Quản trị công ty tốt - “Điểm cộng” quan trọng đón dòng vốn mới sau nâng hạng

Hướng đến quản trị công ty tốt

Năm 2025 ghi nhận dấu mốc đặc biệt khi thị trường chứng khoán Việt Nam bước sang năm thứ 25 của hành trình phát triển. Một phần tư thế kỷ không chỉ mang lại sự trưởng thành về quy mô vốn hóa, số lượng doanh nghiệp niêm yết hay cơ sở nhà đầu tư, mà quan trọng hơn, đó là sự chuyển mình về chất lượng, đặc biệt trong hoạt động quản trị công ty tại các doanh nghiệp niêm yết.

Quản trị công ty là hệ thống các nguyên tắc, quy trình và cơ chế nhằm bảo đảm doanh nghiệp được điều hành minh bạch, có trách nhiệm và cân bằng lợi ích giữa các bên. Quản trị công ty tốt giúp doanh nghiệp giảm thiểu rủi ro và các hành vi gian lận về tài chính, ngăn ngừa các giao dịch trục lợi cá nhân của các nhà quản lý, mở rộng khả năng tiếp cận thị trường vốn, nâng cao uy tín và thương hiệu.

Nguồn: TBTCVN tổng hợp. Đồ họa: Phương Anh

Cách đây hơn một thập kỷ, lần đầu tiên giải thưởng Quản trị công ty đã được đưa vào, trở thành một hạng mục của Cuộc Bình chọn Doanh nghiệp niêm yết 2025 (VLCA) được đánh giá qua Bộ Tiêu chí đánh giá Quản trị công ty Việt Nam (VCGS).

Từ một giải thưởng, bộ tiêu chí VCGS - VLCA hiện đã thành thước đo chất lượng và cam kết phát triển bền vững của các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường. VCGS đã trở thành bộ khung tham chiếu không thể thiếu cho tất cả doanh nghiệp niêm yết bất kể quy mô lớn hay nhỏ. Doanh nghiệp có thể tự đo lường khoảng cách quản trị của mình so với chuẩn mực tốt nhất, từ đó xây dựng lộ trình cải thiện ngắn hạn và dài hạn.

Không chỉ là chuẩn mực, đây còn là sự vinh danh xứng đáng đối với các doanh nghiệp đáp ứng được các tiêu chuẩn khắt khe. Trong đó, vai trò dẫn dắt đầy chiến lược của các cơ quan quản lý và tổ chức đồng hành góp phần làm nên uy tín của giải thưởng.

Sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh (HOSE) không chỉ thực hiện vai trò vận hành thị trường mà còn là“cầu nối tri thức. Các sáng kiến của HOSE đã giúp lan tỏa tinh thần quản trị tốt tới từng doanh nghiệp niêm yết. Hội đồng chung khảo có sự tham gia đầy đủ và đa dạng của các cơ quan quản lý thị trường (Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Sở Giao dịch Chứng khoán

TP. Hồ Chí Minh, Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội, Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán Việt Nam), các giáo sư hàng đầu đại diện các trường đại học, Hiệp hội nghề nghiệp và Báo Tài chính - Đầu tư. Sự kết hợp của các “mũi nhọn” này tạo nên giá trị thúc đẩy quản trị công ty, không còn là một hệ thống để quản trị, định hướng chiến lược và đảm bảo kiểm soát hoạt động của công ty, mà đã biến thành một cấu phần của năng lực cạnh trạnh của doanh nghiệp, qua đó, nuôi dưỡng và nâng cao niềm tin của công chúng đầu tư và giá trị thị trường.

Nam châm hút dòng vốn mới

Dưới góc độ quản trị công ty, nhà đầu tư quan tâm đến năng lực và hiệu quả hoạt động của hội đồng quản trị; khả năng bảo đảm quyền và đối xử công bằng với cổ đông; hiệu quả đầu tư; công bố thông tin và phát triển bền vững. Trên thương trường, doanh nghiệp nỗ lực giữ chân khách hàng trên thị trường hàng hóa và dịch vụ bằng chất lượng sản phẩm và dịch vụ. Còn trên thị trường vốn, doanh nghiệp giữ chân nhà đầu tư bằng chất lượng quản trị tốt. Trong bối cảnh dòng vốn đầu tư ngày càng khó tính, yêu cầu nâng chuẩn quản trị công ty không chỉ đến từ khung pháp lý, mà đến trực tiếp từ thị trường. Các doanh nghiệp quản trị công ty tốt là “địa chỉ” đầu tư mà nhà đầu tư sẵn sàng trả giá cao hơn nhờ tiềm năng sinh lời và sự phát triển bền vững.

Ngày 8/10/2025 đánh dấu một bước tiến lớn của thị trường chứng khoán Việt Nam khi FTSE Russell công bố nâng hạng từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi thứ cấp, dự kiến có hiệu lực từ ngày 21/9/2026, sau kết quả rà soát vào tháng 3/2026. Một số tổ chức phân tích ước tính việc nâng hạng có thể mang lại 5 - 6 tỷ USD dòng vốn mới vào thị trường chứng khoán Việt Nam. Không chỉ nâng cao thanh khoản của thị trường, quyết định nâng hạng còn củng cố niềm tin của nhà đầu tư và hỗ trợ sự phát triển toàn diện của thị trường vốn Việt Nam.

Tuy nhiên, khi thị trường được nâng hạng, không phải tất cả doanh nghiệp đều sẽ được dòng vốn quốc tế lựa chọn. Theo bà Dương Kim Anh - Giám đốc Đầu tư, Công ty Quản lý Quỹ Vietcombank (VCBF) nhấn mạnh luật pháp có thể mở cửa thị trường, nhưng chất lượng tài sản và tiêu chuẩn quản trị mới là yếu tố giúp giữ chân dòng vốn dài hạn. Kinh nghiệm tại nhiều thị trường đi trước như Hàn Quốc, Đài Loan hay Thái Lan cho thấy nâng hạng chỉ mở ra cơ hội, còn dòng vốn dài hạn chỉ gắn bó với những doanh nghiệp đủ quy mô, minh bạch và tuân thủ chuẩn mực quản trị quốc tế. Để đạt được điều đó, ba nhóm tiêu chí then chốt là việc công bố thông tin song ngữ, thực hiện quản trị công ty theo thông lệ OECD và ASEAN và lượng hoá cụ thể tiêu chí ESG (môi trường, xã hội và quản trị).

Doanh nghiệp quá nhỏ sẽ khó lọt tầm ngắm. Bên cạnh yêu cầu về ngưỡng vốn hóa tối thiểu, thanh khoản ổn định và tỷ lệ cổ phiếu tự do chuyển nhượng đủ rộng đảm bảo khả năng hấp thụ dòng vốn, “điểm cộng” quan trọng để các nhà quản lý tài sản toàn cầu chỉ sẵn sàng giải ngân là việc giao tiếp với nhà đầu tư. Các quỹ chủ động không chỉ nhìn vào báo cáo tài chính khô cứng, mà cần được nghe trực tiếp qua các buổi gặp gỡ nhà phân tích, hội nghị công bố kết quả kinh doanh song ngữ. Tại đó, ban lãnh đạo không chỉ báo cáo kết quả, mà còn giải thích nguyên nhân tăng/giảm, chia sẻ kế hoạch trung dài hạn và làm rõ rủi ro chiến lược.

Ngày nay, quản trị công ty tốt không chỉ là lựa chọn mà là điều kiện bắt buộc. Nhà đầu tư toàn cầu ngày càng quan tâm đến năng lực quản trị và minh bạch thông tin của doanh nghiệp. Chiếc vé thông hành này sẽ giúp doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn chất lượng cũng như tiếp cận khách hàng trên thị trường quốc tế, không chỉ giúp doanh nghiệp vững vàng trước biến động toàn cầu, mà còn góp phần khẳng định vị thế Việt Nam trên bản đồ quốc tế.

Theo Đề án Nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam, mục tiêu đề ra không chỉ là đáp ứng tiêu chí nâng hạng lên thị trường mới nổi thứ cấp của FTSE Russell, mà xa hơn còn nâng hạng lên thị trường mới nổi của MSCI và thị trường mới nổi bậc cao của FTSE Russell. Ông Bùi Hoàng Hải - Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cũng nhấn mạnh, nâng hạng là cột mốc trên hành trình dài. Điều quan trọng hơn là nâng cao hiệu quả của thị trường chứng khoán trong huy động và phân bổ vốn, cải cách thị trường ngày càng minh bạch, ổn định, vận hành hiệu quả, nhà đầu tư có cơ hội tìm kiếm lợi nhuận.