Phía sau thanh toán, fintech còn nhiều dư địa phát triển bứt phá

Fintech “mở khóa” cơ hội tiếp cận vốn

Chia sẻ tại tọa đàm “Thực thi Chiến lược tài chính toàn diện quốc gia: Cơ hội để hộ kinh doanh tiếp cận công nghệ tài chính, thúc đẩy tăng trưởng” do Báo Nhân dân phối hợp cùng Viện Chiến lược phát triển kinh tế số (IDS) vừa tổ chức, ông Nguyễn Thanh Hiển - Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Công nghệ Finviet kể lại câu chuyện của một cửa hàng tại miền Trung.

Trước đây, chủ cửa hàng chỉ ghi chép hoạt động kinh doanh hàng ngày bằng sổ tay, vay vốn người quen với lãi suất 3%/tháng. Sau 6 tháng dùng giải pháp số toàn diện POS ECO tích hợp sẵn tính năng xuất hóa đơn điện tử và chữ ký số, doanh thu minh bạch, dữ liệu giao dịch kết nối sang ngân hàng, chủ cửa hàng được Ngân hàng SHB cấp hạn mức tín dụng 200 triệu đồng, lãi suất chỉ bằng một phần ba so với vay cá nhân.

Cùng với đó, nhờ tích hợp giải pháp ECO Pay, 70% giao dịch đã chuyển sang thanh toán điện tử, giảm rủi ro sử dụng tiền mặt. Từ dữ liệu ổn định này, chủ hộ kinh doanh còn được tham gia gói tiết kiệm nhỏ giọt và bảo hiểm sức khỏe với chi phí thấp.

TS. Nguyễn Đức Kiên - Nguyên Tổ trưởng Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng Chính phủ điều phối phiên thảo luận tại toạ đàm. Ảnh tư liệu

Công ty Tài chính Tổng hợp cổ phần Điện lực (EVF) là một trong những doanh nghiệp liên tục mở rộng các sản phẩm tài chính thông qua nền tảng số. Ông Nguyễn Tiến Sỹ - Giám đốc Khối Tài chính số, Giám đốc chi nhánh Hà Nội của EVF cho biết, công ty đã chủ động ứng dụng nhiều công nghệ tiên tiến như eKYC (giải pháp định danh xác thực khách hàng điện tử), mobile app, cho vay trực tuyến, xử lý dữ liệu mở, phục vụ người dân và hộ kinh doanh - đối tượng thường gặp nhiều rào cản trong tiếp cận vốn ngân hàng truyền thống.

Cùng với đó, EVF liên kết với đối tác công nghệ số giúp khách hàng doanh nghiệp không chỉ được vay vốn, mà còn số hóa hoạt động quản lý bán hàng, điều hành kinh doanh. EVF đang ghi nhận kết quả kinh doanh tích cực, với tổng dư nợ cho vay đạt gần 53.000 tỷ đồng, tỷ lệ nợ xấu chỉ 0,7%, thấp hơn nhiều so với mặt bằng chung ngành tài chính. Gần đây, EVF còn mở rộng cho vay sang các lĩnh vực mới như thương mại, năng lượng, bất động sản...

Có thể thấy, các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực công nghệ tài chính (fintech) đang đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện chiến lược tài chính toàn diện quốc gia. Nhờ lợi thế về công nghệ, dữ liệu, chi phí vận hành và mô hình kinh doanh, fintech giúp các doanh nghiệp, hộ kinh doanh và người dân dễ dàng tiếp cận dịch vụ tài chính số. Đặc biệt, trong mắt các nhà đầu tư nước ngoài, fintech tại Việt Nam được đánh giá đầy tiềm năng.

Nhấn mạnh vai trò của fintech trong cung ứng dịch vụ tài chính số, ThS. Đoàn Ngọc Khanh - chuyên gia của IDS nhấn mạnh, các doanh nghiệp fintech đang góp phần tái cấu trúc hệ sinh thái tài chính, khi tách những dịch vụ trong mô hình truyền thống thành các phân khúc nhỏ hơn, đồng thời phát triển theo hướng ngày càng chuyên biệt, chuyên sâu hơn.

"Sau khi phân tách, fintech thu hút thêm những doanh nghiệp của các ngành kinh tế khác cùng tham gia thị trường dịch vụ tài chính, như các doanh nghiệp của ngành bán lẻ, doanh nghiệp vận tải, doanh nghiệp cung cấp dịch vụ công hoặc bán công..." - bà Khanh nói.

Ngoài ra, fintech cũng kéo theo các tệp khách hàng của các ngành này, cùng nhau mở rộng cơ sở dữ liệu khách hàng từ mô hình truyền thống sang mô hình mới. Dữ liệu khách hàng trở thành tệp dữ liệu dùng chung cho tất cả các đối tượng tham gia thị trường.

Dư địa lớn cho fintech khi chính sách mở đường

Việt Nam đã ban hành cơ chế thử nghiệm cho fintech từ năm 2008, chủ yếu trong lĩnh vực trung gian thanh toán và thử nghiệm hạ tầng. Tuy nhiên, phải mất tới 17 năm, đến năm 2025, mới ban hành cơ chế thử nghiệm tiếp theo, nổi bật là Nghị định số 94/2025/NĐ-CP ngày 29/4/2025 quy định về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát trong lĩnh vực ngân hàng.

Thực tế, quá trình phát triển và ứng dụng công nghệ tài chính vẫn gặp nhiều rào cản do sự phối hợp chính sách còn hạn chế, sự thiếu cởi mở và liên kết giữa cơ quan quản lý chuyên ngành, doanh nghiệp công nghệ và các tổ chức tài chính - tín dụng truyền thống.

Về dư địa phát triển, ThS. Đoàn Ngọc Khanh chỉ rõ, vẫn còn nhiều hướng để mở rộng. Một trong những mô hình đáng chú ý là đại lý ngân hàng, nơi ngân hàng có thể làm chủ hoặc không làm chủ, cùng hợp tác với các fintech và đối tác khác để cung cấp các dịch vụ tài chính tương tự ngân hàng. Điểm khác biệt là mô hình này tập trung phục vụ nhóm khách hàng yếu thế, những người thường không đủ điều kiện tiếp cận dịch vụ ngân hàng truyền thống.

"Mô hình ưu việt và tiên tiến hơn là mô hình ngân hàng số. Hiện có 3 quốc gia nổi bật về cung cấp mô hình này là Trung Quốc, Singapore và Hàn Quốc. Mô hình ngân hàng số đang bước vào giai đoạn tăng trưởng cao và có thể cạnh tranh ởtrên thế giới" - bà Khanh nhấn mạnh.

Đối với Việt Nam, theo nhóm nghiên cứu của IDS, fintech ở nước ta đang nằm ở mô hình đại lý ngân hàng. Tuy nhiên, khả năng để các fintech tự đưa ra đường hướng hoạt động còn tương đối bị hạn chế, do sự thay đổi chính sách diễn ra chậm. Theo kinh nghiệm của nhiều quốc gia trên thế giới, họ thử nghiệm rất nhiều lần, nếu thử nghiệm đạt hiệu quả thì sẽ đưa vào chính thức; còn nếu không hiệu quả thì sẽ loại bỏ và tiếp tục đưa ra chính sách khác.

"Quá trình sử dụng liên tục như vậy giúp các quốc gia phát triển mô hình đại lý ngân hàng, hoặc mô hình ngân hàng số đang thấy trên thị trường thế giới hiện nay" - đại diện IDS cho biết.