Đáp ứng yêu cầu cấp bách của thực tiễn

Theo Phó Cục trưởng Cục Thuế Đặng Ngọc Minh, việc sửa đổi Luật Quản lý thuế là yêu cầu tất yếu và cấp bách, nhằm thể chế hóa đầy đủ các chủ trương, định hướng lớn của Đảng, Quốc hội và Chính phủ về cải cách thể chế, chuyển đổi số và nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực thuế.

Lãnh đạo Cục Thuế cho biết, tại phiên họp thứ 50 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội diễn ra chiều 13/10 vừa qua, các thành viên Ủy ban đã cho ý kiến về dự án Luật Quản lý thuế (sửa đổi). Trong đó các ý kiến đều đánh giá cao nỗ lực của Ban soạn thảo, đồng thời đề nghị tại dự thảo lần này sẽ sửa đổi toàn diện để thay thế Luật Quản lý thuế năm 2019 theo hướng đẩy mạnh phân định thẩm quyền cho Chính phủ, Bộ Tài chính theo chủ trương Nghị quyết 66-NQ/TW của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.

Tăng cơ chế bảo mật, tránh rò rỉ dữ liệu người nộp thuế
Công chức thuế hỗ trợ hộ kinh doanh sử dụng eTax Mobile thực hiện thủ tục hành chính thuế. Ảnh: TN

Theo đó, tại các tờ trình, Bộ Tài chính đã báo cáo rõ về sự cần thiết, quan điểm xây dựng của dự án Luật trong đó nêu rõ nội dung kế thừa của Luật Quản lý thuế năm 2019; nội dung bổ sung mới; nội dung sửa đổi, bổ sung; nội dung lược bỏ; nội dung cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính; nội dung phân quyền.

Theo ông Đặng Ngọc Minh, điểm nổi bật được thể hiện tại dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi) là đã bám sát 4 Nghị quyết trụ cột của Trung ương gồm Nghị quyết 57, 59, 66, 68 và cơ sở thực tiễn nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đáp ứng yêu cầu cấp bách của thực tiễn, phù hợp với mô hình tổ chức bộ máy quản lý thuế mới, tạo hành lang pháp lý cho chuyển đổi số, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, tăng cường phân quyền theo các chủ trương, định hướng của Bộ Chính trị.

“Các thủ tục hành chính quy định trong dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi) được điện tử hóa toàn trình, liên thông, ứng dụng công nghệ, tối đa hóa dữ liệu từ cơ sở dữ liệu quốc gia để giảm khai báo cho người nộp thuế. Dự kiến luật và các văn bản quy định chi tiết sẽ cắt giảm 96 thủ tục hành chính, tương đương với 44% thủ tục hành chính hiện hành và đơn giản hóa 63 thủ tục hành chính, chiếm 28,8%”.

Ông Cao Anh Tuấn - Thứ trưởng Bộ Tài chính

Chuyển từ phương thức quản lý theo chức năng sang quản lý theo đối tượng kết hợp chức năng, lấy người nộp thuế làm trung tâm, từ “quản lý” sang “phục vụ”, thúc đẩy tuân thủ tự nguyện, đơn giản hóa thủ tục hành chính, thiết lập hệ thống quản lý thuế số tích hợp, tập trung, liên thông toàn bộ quy trình nghiệp vụ.

Nâng cao hiệu quả hợp tác quốc tế trong lĩnh vực thuế và quản lý thuế quốc tế. Chuyển đổi mô hình quản lý thuế từ kiểm soát thủ công sang quản lý dựa trên dữ liệu và đánh giá rủi ro, phù hợp với thông lệ quốc tế và khuyến nghị của OECD. Xây dựng cơ chế về quản lý rủi ro và quản lý tuân thủ, khuyến khích tự nguyện tuân thủ của người nộp thuế (để thực hiện Nghị quyết 57, Nghị quyết 68).

Thực hiện chuyển đổi số toàn diện trong công tác quản lý thuế, xây dựng cơ quan thuế điện tử trên nền tảng dữ liệu lớn của người nộp thuế được tích hợp tập trung, tự động hoá các quy trình, chức năng quản lý thuế, ứng dụng AI trong hỗ trợ tuân thủ, xử lý nghiệp vụ, kiểm tra, xử phạt, cưỡng chế, hoàn thuế tự động.

Xây dựng hệ thống quản lý thuế hiện đại, hiệu quả và công bằng

Phát biểu tại phiên họp thứ 50 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Quản lý thuế (sửa đổi) diễn ra chiều ngày 13/10 vừa qua, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn ghi nhận và đánh giá cao những nỗ lực của ngành Thuế trong thời gian qua khi thu ngân sách 9 tháng năm 2025 đã đạt gần 2 triệu tỷ đồng, đạt 97% dự toán. Những kết quả này góp phần giúp nền kinh tế đạt mục tiêu tăng trưởng 8%, cũng như hoàn thành toàn bộ 15/15 chỉ tiêu kinh tế - xã hội của năm 2025. Trong bối cảnh đó, việc sửa đổi Luật thuế là cần thiết để cải thiện hiệu quả thu ngân sách, minh bạch hóa thủ tục, hỗ trợ người nộp thuế và thích ứng với kinh tế số.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cũng thống nhất mục tiêu xây dựng dự án Luật là phải chuyển đổi từ mô hình quản lý sang phục vụ người nộp thuế, ứng dụng công nghệ số, dữ liệu lớn về trí tuệ nhân tạo AI. Đồng thời, giảm gánh nặng hành chính, xây dựng hệ thống quản lý thuế hiện đại, hiệu quả và công bằng.

Chủ tịch Quốc hội đánh giá, một điểm mới trong dự thảo Luật là xóa bỏ hình thức thuế khoán với hộ kinh doanh bắt đầu từ năm 2026. Đồng thời, xây dựng hệ sinh thái thuế điện tử, kết nối dữ liệu, hợp tác quốc tế, trong đó bao gồm chống chuyển giá. Một điểm mới khác được Chủ tịch Quốc hội đề cập là cho phép sử dụng định danh cá nhân làm mã số thuế và cải thiện thủ tục hành chính.

Tuy nhiên, Chủ tịch Quốc hội lưu ý, sau khi tinh gọn tổ chức bộ máy, ngành Thuế đã giảm đáng kể số lượng cán bộ, công chức, viên chức. Qua thực tế địa phương, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, vấn đề lớn đặt ra là phải tăng cường tập huấn để cán bộ thuế ở cấp xã đảm nhiệm tốt công tác khai thác nguồn thu, thu đúng, thu đủ vào ngân sách nhà nước. Đặc biệt cần có quy định cơ chế bảo mật, tránh rò rỉ dữ liệu này.

Bên cạnh chỉ đạo của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, nhiều ý kiến đại biểu Quốc hội cũng đề cập đến nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm của cơ quan nhà nước và các cơ quan kiểm tra, giám sát trong quản lý thuế; các loại hình nợ thuế; cơ chế thưởng cho cơ quan thuế khi vượt thu; tính tương thích với Luật Thương mại điện tử và các luật khác; vấn đề chuyển đổi số, hoá đơn điện tử...

Thể chế hóa chủ trương của Đảng, Nhà nước về chuyển đổi số

Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14 sau hơn 5 năm thực hiện đã bộc lộ một số bất cập, chưa đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, chuyển đổi số và chưa đồng bộ với nhiều luật chuyên ngành đã sửa đổi. Trong bối cảnh Bộ Chính trị, Quốc hội, Chính phủ đã ban hành nhiều nghị quyết quan trọng (như Nghị quyết 18, 57, 66, 68).

Theo đó, việc sửa đổi toàn diện Luật Quản lý thuế là cần thiết nhằm: Thể chế hóa chủ trương của Đảng, Nhà nước về chuyển đổi số, hiện đại hóa và ứng dụng công nghệ trong quản lý thuế nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý.

Cải cách triệt để công tác quản lý thuế; tái thiết kế quy trình nghiệp vụ và hệ thống công nghệ thông tin tích hợp, tự động, liên thông dữ liệu đa ngành; tăng cường phân cấp, loại bỏ tư duy “không biết vẫn quản”; thúc đẩy tuân thủ tự nguyện và quản lý rủi ro hiệu quả, bao quát cả chuyển giá, kinh tế số, hộ kinh doanh.

Đảm bảo nguồn thu cho ngân sách nhà nước, thúc đẩy phát triển kinh tế giai đoạn 2026 - 2030, đồng thời khơi thông nguồn lực trong xã hội. Kế thừa các quy định hiệu quả từ Luật hiện hành; sửa đổi, bổ sung các nội dung bất cập; quy định rõ ràng, dễ hiểu, bảo vệ quyền lợi người nộp thuế và phù hợp thực tiễn.

Luật quy định khung nguyên tắc, còn chi tiết giao Chính phủ hướng dẫn để bảo đảm tính linh hoạt, kịp thời với biến động thực tế. Bảo đảm phù hợp thông lệ, điều ước quốc tế, cải thiện môi trường đầu tư, nâng cao năng lực cạnh tranh, tạo nền tảng cho việc tham gia sáng kiến thuế toàn cầu. Đảm bảo khả thi, minh bạch, công bằng; xác định rõ trách nhiệm, quyền của cơ quan thuế và công chức thuế, góp phần bảo vệ cán bộ trong thi hành công vụ.