| Thuế tối thiểu toàn cầu – Ứng xử của các nước trong bối cảnh hiện tại và khuyến nghị đối với Việt Nam Thực thi thuế tối thiểu toàn cầu: Ứng phó kịp thời để giảm thiểu các tác động bất lợi |
Cơ quan giám sát chi tiêu của quốc hội Anh đã cảnh báo, khoản thu bất ngờ từ thuế dịch vụ kỹ thuật số đạt được trong năm đầu tiên cho thấy, biện pháp thuế tạm thời đang bị đánh giá thấp và có thể được thiết kế chưa tốt.
Kết quả thu cao “không hẳn là một dấu hiệu tốt”
Một báo cáo của Văn phòng Kiểm toán Quốc gia (NAO) đã phát hiện ra thuế dịch vụ kỹ thuật số của Vương quốc Anh, được ban hành vào tháng 4/2020 và áp đặt mức phí 2% đối với tổng doanh thu do những gã khổng lồ kỹ thuật số chạy các công cụ tìm kiếm, dịch vụ truyền thông xã hội và thị trường trực tuyến tạo ra, ngay năm đầu tiên số thu được đã tăng 30% so với dự báo của chính phủ vào năm 2021.
 |
| Amazon và Google là những công ty đã đóng thuế dịch vụ kỹ thuật số tại Anh. Ảnh: Reuters |
Chính phủ tin rằng thuế có thể mang lại tổng cộng hơn 3 tỷ bảng Anh vào năm 2024 - 2025, vượt xa mục tiêu hàng năm đầu tiên trong giai đoạn 2020 - 2021 là 275 triệu bảng do sự bùng nổ doanh số bán hàng trực tuyến khổng lồ trong thời kỳ đại dịch.
Mặc dù thuế dịch vụ kỹ thuật số mang lại khoản bội thu bất ngờ trong năm đầu tiên áp thuế tại Anh, nhưng các nghị sĩ trong Ủy ban Tài khoản công (PAC) nhấn mạnh điều này cho thấy các quan chức của Cơ quan Thuế và Hải quan Anh (HMRC) đã không hiểu đúng tác động của nó.
PAC cảnh báo trong một báo cáo được công bố vào ngày 5/4 rằng, các cơ quan thuế của Anh có nguy cơ bỏ qua việc liệu thuế có được thiết kế theo cách tốt nhất hay không vì họ chỉ có ý định tạm thời.
| Một số công ty lớn nhất thế giới trả tương đối ít thuế ở Vương quốc Anh vì các dịch vụ kỹ thuật số mà họ cung cấp, chẳng hạn như quảng cáo và phí kết nối người mua với người bán, về mặt kỹ thuật diễn ra ở nước ngoài. Điều đó cho phép họ giữ gánh nặng thuế thấp ở các nền kinh tế lớn và đặt phần lớn doanh thu của họ trong các môi trường thuế thấp như Ireland và Luxembourg. Thay vào đó, thuế dịch vụ kỹ thuật số sẽ được tính trên doanh thu thu được từ doanh số bán hàng ở Vương quốc Anh, bất kể công ty có trụ sở ở đâu. Các ước tính cho thấy với loại thuế mới này có thể huy động được hơn 500 triệu bảng mỗi năm. |
Khoản thuế 2% đối với doanh thu của các công cụ tìm kiếm, dịch vụ truyền thông xã hội và thị trường trực tuyến của Anh (thuế dịch vụ kỹ thuật số - DST)) được áp dụng vào tháng 4/2020 như một cách để ngăn chặn các công ty công nghệ lớn nhất thế giới, bao gồm Google, Apple và Amazon tránh thuế bằng cách chuyển lợi nhuận ra nước ngoài.
Văn phòng Kiểm toán Quốc gia (NAO) năm ngoái đã phát hiện ra rằng, khoản thuế này đem lại nguồn thu nhiều hơn 30% so với dự kiến trong năm đầu tiên thực hiện - mặc dù các thành viên của PAC đã cảnh báo rằng đó không hẳn là một dấu hiệu tốt.
Sarah Olney, Chủ tịch Ủy ban Đảng Dân chủ Tự do cho biết: “Việc DST tạo ra nhiều hơn những gì HMRC dự đoán cho thấy có một số sai sót trong dự báo của họ. Nếu có sai sót trong dự báo của họ, làm thế nào chúng ta có thể thực sự biết liệu các công ty có đang cố gắng né tránh điều đó hay không?”.
Bà nói thêm rằng ủy ban lo ngại các quan chức đã không làm đủ để giám sát việc thực hiện thuế vì nó sẽ bị loại bỏ dần sau khi một hệ thống thuế toàn cầu được áp dụng. “Đây là thuế nắm giữ” - Olney nói. “Rủi ro là vì điều đó, nó không được xem xét đúng cách và mức độ trốn tránh.
18 công ty đã nộp gần 360 triệu bảng Anh tiền thuế
DST chính thức được áp dụng vào năm 2020 sau các khiếu nại đã diễn ra trong nhiều năm rằng các công ty công nghệ đa quốc gia đang giảm thiểu các khoản nộp thuế của họ bằng cách đăng ký thuế tại Vương quốc Anh, nhưng lại đặt phần lớn doanh thu của họ trong các môi trường thuế thấp như Ireland và Luxembourg. Loại thuế này được nhắm mục tiêu vào các công ty có doanh thu kỹ thuật số trên toàn thế giới hơn 500 triệu bảng Anh và với doanh thu từ người dùng ở Vương quốc Anh đạt hơn 25 triệu bảng Anh.
Nó cũng nhằm mục đích loại bỏ sự bất hợp lý trong việc thực thi nghĩa vụ thuế của các công ty đó bằng cách đánh thuế doanh thu thay vì lợi nhuận, nhưng sẽ được thay thế bằng thuế tối thiểu toàn cầu đối với lợi nhuận kỹ thuật số hiện đang được khoảng 400 công ty đa quốc gia của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) đàm phán.
Mỹ, nơi đặt trụ sở của hầu hết các công ty công nghệ bị ảnh hưởng, đã phản đối mạnh mẽ việc các quốc gia khác thực hiện thuế dịch vụ kỹ thuật số như Vương quốc Anh.
Năm ngoái, NAO phát hiện ra 18 công ty đã nộp DST, tổng cộng nộp gần 360 triệu bảng Anh - nhiều hơn số tiền họ nộp thuế doanh nghiệp. Nhưng 90% thu nhập đó chỉ đến từ 5 nhóm, NAO cho biết, với 15 nhóm đóng góp ít hơn dự kiến, trong đó có 11 nhóm không trả gì khi họ được dự đoán sẽ làm như vậy.
 |
| Facebook, Google và những công ty công nghệ khác phải đối mặt với thuế 2% đối với doanh thu bán hàng tại Vương quốc Anh của họ. Ảnh: AFP |
Các quan chức nói với cả NAO và PAC rằng, các khoản nộp thuế đã bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19, trong đó một số công ty trực tuyến được hưởng lợi từ việc mọi người dành nhiều thời gian trên internet hơn dự kiến, trong khi những công ty khác như công ty du lịch bị ảnh hưởng nặng nề.
| Năm 2021, chính phủ Anh đã thu được gần 360 triệu bảng Anh tiền thuế dịch vụ kỹ thuật số từ các gã khổng lồ công nghệ Mỹ bao gồm Amazon, Google và Apple ngay năm đầu tiên áp dụng. Số thu được nhiều hơn từ hầu hết các doanh nghiệp kỹ thuật số so với số tiền họ đã nộp thuế doanh nghiệp ở Anh. |
Báo cáo của PAC cảnh báo rằng, tác động khác nhau của thuế có thể trở thành vấn đề khi các cuộc đàm phán thuế tối thiểu toàn cầu của OECD kéo dài hơn, với lộ trình thực hiện được trì hoãn một năm cho đến năm 2024. Các nghị sĩ cũng cho biết họ kỳ vọng các công ty sẽ trở nên tốt hơn và ngăn việc tránh thuế khi nó được áp dụng lâu hơn.
Olney nói: “Chúng tôi nghĩ rằng vì đây là loại thuế tạm thời nên các quan chức không chú ý đầy đủ đến cách thức hoạt động của nó”.
“Thuế dịch vụ kỹ thuật số đã chứng tỏ hiệu quả cao trong việc đánh thuế doanh thu của Vương quốc Anh do các doanh nghiệp trực tuyến tạo ra trước các quy tắc quốc tế mới” - người phát ngôn của chính phủ cho biết.
HMRC có thành tích cực kỳ tốt về tuân thủ thuế đa quốc gia. Từ ngày 1/4/2016 đến ngày 31/3/2022, HMRC đã mang về hơn 66 tỷ bảng Anh bằng cách kiểm soát hiệu quả các quy tắc thuế khi áp dụng chúng cho các doanh nghiệp lớn nhất.
Khoản 2% đối với doanh thu của các công cụ tìm kiếm, dịch vụ truyền thông xã hội và thị trường trực tuyến của Anh, lần đầu tiên được công bố trong ngân sách năm 2018 và ban hành chính thức vào tháng 4/2020, là một nỗ lực để thu lại một phần lợi nhuận do các công ty công nghệ trong nước tạo ra, trước khi hành động quốc tế đã được lên kế hoạch bởi OECD.
Việc ra mắt lặng lẽ sẽ được coi là một nỗ lực để hạ thấp tin tức vào thời điểm Vương quốc Anh đang chuẩn bị cố gắng đàm phán một thỏa thuận thương mại hậu Brexit với Mỹ. Các hạn chế do Bộ Tài chính đưa ra đảm bảo rằng hầu hết tất cả doanh thu sẽ đến từ các công ty công nghệ của Mỹ.
Chỉ những công ty có doanh thu 25 triệu bảng mới phải trả thuế và danh sách các doanh nghiệp bị ảnh hưởng bao gồm Google, Facebook và Amazon. Những nền tảng kỹ thuật số ở châu Âu như Spotify và Monzo bị loại trừ vì họ không vận hành “công cụ tìm kiếm, dịch vụ truyền thông xã hội và thị trường trực tuyến”./.
