ tục hành chính còn chậm, chưa đạt mục tiêu cắt giảm 30 - 50% theo yêu cầu của Nghị quyết 68 của Chính phủ. Thậm chí, một số lĩnh vực còn phát sinh thêm thủ tục, làm tăng chi phí tuân thủ, khiến doanh nghiệp “đuối sức” và khó lớn mạnh. Đại biểu đề nghị Chính phủ và các bộ, ngành cần thực chất hóa cải cách, chống bất công trong tiếp cận nguồn lực, đảm bảo môi trường kinh doanh công bằng, minh bạch...

Phát triển kinh tế tư nhân là trụ cột của tăng trưởng bền vững

Những vấn đề này cũng đã được Chính phủ nhận định và đề ra giải pháp trong bản kế hoạch trình Quốc hội. Theo đó, Chính phủ xác định tập trung xây dựng, hoàn thiện đồng bộ thể chế phát triển; tổng kết việc thí điểm các cơ chế, chính sách đặc thù để thể chế hóa thành chính sách chung cho cả nước; hoàn thiện cơ chế, chính sách phát triển đặc khu kinh tế tại Vân Đồn, Vân Phong, Phú Quốc....

Một mục tiêu lớn của năm 2026 là cắt giảm, đơn giản hóa 100% điều kiện kinh doanh không cần thiết; cắt giảm 50% thời gian, chi phí tuân thủ thủ tục hành chính so với năm 2024.

Song song đó, thúc đẩy mạnh mẽ các động lực tăng trưởng mới; phát triển kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ, công nghiệp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo…; xây dựng, hoàn thiện cơ chế thử nghiệm có kiểm soát cho các mô hình kinh doanh mới.

Hoàn thiện hành lang pháp lý và phát triển đồng bộ các loại thị trường (tài chính, chứng khoán, vàng, khoa học công nghệ, lao động, bất động sản…). Triển khai hiệu quả thí điểm thị trường tài sản mã hóa; thúc đẩy hình thành thị trường dữ liệu...; đẩy mạnh xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế tại Thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng và các khu thương mại tự do thế hệ mới tại một số địa phương.

Theo đánh giá của Uỷ ban Kinh tế - Tài chính, để đạt được mục tiêu tăng trưởng 10% thì các chính sách vĩ mô cần được điều hành linh hoạt, các đột phá chiến lược về thể chế, hạ tầng, nhân lực cần được triển khai đồng bộ, và nền kinh tế chuyển dịch mạnh sang các giá trị gia tăng cao dựa trên công nghệ, đổi mới sáng tạo và năng lượng sạch.

Cùng với đó là phát triển kinh tế tư nhân như một trụ cột của tăng trưởng bền vững; thực hiện hiệu quả các nghị quyết của Đảng và Quốc hội về phát triển kinh tế tư nhân, hoàn thiện thể chế, môi trường và không gian phát triển.

Cơ quan thẩm tra cũng nhấn mạnh yêu cầu quyết liệt tháo gỡ vướng mắc về thể chế, pháp luật, nhất là trong đầu tư, kinh doanh để giải phóng sức sản xuất, huy động nguồn lực cho phát triển; chủ động hoàn thiện chính sách, thử nghiệm có kiểm soát mô hình kinh tế mới, tạo hành lang pháp lý cho đổi mới sáng tạo; kiên quyết cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, quy định kinh doanh không phù hợp, thiếu khả thi.

Những mục tiêu đặt ra cho năm 2026 - năm bản lề để Việt Nam hiện thực hóa tầm nhìn 2030 - sẽ chính là bài kiểm tra năng lực thích ứng, đổi mới và tự cường của cả nền kinh tế Việt Nam trên hành trình bước vào kỷ nguyên phát triển mới.