Sóng IPO năm 2025: Tái cấu trúc cơ cấu hàng hóa trên sàn

Loạt doanh nghiệp tỷ đô sắp lên sàn

Từ ngày 10/10, Công ty cổ phần Chứng khoán VPBank (VPBankS) bắt đầu triển khai đợt chào bán 375 triệu cổ phiếu ra công chúng (IPO), chỉ sau hơn một tháng kể từ thời điểm xuất hiện những thông tin đầu tiên về kế hoạch này. Mức giá chào bán là 33.900 đồng/cổ phiếu, tổng giá trị huy động dự kiến đạt trên 12.700 tỷ đồng. Ở mức giá này, doanh nghiệp được định giá khoảng 63.562 tỷ đồng (hơn 2,4 tỷ USD).

Dự kiến ngay trong quý IV/2025 hoặc quý I/2026, Công ty cổ phần Chứng khoán VPS cũng chào bán tối đa 202,31 triệu cổ phần. Dù chưa chốt giá, nếu áp theo mức sổ sách 22.457 đồng/cổ phiếu, VPS có thể huy động khoảng 4.543 tỷ đồng và đạt mức định giá gần 1,1 tỷ USD. Hồ sơ của VPS đã được nộp đồng thời lên Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và HoSE, theo quy trình được rút ngắn nhờ những cải cách trong khung pháp lý tại Nghị định 245/2025/NĐ-CP vừa được ban hành.

Việc "đa dạng hóa ngành nghề" cho VN-Index là một điểm cộng lớn sau khi các doanh nghiệp thuộc nhiều lĩnh vực tiến hành IPO trong năm nay và năm sau. Ảnh tư liệu

Cú hích từ thương vụ của Công ty cổ phần Chứng khoán Kỹ Thương (TCBS) mới đây, hay đợt IPO của Vinpearl đầu năm đã sớm “hâm nóng” thị trường này sau 4 năm gần như đứng im. Cụ thể, TCBS đã thu hút lượng đặt mua gấp 2,5 lần số cổ phần chào bán và lên kế hoạch niêm yết trên HoSE với mã TCX ngay tháng 10/2025. Đợt chào bán của TCBS trở thành phép thử cho nhu cầu hấp thụ hàng lớn từ nhà đầu tư trong nước và quốc tế. Định giá của TCBS theo giá chào bán trên xấp xỉ 4,1 tỷ USD. Hiện chỉ có 4 công ty chứng khoán cán mốc vốn hoá tỷ đô và sự xuất hiện của một loạt “bom tấn” trong những tháng tới sẽ nâng số lượng này lên gần gấp đôi.

Không riêng mảng chứng khoán, xu hướng IPO cũng diễn ra ở nhiều lĩnh vực khác. Với kế hoạch IPO (giá chào bán dự kiến 28.000 - 30.000 đồng/cổ phiếu), Công ty cổ phần Hạ tầng Gelex cũng có khả năng gia nhập câu lạc bộ tỷ đô trên sàn. Công ty Hạ tầng Gelex đang nắm giữ nhiều tài sản trong mảng bất động sản công nghiệp, vật liệu xây dựng, hạ tầng tiện ích. Đây là công ty con do Tập đoàn Gelex sở hữu 79% vốn và dự kiến giảm về khoảng 71% sau IPO.

Công ty Nông nghiệp Hòa Phát, công ty con của Tập đoàn Hòa Phát - một trong những doanh nghiệp niêm yết lớn nhất sàn chứng khoán, cũng có kế hoạch niêm yết trên HoSE sớm nhất vào tháng 12/2025. Ước tính theo giá trị sổ sách - mức tối thiểu làm tham chiếu cho giá chào bán (11.887 đồng/cổ phiếu), doanh nghiệp nông nghiệp này dù chưa cán mốc tỷ đô, nhưng cũng trở thành “ứng viên” đáng quan tâm khi nhà đầu tư quan tâm lĩnh vực nông nghiệp, chăn nuôi.

Giải thích sự trở lại mạnh mẽ của "làn sóng" IPO sau một thời gian khá dài, ông Lê Phạm Minh Đức - Giám đốc cấp cao Khối Ngân hàng Đầu tư, Chứng khoán Thiên Việt (TVS) cho rằng, diễn biến tích cực gần đây đến từ những cải thiện về hành lang pháp lý, triển vọng nâng hạng thị trường chứng khoán cùng xu hướng nới lỏng tiền tệ, khơi dậy niềm lạc quan của nhà đầu tư về thị trường.

"Sự lạc quan này thể hiện qua tốc độ tăng trưởng nhanh về thanh khoản thị trường. Trong nửa đầu năm 2025, giá trị giao dịch bình quân đạt khoảng 21.000 tỷ đồng/phiên, cao hơn đáng kể so với mức 17.000 tỷ đồng/phiên trong năm 2022, tương ứng mức tăng khoảng 24%. Điều này tái khẳng định chủ trương của Chính phủ trong việc thúc đẩy môi trường đầu tư, kinh doanh tại Việt Nam. Chúng tôi tin rằng, chủ trương này sẽ tiếp tục được duy trì, tạo điều kiện để doanh nghiệp có thêm kênh huy động vốn dồi dào và hiệu quả thông qua thị trường chứng khoán" - chuyên gia từ TVS nhấn mạnh.

Cổ phiếu “vua” giảm ảnh hưởng, bức tranh thêm đa sắc

Những doanh nghiệp tỷ đô từ nhiều ngành nghề sắp lên sàn không chỉ là cột mốc với chính các tổ chức này, mà còn là tín hiệu về sự dịch chuyển trong cơ cấu hàng hóa. Từ sự thống trị của một vài nhóm trụ cột, bức tranh trên sàn chứng khoán trở nên “đa sắc”, khi có thêm sự xuất hiện của các doanh nghiệp quy mô tỷ đô từ nhiều lĩnh vực, giúp cải thiện đáng kể cơ cấu chỉ số.

Ông Lê Phạm Minh Đức chỉ ra, việc thị trường chứng khoán Việt Nam lâu nay chịu ảnh hưởng lớn từ nhóm ngân hàng cả về vốn hóa cùng kết quả kinh doanh là mối quan ngại của nhà đầu tư ngoại khi tiếp cận thị trường. Theo đó, việc "đa dạng hóa ngành nghề" cho VN-Index là một điểm cộng lớn sau khi các doanh nghiệp thuộc nhiều lĩnh vực tiến hành IPO trong năm nay và năm sau.

“Với vai trò là kênh dẫn vốn chính của nền kinh tế, nhóm ngân hàng vẫn giữ vai trò quan trọng. Chúng tôi tin rằng, khi tỷ trọng ảnh hưởng trong chỉ số chung giảm xuống, dòng vốn có cơ hội phân bổ có chọn lọc hơn, tập trung vào những ngân hàng có tiềm năng tăng trưởng cao, định giá hợp lý và chất lượng tài sản ổn định” - ông Đức nhận định.

Tương lai còn mở thêm những cơ hội mới cho dòng vốn trên thị trường chứng khoán. Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo đã chính thức mở đường khi có điều khoản về thị trường giao dịch chứng khoán chuyên biệt cho doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo. Từ phía tổ chức phát hành, phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam 2025 mới đây, đồng sáng lập MoMo - một trong những “kỳ lân” fintech của Việt Nam - cũng từng bày tỏ mong muốn Chính phủ sớm triển khai mô hình cho công ty công nghệ có thể huy động vốn từ xã hội để đầu tư và phát triển.

Theo quan điểm của đại diện TVS, trong 3 - 5 năm tới, các startup hoàn toàn có thể trở thành một nguồn “deal” mới và đáng chú ý cho hoạt động ngân hàng đầu tư (IB) với những yếu tố nền tảng đang hội tụ để xu hướng này trở nên rõ rệt hơn. Điển hình là việc xuất hiện thế hệ doanh nhân mới với tư duy chuyên nghiệp, hiểu rõ tầm quan trọng của vốn và sẵn sàng chi trả cho các dịch vụ tư vấn tài chính chuyên sâu; hệ sinh thái vốn đang dần hoàn thiện và bước đầu có những chuẩn bị cho sàn giao dịch vốn cho doanh nghiệp khởi nghiệp.

Cùng đó, Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân đặt ra nhiệm vụ thúc đẩy những ngành kinh tế ít thấy trên sàn chứng khoán hiện nay, như các mảng cung ứng dịch vụ y tế, giáo dục chất lượng cao, phát triển công nghiệp văn hóa, công nghiệp giải trí… Việc đa dạng hàng hóa không chỉ giảm rủi ro tập trung, mà còn là điểm cộng lớn trong tiến trình nâng hạng thị trường. Nếu tận dụng được cú hích chính sách và xu thế khởi nghiệp, thị trường chứng khoán Việt Nam giai đoạn tới sẽ bước sang trang mới với cơ cấu hàng hóa cân bằng hơn, giảm sự phụ thuộc vào ngành ngân hàng vốn thống lĩnh “ngôi vương” lâu nay.