Quy hoạch vùng Đồng bằng sông Hồng: Tư duy mới, tầm nhìn mới

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị lần thứ 3 của Hội đồng điều phối vùng Đồng bằng sông Hồng, sáng 9/5. Ảnh tư liệu

Quy mô kinh tế chiếm hơn 30% GDP cả nước

Sáng 9/5, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Chủ tịch Hội đồng điều phối vùng Đồng bằng sông Hồng (ĐBSH) chủ trì Hội nghị lần thứ 3 của Hội đồng.

Hội nghị tập trung thảo luận về việc triển khai thực hiện Quy hoạch vùng ĐBSH thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 vừa được phê duyệt; tình hình 1 năm thực hiện Nghị quyết 30 của Bộ Chính trị về phát triển vùng và chương trình hành động của Chính phủ triển khai Nghị quyết 30; rà soát cơ chế chính sách đặc thù vùng; kế hoạch điều phối Hội đồng vùng năm 2024; tình hình triển khai các dự án trọng điểm của vùng.

Theo các ý kiến tại phiên họp, tình hình phát triển kinh tế - xã hội của vùng đạt được nhiều kết quả tích cực. Tốc độ tăng trưởng kinh tế (GRDP) năm 2023 của vùng đạt 6,28%, đứng thứ 3/6 vùng kinh tế, gấp 1,24 lần so với bình quân chung cả nước (5,05%).

Quy mô nền kinh tế giá hiện hành đạt hơn 3.100 tỷ đồng, chiếm 30,1% GDP cả nước, đứng thứ 2/6 vùng kinh tế (sau vùng Đông Nam Bộ 30,2%); GRDP bình quân đầu người đạt 131,9 triệu đồng, đứng thứ 2 cả nước (sau vùng Đông Nam Bộ 166 triệu đồng).

Thu ngân sách nhà nước (NSNN) trên địa bàn năm 2023 ước đạt hơn 720.000 tỷ đồng, đứng đầu cả nước và chiếm 38,6% tổng thu NSNN của cả nước. Thu hút FDI năm 2023 lớn nhất nước, ước đạt 17,382 tỷ USD, trong đó 5/11 địa phương trong vùng thuộc nhóm 10 địa phương dẫn đầu cả nước.

Chất lượng cơ sở hạ tầng vùng ĐBSH ngày càng được cải thiện, có 4/11 địa phương nằm trong nhóm 10 tỉnh, thành phố có cơ sở hạ tầng tốt nhất cả nước (Quảng Ninh dẫn đầu cả nước, Hà Nội thứ 4, Hải Phòng thứ 7, Bắc Ninh thứ 8).

Tuy nhiên, vẫn còn một số khó khăn về hạ tầng đô thị, các vấn đề về môi trường có tính liên vùng; khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo chưa thực sự là động lực cho phát triển, các hoạt động liên kết, điều phối vùng cần được quan tâm hơn nữa.

12 từ khóa trong quy hoạch, phát triển vùng

Phát biểu tại phiên họp, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đánh giá cao những kết quả đã đạt được. Theo Thủ tướng, quy hoạch vùng được xây dựng với tư duy mới, tầm nhìn mới, cách làm mới, niềm tin mới để tạo ra giá trị mới; tìm ra, thúc đẩy phát triển tiềm năng khác biệt, lợi thế cạnh tranh của vùng và phát hiện, chỉ rõ những mâu thuẫn, hạn chế, khó khăn để đưa ra giải pháp hóa giải, khắc phục.

Đáng chú ý, 7/20 dự án quan trọng của vùng đã được khởi công và đang hoàn thiện các thủ tục để khởi công tiếp 8 dự án theo đúng kế hoạch đề ra. Trong đó, Thủ tướng nhấn mạnh tầm quan trọng của dự án đường bộ cao tốc Hải Phòng - Thái Bình - Nam Định - Ninh Bình với việc tạo không gian phát triển mới, kết nối các miền di sản của vùng.

Tuy nhiên, Thủ tướng cũng đánh giá quá trình phát triển của vùng ĐBSH còn đối mặt với một số tồn tại, hạn chế khi tiềm năng lớn nhưng cơ chế, chính sách còn hạn hẹp. Kinh tế xã hội phát triển chưa tương xứng với tiềm năng, đặc biệt là về văn hóa. "Vùng có 3 cái thiếu: Thiếu quỹ đất, thiếu cơ chế đột phá và thiếu nhân lực chất lượng cao trong ngành công nghiệp" - Thủ tướng nhận định.

Cùng với đó, vùng có 5 hạn chế lớn: Hạn chế về tính liên kết; hạn chế trong bảo đảm an ninh nguồn nước và an ninh năng lượng; hạn chế về quy mô, năng lực quản lý, cạnh tranh của khu vực doanh nghiệp; hạn chế trong ứng dụng mạnh mẽ khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo; hạn chế trong quản lý đất đai, bảo vệ môi trường, phòng, chống biến đổi khí hậu.

Nhìn lại một số bài học kinh nghiệm trong liên kết, phát triển vùng, Thủ tướng chỉ rõ 12 chữ mang tính chất "từ khóa" trong triển khai quy hoạch và phát triển, liên kết vùng thời gian tới là: ”Truyền thống, liên kết, bứt phá, bao trùm, toàn diện và bền vững”.

Trong đó, phương châm, quan điểm xuyên suốt là: “Con người là trung tâm, là chủ thể, là mục tiêu, là nguồn lực, động lực phát triển”. Các yếu tố nền tảng là: phát triển dựa vào khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp; thúc đẩy 3 đột phá chiến lược; tập trung phát triển các động lực mới là chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, phát triển kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ, kinh tế tri thức và liên kết vùng.

Thủ tướng yêu cầu tổ chức thực hiện, hoạt động hiệu quả, thực chất, không hình thức, "nói thật, làm thật, hiệu quả thật". Vừa làm vừa rút kinh nghiệm, không cầu toàn, không nóng vội, quy hoạch có tính lâu dài, mang tính chiến lược nhưng thực hiện phân kỳ, căn cứ điều kiện, phù hợp nguồn lực, triển khai công việc có trọng tâm, trọng điểm. Đẩy mạnh huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực, nhất là tăng thu, tiết kiệm chi, thúc đẩy hợp tác công tư trong phát triển hạ tầng chiến lược, lấy vốn đầu tư công dẫn dắt và kích hoạt mọi nguồn lực xã hội.

Thủ tướng cũng lưu ý: "không hy sinh an sinh xã hội, không hy sinh môi trường để đổi lấy tăng trưởng đơn thuần"; đẩy mạnh thông tin truyền thông để nhân dân hiểu, nắm rõ, ủng hộ, làm theo, giám sát việc thực hiện quy hoạch và thụ hưởng với tinh thần "Dân biết - Dân bàn - Dân làm - Dân kiểm tra - Dân giám sát - Dân thụ hưởng".